Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa dự báo, xuất khẩu thủy sang Trung Quốc sẽ hồi phục vào nửa cuối năm nay do nhu cầu thủy sản của thị trường này đang tăng.
VASEP cũng lưu ý, với thu nhập gia tăng, người Trung Quốc ngày càng ưa chuộng sản phẩm chất lượng cao, đảm bảo an toàn thực phẩm, đạt tiêu chuẩn như xuất sang những thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản.
Ngoài ra, xu hướng giảm xuất khẩu trong nửa đầu năm chưa thể đảo chiều trong vài tháng tới vì chưa thể khắc phục ngay những khó khăn của thị trường này, bao gồm siết chặt thương mại mậu biên và kiểm soát chất lượng. Hiệp hội dự đoán, trường hợp khả quan nhất, xuất khẩu tăng vào quý cuối năm thì có thể kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc năm nay giữ được mức tương đương năm 2018 là 1,2 tỷ USD.
Sáu tháng đầu 2019, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc giảm nhẹ 2,3% đạt 572 triệu USD. Trong đó, xuất khẩu tôm giảm gần 5%, cá tra tăng gần 2%, cá ngừ tăng mạnh 183%. Cá tra đã vượt tôm, chiếm tỷ trọng cao nhất trong xuất khẩu sang thị trường này với 44%, trong khi tôm chiếm 40%. VASEP chỉ ra 4 nguyên nhân khiến xuất khẩu sang thị trường này giảm trong nửa đầu năm.
Thứ nhất, từ 1/5/2018 Trung Quốc siết chặt thương mại nông thủy sản qua đường tiểu ngạch, thắt chặt kiểm tra an toàn thực phẩm đối với thủy sản xuất qua đường chính ngạch. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp nhỏ vốn quen xuất tiểu ngạch lại thiếu thông tin về những quy định xuất khẩu chính ngạch, dẫn đến bị bất ngờ, thụ động trước tình huống bị cấm xuất tiểu ngạch.
Thứ hai, do khối lượng lớn tôm Ấn Độ, Ecuador được tạm nhập tái xuất qua Việt Nam sang Trung Quốc cũng khiến cho tôm của Việt Nam xuất chính ngạch sang thị trường này bị sụt giảm mạnh.
Tiếp đến, đồng nhân dân tệ (CNY) hạ giá so với đồng USD tạo ra chênh lệch lớn giữa CNY và VND. Do vậy, giá hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam, trong đó có thủy sản sang Trung Quốc sẽ cao hơn. Trong khi, nước cạnh tranh xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam tại thị trường Trung Quốc như Ấn Độ, thì đồng rupee cũng bị phá giá sâu so với USD, nên chênh lệch mất giá với CNY ít hơn so với đồng VND. Dự báo, Ấn Độ sẽ đẩy mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc và Việt Nam sẽ bị áp lực cạnh tranh mạnh hơn.
Cuối cùng, trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ- Trung leo thang, khi hai bên áp mức thuế nhập khẩu cao với hàng hóa của nhau thì cả Mỹ và Trung Quốc đều nghi ngờ nhau nên sẽ đặt ra những hàng rào kỹ thuật gắt gao hơn với hàng Việt Nam khi xuất khẩu sang cả hai thị trường này.
Đối với những sản phẩm thủy sản mà Trung Quốc và Việt Nam đều đang xuất khẩu sang Mỹ như tôm, cá ngừ, mực, bạch tuộc hay cá biển, Mỹ sẽ kiểm tra chặt chẽ hơn về xuất xứ từ Việt Nam để tránh doanh nghiệp Trung Quốc 'mượn' Việt Nam để lấy xuất xứ đi Mỹ.
Dỹ Tùng