"Một chiếc SUV từ Ferrari ư? Trước hết hãy bắn tôi đi", Sergio Marchionne, CEO Ferrari kiêm chủ tịch tập đoàn Fiat-Chrysler, đáp trả cứng rắn, đập tan tin đồn hãng siêu xe ngựa chòm Italy phát triển SUV cạnh tranh đối thủ đồng hương Lamborghini. Phát biểu của vị lãnh đạo Ferrari với Bloomberg xuất hiện vào tháng 2/2016.
Gần hai năm sau tại triển lãm Detroit, Mỹ (tháng 1/2018), cũng chính CEO Marchionne tiết lộ với AutoExpress: "SUV đầu tiên của Ferrari có thể đến vào cuối 2019 hoặc đầu 2020. Nhưng chiếc xe phải được thiết kế và cầm lái đúng chất Ferrari".
Ferrari trước sức ép không nhỏ từ Lamborghini Urus và đặc biệt xu hướng của thị trường, quyết định sản xuất SUV. Ảnh phác họa xe đa dụng của Ferrari từ Autoevolution.
Với lời nói bất nhất của vị CEO, nhiều người có cớ để mỉa mai. Nhưng số khác không mấy bận tâm vì điều đó. Ferrari sản xuất SUV là một tin vui và đáng để chờ đợi. Đối thủ Lamborghini đi trước một bước với siêu SUV mạnh 650 mã lực, tăng tốc 0-100 km/h trong 3,6 giây, giá từ 200.000 USD. Ferrari sẽ làm gì để viết tiếp lịch sử của một trong những cuộc so kè hấp dẫn nhất trong thế giới xe hơi.
Sedan thoái trào, SUV lên ngôi
Số liệu của hãng thống kê và phân tích thị trường đa quốc gia JATO Dynamics cho biết, phân khúc SUV thế giới trong quý I/2018 tăng trưởng 34,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong tổng số 28,81 triệu xe bán ra trên toàn cầu, riêng SUV tiêu thụ 9,86 triệu xe, chiếm khoảng 34% thị phần. Xe đa dụng cỡ B và C đóng góp đến hơn 60% lượng tiêu thụ phân khúc SUV nói chung.
Doanh số và tỷ lệ tăng trưởng của các phân khúc xe trong giai đoạn quý I/2018. Nguồn: JATO.
Không có phân khúc nào tăng trưởng tốt và tiêu thụ nhiều xe như SUV. Phân khúc subcompact hạng B tăng trưởng 1,3%, compact hạng C giảm 4,9% và sedan hạng D tăng khiêm tốn 0,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Bán tải Ford F-serie là mẫu xe bán chạy nhất thế giới nhưng nhu cầu chủ yếu tại Mỹ. Toyota Corolla là sản phẩm bán chạy thứ hai với hơn 214.600 xe tiêu thụ.
"SUV đang thống trị thị trường thế giới, khắp mọi nơi", nhà phân tích Felipe Munoz tại JATO nói. "Đây là xu hướng dài hạn và đang lan nhanh đến những thị trường như Brazil, Ấn Độ và Đông Nam Á". Trong tổng số 53 thị trường được thống kê, có 40 thị trường đạt mức tăng trưởng hai con số với riêng phân khúc xe đa dụng. Một số quốc gia ghi nhận doanh số giảm đối với SUV như Nhật Bản, Na Uy và Việt Nam (ảnh hưởng của Nghị định 116).
Nissan X-Trail, SUV cỡ C bán chạy nhất thế giới quý đầu 2018.
Đóng góp nổi bật nhất cho sự tăng trưởng ấn tượng của SUV đến từ hai thị trường lớn nhất hiện tại, Mỹ và Trung Quốc. Trong 10 mẫu xe bán chạy nhất thị trường thế giới trong quý đầu 2018, SUV đóng góp một nửa sản phẩm. Nissan X-Trail (Rogue) là sản phẩm dẫn đầu với hơn 260.000 xe. Tiếp đến là Toyota RAV4, Volkswagen Tiguan và hai mẫu xe của Honda: HR-V và đàn anh CR-V.
Khi Porsche lâm vào khủng hoảng những năm 90, Cayenne trong hình hài SUV ra đời năm 2002 như một canh bạc đối với hãng thuần sản xuất xe thể thao hai cửa gầm thấp. Sự thành công Cayenne, sau đó là Macan góp phần quan trọng giúp hãng xe Đức "trở lại", một sự hồi sinh bằng ánh sáng hy vọng cuối đường hầm.
SUV hay không SUV, câu hỏi hiện tại không còn khó trả lời đối với các hãng xe như trường hợp của Porsche từng đối mặt trước đây. Không chỉ xu hướng của thị trường, SUV là cuộc chơi có thể mang lại lợi nhuận kinh tế, hoặc thúc đẩy năng lực cạnh tranh về hình ảnh thương hiệu.
Sức hút khó cưỡng của SUV
SUV hiện trở thành xu hướng thống trị thị trường. Nhiều hãng xe tỏ ra sốt sắng và sớm đề ra định hướng chiến lược đầu tư cho phân khúc xe đa dụng. Ví dụ rõ nhất là Ford, hãng phổ thông có thế mạnh về SUV cho biết đến 2020, có khoảng 13 sản phẩm xe gầm cao trong danh mục sản phẩm, nhiều hơn bất cứ đối thủ nào khác. Thậm chí trong thời gian tới, Ford dự kiến chỉ còn Focus Active và Mustang là những mẫu xe con còn tồn tại ở thị trường Bắc Mỹ.
Trong 2018, Hyundai đang thực hiện những bước phát triển cho Palisade, mẫu SUV 8 chỗ cạnh tranh Ford Explorer. Hãng xe đồng hương Kia cũng đang nghiên cứu mẫu SUV mới, lấy cảm hứng từ concept Telluride ra mắt hồi 2016. Subaru bắt đầu bán SUV 7 chỗ mới Ascent, đối thủ của Toyota Highlander.
Audi Q8, một trong nhiều SUV hạng sang ra mắt trong 2018. Ảnh: Audi.
Ở phân khúc hạng sang, phát triển SUV mới cũng sôi động không kém. BMW có thêm X7 đã hoàn thiện bản sản xuất nhưng chưa ra mắt chính thức. Audi trình làng Q8 sau thời gian dài ấp ủ. Lexus bổ sung danh mục sản phẩm bằng SUV cỡ nhỏ UX.
Sức hút của SUV thậm chí thuyết phục các hãng không có truyền thống sản xuất xe gầm cao tham gia. Thị trường xe hơi trong 2015 chứng kiến màn ra mắt của Jaguar F-Pace. Một năm sau là sự xuất hiện của Maserati Levante. Aston Martin xác nhận mẫu SUV đầu tiên của hãng đã có kế hoạch sản xuất. Sản phẩm chạy điện mang tên Lagonda và dự kiến lộ diện vào 2021.
Ở thế giới xe siêu sang, xe đa dụng đắt đỏ để off-road không còn là ý tưởng điên rồ trong vài năm trở lại đây. Hãng Anh quốc Bentley ra mắt Bentayga giá từ 230.000 USD tại Mỹ vào 2015 với không ít sự hoài nghi. Nhưng doanh số tích cực của mẫu SUV đắt nhất thế giới vào thời điểm đó cho thấy, việc gia nhập cuộc chơi xe đa dụng của Bentley không hề liều lĩnh.
Kỳ vọng doanh số khoảng 3.500 xe nhưng Bentayga còn làm tốt hơn khi có mặt trên thị trường. Thống kê thường niên của hãng mẹ Volkswagen trong 2016, thương hiệu siêu sang tiêu thụ 11.298 xe, tăng trưởng 9% so với 2015 và phần lớn nhờ Bentayga. Riêng mẫu SUV đầu tiên của hãng đã lăn khỏi dây chuyền sản xuất số lượng 5.586 xe. Hãng nghiên cứu thị trường IHS, Mỹ dự đoán, Bentayga có thể đạt mốc 6.000 xe tiêu thụ trước 2020.
Rolls-Royce Cullinan, SUV siêu sang ra mắt hồi tháng 5/2018. Ảnh: Rolls-Royce.
Thành công của Bentley Bentayga khiến Rolls-Royce không thể ngồi yên. Cullinan ra mắt tháng 5/2018 với mức giá thậm chí còn cao hơn Bentayga, từ 325.000 USD tại Mỹ. Xe trang bị động cơ V12, công suất 563 mã lực. Cuộc chiến phân khúc SUV siêu sang chính thức bắt đầu, khái niệm hẳn khách hàng khó hình dung nếu ở khoảng 10 năm trước.
SUV thường để chỉ những mẫu xe dùng để off-road. Nhưng với những mẫu xe thuộc vào hàng đắt, thậm chí rất đắt như Bentayga, Cullinan, chủ nhân có thể muốn trải nghiệm một phong cách lái mới hơn là đưa xe đến những vùng đất xấu để lội bùn, vượt đèo dốc. Khi thị hiếu của khách hàng thành hình và trở thành xu hướng chung, các hãng xe khó hoặc thậm chí là không thể thờ ơ.
Phạm Trung