Số liệu trên vừa được Hiệp hội rau quả Việt Nam (Vinafruit) tính toán công bố. Ba tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả ước đạt hơn 1,1 tỷ USD, giảm hơn 13% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân chính là sự sụt giảm mạnh trong xuất khẩu sầu riêng - mặt hàng chủ lực của ngành.
Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Vinafruit - cảnh báo nếu tình trạng này kéo dài, xuất khẩu rau quả cả năm nay có thể giảm so với 2024. Nguyên nhân chính đến từ quy định mới của Trung Quốc, thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam. Kể từ đầu năm, nước này yêu cầu tất cả lô hàng sầu riêng nhập khẩu phải có kết quả phân tích dư lượng Cadmium và chất vàng O tại các phòng thí nghiệm được công nhận.
Cadmium là kim loại nặng độc hại có thể tích tụ trong thực phẩm, còn chất vàng O là phẩm nhuộm công nghiệp. Cả hai chất này đều bị kiểm soát gắt gao do nguy cơ gây ung thư. Không chỉ Việt Nam, các quốc gia xuất khẩu sầu riêng khác cũng chịu ảnh hưởng, khiến quy trình thông quan kéo dài và trở nên phức tạp hơn.
Vườn sầu riêng tại Long An. Ảnh: Hoàng Nam
Bên cạnh đó, sầu riêng đang vào thời điểm nghịch vụ (từ tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm nay), dẫn đến sản lượng thấp. Việc kiểm tra toàn bộ lô hàng nhập khẩu vào Trung Quốc càng khiến doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó, một số đã chủ động tạm dừng xuất khẩu sang nước này.
Dù xuất khẩu giảm, ngành rau quả vẫn duy trì được cán cân thương mại dương. Trong ba tháng đầu năm, xuất siêu đạt gần 522 triệu USD. Điều này cho thấy ngành vẫn giữ được vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế, bất chấp những thách thức về kiểm định và nguồn cung.
Năm 2024, xuất khẩu sầu riêng đạt 3,4 tỷ USD, chiếm gần 50% kim ngạch toàn ngành rau quả (hơn 7,15 tỷ USD). Nếu các vấn đề về kiểm định chất lượng được tháo gỡ, mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD trong năm 2025 hoàn toàn có thể đạt được.
Thi Hà