Dưới ánh điện yếu ớt trước cửa tòa nhà N09B1 khu đô thị Dịch Vọng, quận Cầu Giấy - nơi tiếp nhận hồ sơ mua dự án nhà ở xã hội NHS Trung Văn (đường Tố Hữu, quận Nam Từ Liêm), khoảng chục người chụm đầu ghi số thứ tự. Ai đến sớm nhất sẽ đứng đầu danh sách. Tình trạng này diễn ra nhiều ngày qua, khi chủ đầu tư dự án bắt đầu nhận hồ sơ đăng ký.
Sau hai lần tới nhưng hết số, hôm 20/4 anh Dương Minh Luật, 28 tuổi, quê ở huyện Phú Xuyên, Hà Nội quyết định đi từ nửa đêm. Cưới vợ ba năm trước, mức lương hơn 6 triệu đồng/tháng, anh Luật và vợ là giáo viên vẫn ngày ngày vượt quãng đường gần 80 km đi về giữa nơi làm việc ở quận Cầu Giấy và nhà ở quê. Dù vất vả, vợ chồng trẻ tiết kiệm được khoản đáng kể tiền thuê nhà.
Một tháng trước, đọc được thông báo nhận hồ sơ nhà ở xã hội, anh Luật bàn với vợ tham gia, hy vọng chấm dứt cảnh thức khuya dậy sớm đi làm. Với khoảng 400 triệu đồng tiền tiết kiệm, anh dự kiến vay thêm khoảng 70% giá trị căn hộ. "Hơn một tỷ đồng thì chúng tôi còn kham được, chứ những dự án khác toàn hơn 2 tỷ, không biết khi nào mới mua được nhà", anh nói.
Người dân tới sớm lấy số chờ nộp hồ sơ mua nhà ở xã hội, sáng 20/4. Ảnh: Việt An
Chỉ vào chiếc túi vải bên hông, anh Hội, 34 tuổi, cho biết bên trong có chừng 10 loại giấy tờ yêu cầu nhóm lao động làm việc trong và ngoài khu công nghiệp cần có. Đó là đơn mua nhà ở xã hội, các loại giấy xác nhận thông tin cư trú, thực trạng nhà ở, xác nhận đang đóng bảo hiểm xã hội.
Đang thuê trọ, gia đình anh Hội phải có giấy xác nhận tình trạng cư trú (KT3) trên một năm. Tuy nhiên, sổ tạm trú đã bị bãi bỏ từ đầu năm 2023, thay bằng giấy xác nhận thông tin cư trú nên anh phải đi công chứng hợp đồng thuê nhà rồi mang ra công an phường xin dấu. Anh mất gần 20 ngày để đến UBND phường, công an phường, cơ quan Bảo hiểm xã hội, phòng công chứng mới hoàn thành được bộ hồ sơ mua nhà. Dù vậy anh chưa chắc chắn hồ sơ đã đúng yêu cầu nên "hy vọng nếu sai vẫn kịp thời gian làm lại" vì hạn cuối tiếp nhận đợt một là 11/5.
Là người ngoại tỉnh, 10 năm qua, anh Hội và vợ làm giáo viên mầm non cùng hai con gái vẫn ở nhà thuê. Khoản thu nhập dao động 20 triệu đồng mỗi tháng của vợ chồng sau khi trừ chi phí ăn ở, sinh hoạt, học hành, còn vỏn vẹn vài triệu để tiết kiệm phòng thân. Việc sở hữu căn hộ chung cư với gia đình anh ngày càng xa vời khi con cái lớn, các khoản chi tiêu nhiều hơn. Sau ba năm dịch bệnh, việc làm cắt giảm trong khi giá tiêu dùng tăng.
"Nghe nói đã có hàng nghìn hồ sơ nộp rồi, không biết mình có qua nổi vòng loại để vào bốc thăm hay không", anh nói. Dù cơ hội mong manh, anh vẫn muốn thử vận may vì đã mệt mỏi với cảnh ở trọ, muốn có nơi an trú cho con.
Người dân ngồi chờ tới lượt nộp hồ sơ mua nhà hôm 11/4. Ảnh: Việt An
Dù đến trước giờ mở cửa hai tiếng, anh Hội đã đứng thứ 43 trong danh sách nộp hồ sơ trong ngày. Nhiều người ở gần chọn cách đến từ nửa đêm, "đặt gạch ghi tên" rồi về ngủ tiếp, chờ đến 8h30 có mặt nộp hồ sơ. Ngày hôm trước, anh Hội đến từ 7h nhưng đành bỏ cuộc vì danh sách đã gần 70 người.
Khoảng 8h30, sảnh chung cư N09B1 kín người đứng chờ từ trong ra đến vỉa hè. Đám đông xếp hàng trật tự theo chỉ dẫn, năm người một lượt chờ gọi tên. "Những người ngồi đây sau này có may mắn được làm hàng xóm của nhau thì phải trân trọng nhé", anh Hội đùa với những người cùng cảnh.
Sở Xây dựng Hà Nội tháng trước thông báo tiếp nhận hồ sơ đăng ký thuê, mua dự án nhà ở xã hội NHS Trung Văn. Giá công bố của chủ đầu tư là 19,5 triệu đồng/m2, đã bao gồm thuế giá trị gia tăng VAT. Như vậy, để sở hữu căn nhỏ nhất với diện tích 69,9 m2, người mua cần bỏ ra hơn 1,39 tỷ đồng; căn diện tích to nhất 76,8 m2 khoảng 1,5 tỷ đồng. Người trúng sẽ phải trả trước 50 triệu đồng, sau đó thanh toán thêm 6 đợt nữa.
Dự án nhà ở xã hội NHS Trung Văn được xây dựng trên diện tích hơn 2.700 m2 với 32 tầng nổi, hai tầng hầm; 275 căn hộ, trong đó có 225 căn nhà ở xã hội và 50 căn thương mại. Đợt đầu tiên, chủ đầu tư mở bán 157 căn hộ nhà ở xã hội và cho thuê 68 căn.
Bà Nguyễn Hoa Hồng Nhung, Phó tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng NHS - đơn vị thực hiện dự án, cho hay mỗi ngày tiếp nhận 30-40 bộ hồ sơ xin mua nhà. Đến nay, đơn vị đã tiếp nhận hơn 400 bộ hồ sơ hợp lệ.
Những người đến muộn khó nộp được hồ sơ vì mỗi ngày chủ đầu tư chỉ nhận 40 bộ. Ảnh: Việt An
Dự án NHS Trung Văn thu hút người dân vì nằm ở vị trí trung tâm thành phố, kết nối giao thông thuận tiện, xung quanh là các khu đô thị lớn và tiện ích sẵn có như tàu điện trên cao Cát Linh - Hà Đông, Bệnh viện 103, Metro Hà Đông. Trong 13 nhà ở xã hội dự kiến mở bán trong năm nay, NHS Trung Văn mở bán sớm nhất.
Thị trường Hà Nội đang thiếu nguồn cung dự án mới và nhà ở giá rẻ. Theo báo cáo của Savills Việt Nam (tập đoàn cung cấp các dịch vụ bất động sản), cả năm ngoái Hà Nội chỉ có hơn 12.600 căn hộ mới được mở bán - mức thấp nhất 8 năm nhưng trong đó hơn 80% là hạng B. Giá bán sơ cấp trung bình gần 47 triệu đồng mỗi m2. Giai đoạn 2016-2020, Hà Nội hoàn thành 25 dự án với hơn 1,2 triệu m2 sàn, nhưng kết quả phát triển nhà ở xã hội chỉ đạt 20,2% so với kế hoạch.
Báo cáo hồi tháng 1 của Bộ Xây dựng cho thấy trong năm 2022, các dự án bất động sản mới được cấp phép tiếp tục giảm so với các năm 2021 khiến nguồn cung bất động sản, nhà ở đặc biệt là nhà ở dành cho người thu nhập thấp vẫn hạn chế. Nhu cầu nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp trong giai đoạn 2021-2030 trên cả nước là khoảng 2,6 triệu căn hộ. Trong đó, từ năm 2021 đến 2025 khoảng 1,3 triệu căn.
Ông Hà Quang Hưng, Cục phó Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), cho rằng nhiều doanh nghiệp hiện không mặn mà với nhà ở xã hội do thủ tục đầu tư dự án có khó khăn, thậm chí còn nhiều thủ tục hơn dự án nhà thương mại. Trong khi đó, hành lang pháp lý quy định đảm bảo nguồn vốn để người dân, doanh nghiệp được tiếp cận, song quá trình thực hiện lại không cân đối đủ. Lãi suất cho vay xây dựng nhà ở xã hội là 14%, gần đây giảm còn 12%, vẫn được cho là "quá cao, không phù hợp".
Theo chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ quốc gia, quy trình, thủ tục thực hiện dự án nhà ở xã hội phức tạp hơn nhiều so với nhà ở thương mại, hoàn thành một dự án phải mất đến 4-5 năm. Thủ tục mua bán cũng phức tạp, người được mua phải thỏa mãn nhiều tiêu chí, điều kiện (nhà ở, nơi cư trú, và thu nhập...); tốn nhiều công sức, thời gian để có được các giấy tờ xác nhận thỏa mãn các điều kiện này.
Việt An - Hồng Chiêu