Ngày 1/10, tại trụ sở 19 Hàng Buồm, Hội Nhà văn Hà Nội đã họp hội đồng xét giải thưởng và xét kết nạp hội viên năm 2012. Hội đồng có 9 người do nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên, Chủ tịch Hội, chủ trì. Các tác phẩm được xét giải thuộc phạm vi xuất bản trong mười hai tháng, tính từ quý III năm 2011 đến quý II/2012.
Năm nay, hội đồng quyết định trao giải Thành tựu thơ - giải không nằm trong hệ thống giải thường xuyên - cho tập "Xem đêm" của Phùng Cung (1928-1997). Hội đồng nhận định: "Thơ Phùng Cung cho ta thấy cái tài của ông trong việc sử dụng tiếng Việt thôn quê được nâng lên thành ngôn ngữ thơ, trong cái nhìn cảnh sắc đời sống nông thôn và nông dân, trong sự nén lặng và bùng nổ âm thầm của tâm tư cá nhân nén trong từng câu chữ". "Xem đêm" được xuất bản lần đầu năm 1995 và tái bản bổ sung năm 2012 "là một bằng chứng thuyết phục cho thơ đích thực và sức sống của thơ". Quyết định trao giải Thành tựu thơ cho "Xem đêm" được xem là điều đích đáng của năm nay, theo hội đồng xét giải.
 |
| Bìa tập thơ "Xem đêm" của Phùng Cung. |
Ở hạng mục Văn, tiểu thuyết "SBC là săn bắt chuột" của nhà văn Hồ Anh Thái giành chiến thắng với số phiếu 8/9. "SBC là săn bắt chuột" xoay quanh chuyện tiêu diệt chuột, nhưng qua đó, tác giả tái hiện bức tranh hiện thực huyền ảo về cuộc chiến giữa Chuột và Người với tất cả sự thô lậu, xấu xa hiện hữu trong cuộc sống, bằng giọng văn giễu cợt, trào lộng, hài hước sâu cay. Chủ tịch Phạm Xuân Nguyên cho biết, cuốn tiểu thuyết chứng tỏ sự chuyên nghiệp trong nghề của nhà văn Hồ Anh Thái, với việc "luôn đổi mới cách viết, luôn lạ hóa chính mình trong cách khai thác và biểu đạt hiện thực, và luôn cập nhật nắm bắt thực tại đời sống ở những vỉa tầng tươi mới nhất". Cùng vào chung khảo là hai tập truyện "Thành phố đi vắng" của Nguyễn Thị Thu Huệ (NXB Trẻ, quý II/2012) và "Lãng du" của Tạ Duy Anh (NXB Thời Đại, 8/2011).
 |
| "SBC là săn bắt chuột" đoạt giải ở hạng mục Văn. |
Ở hạng mục Thơ, tập thơ "Buổi câu hờ hững" của Nguyễn Bình Phương (NXB Văn Học, 9/2011) không có đối thủ và giành số phiếu tuyệt đối để nhận giải thưởng năm nay. "Buổi câu hờ hững" là tập thơ "nhiều lắng đọng, suy nghiệm được diễn tả bằng một ngôn ngữ và giọng thơ điềm nhiên, tự tại. Nguyễn Bình Phương cách tân thơ không ồn ào ở hình thức mà đi sâu vào cảm xúc và cảm nhận, đem lại cho thơ một vẻ đẹp trầm tư", theo nhận định của hội đồng.
Giải thưởng ở hạng mục Phê bình năm nay thuộc về tập tư liệu chuyện văn chuyện đời "Dĩ vãng phía trước" của nhà phê bình Ngô Thảo (Phương Nam Book & NXB Hội Nhà văn, quý IV/2012). Theo đánh giá của hội đồng, "phần tư liệu, nội dung chính của tập sách, rất có giá trị ở sự duy nhất của nó, được ghi chép của một người trong cuộc và có thẩm quyền, cung cấp cho người đọc và người làm sử văn học những cứ liệu quý báu". Cùng lọt vào chung khảo là hai tập "Phê bình văn học Việt Nam hiện đại" của Trịnh Bá Đĩnh (NXB Văn Học, 11/2011) và "Bình thơ" của Vũ Quần Phương (Thái Hà Books & NXB Dân Trí, quý II/2012).
Tương tự hạng mục thơ, trong lĩnh vực dịch thuật, đối thủ của "Lolita" là chính "Lolita". Bản dịch từng gây tranh cãi về cách dịch, cách hiểu văn bản nhưng hội đồng nhận định, đây là công trình dịch thuật trực tiếp từ tiếng Anh công phu, tâm huyết của Dương Tường, đưa lại cho độc giả một kiệt tác của văn chương thế giới ở mức cao nhất có thể. Giải thưởng là kết quả xứng đáng cho Dương Tường - người đã mất hai năm liền cho cuốn tiểu thuyết lớn của V. Nabokov. Tác phẩm do Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn phát hành tháng 3/2012.
 |
| Dù gây nhiều tranh cãi, bản dịch "Lilota" của Dương Tường vẫn được đánh giá cao và nhận giải thưởng Hội nhà văn Hà Nội năm nay. |
Giải thưởng Hội nhà văn Hà Nội năm nay được đánh giá là thành công khi tìm được những tác phẩm có chất lượng để trao giải và không bỏ trống hạng mục nào. Năm ngoái, giải thưởng thuộc về tiểu thuyết "Những ngã tư và những cột đèn" của Trần Dần (NXB Hội nhà văn), tập thơ "Những kỷ niệm tưởng tượng" (NXB Thế Giới) của Trương Đăng Dung, "Olga Berggolts của tôi" do tác giả Thụy Anh biên khảo và dịch từ nguyên bản tiếng Nga, trong khi hạng mục phê bình để ngỏ do chưa tìm được tác phẩm thực sự xứng đáng.
Hà An