Các tác dụng của xoa bóp:
Làm giãn mạch máu, tăng tuần hoàn tại chỗ, góp phần chống viêm, giảm phù nề. Luồng máu tới sẽ tăng cường trao đổi chất, mang ôxy tới cho tế bào và mang đi các chất thải cặn bã.
Làm giãn cơ, đặc biệt là những nhóm cơ đã bị co cứng trước đó. Trong các bệnh khớp, bao giờ cũng có hiện tượng co cứng các nhóm cơ xung quanh khớp, gây đau, hạn chế vận động. Xoa bóp làm giãn cơ nên góp phần chữa các bệnh khớp. Tuy nhiên, các động tác xoa bóp phải được thực hiện chậm, nhẹ nhàng mới có tác dụng làm giãn cơ.
Thư giãn thần kinh, do tác động trực tiếp lên phần tận cùng của thần kinh cảm giác. Xoa bóp nếu được thực hiện trong thời gian vừa phải sẽ có tác dụng hưng phấn thần kinh; nhưng nếu làm quá lâu sẽ phản tác dụng và gây ức chế.
Xoa bóp cũng có tác dụng giảm đau do tổng hợp các yếu tố trên.
Các động tác xoa bóp rất phong phú, thường người ta phân loại theo mức độ tác dụng, gồm:
Các động tác xoa bóp tác dụng trên da: gồm xoa, xát, vuốt. Lực tác động nhẹ nhàng, chủ yếu là trên da. Động tác phải nhẹ, tay di chuyển trên da người bệnh. Các động tác này nhằm khởi động cho một lần xoa bóp, giúp thư giãn thần kinh.
Các động tác xoa bóp tác dụng trên cơ: gồm bóp, miết, vờn, lăn, đấm, chặt... Lực tác động mạnh hơn, thấm sâu vào lớp cơ của người bệnh. Các động tác này giúp giãn cơ, giảm đau, tăng tuần hoàn tại chỗ.
Các động tác xoa bóp tác dụng trên huyệt: Là những động tác đặc biệt của xoa bóp y học cổ truyền. Huyệt là điểm có tác dụng mạnh làm giãn cơ, giảm đau. Các động tác gồm day tại chỗ bằng ngón tay cái, ấn, điểm bằng sức mạnh của cả cánh tay. Các động tác ấn, điểm huyệt chỉ nên làm sau khi cơ đã được làm mềm trước đó bằng những động tác khác. Mỗi huyệt không nên ấn, điểm quá 1 phút.
Các động tác xoa bóp tác dụng trên khớp: Là các động tác vận động khớp vùng xoa bóp, có tác dụng tăng lưu thông tuần hoàn, mở rộng tầm hoạt động của khớp.
Kết thúc một bài xoa bóp, nên lặp lại động tác xoa xát một vài lần; sau đó phát 3-5 cái tại vùng xoa bóp.
Các bệnh mạn tính điều trị có hiệu quả bằng xoa bóp gồm thoái hóa cột sống cổ, thoái hóa cột sống lưng, đau quanh khớp vai, mất ngủ kéo dài...
Nguyên tắc xoa bóp chữa bệnh là làm nhẹ nhàng, tăng dần mức độ. Thời gian một lần xoa bóp khoảng 20 phút. Nếu ít hơn 20 phút, cơ sẽ chưa có đủ thời gian giãn ra; còn lâu hơn sẽ gây ức chế, mệt mỏi cho người bệnh. Đầu tiên, cần thực hiện các động tác trên da: xoa, xát toàn bộ vùng cần điều trị trong 3-5 phút.
Tiếp đến là các động tác trên cơ: miết, vờn, bóp, lăn, đấm, véo, chặt... Tùy vào diện tích vùng cơ cần xoa bóp lớn hay nhỏ mà thực hiện cho phù hợp. Thời gian khoảng 7-10 phút. Khi thấy vùng cơ đã mềm thì chuyển sang bước ấn, bấm huyệt. Chọn một số huyệt tiêu biểu có tác dụng cao để day, sau đó bấm. Mỗi huyệt làm khoảng nửa phút.
Sau đó, cần vận động khớp vùng bị bệnh, lúc đầu nhẹ nhàng sau tăng dần nhằm làm tăng giới hạn vận động của khớp. Cuối cùng, xoa bóp nhẹ nhàng lại toàn bộ vùng bệnh khoảng 1-2 phút để kết thúc bài xoa bóp.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)