Xe container ùn ứ 2 km ở cửa khẩu quốc tế La Lay

Cửa khẩu quốc tế La Lay, huyện Đakrông nối 4 tỉnh nam Lào và đông bắc Thái Lan với các cảng biển ở miền Trung. Từ đầu năm 2023, than nhập từ Lào vào Việt Nam tăng đột biến, khiến cửa khẩu quốc tế La Lay thường xuyên lâm vào tình trạng quá tải. Hiện mỗi ngày cửa khẩu có 350-400 lượt phương tiện, chủ yếu là xe đầu kéo chở than làm thủ tục nhập cảnh, tăng gấp 3 lần so với bình quân năm 2022.

Ông Lê Cẩm An, Chi cục phó Hải quan Cửa khẩu La Lay, cho hay từ đầu năm đến nay, hơn 31.000 lượt phương tiện xuất nhập cảnh, trọng lượng hàng hóa đạt 450.000 tấn. Đến nay, đơn vị thu ngân sách hơn 119 tỷ đồng, đạt 50% chỉ tiêu năm.

Lượng xe tăng cao nhưng đường dẫn vào cửa khẩu, ba sân bãi chờ xuất và nhập hàng hóa thi công dang dở khiến các xe bị ùn tắc ở khu vực làm thủ tục, phải xếp hàng 2 km dọc quốc lộ 15D.

Tháng 5/2014, La Lay được nâng cấp lên thành cửa khẩu quốc tế. Ngay sau đó, Tổng cục Hải quan làm chủ đầu tư dự án Nhà kiểm soát liên hợp với số vốn 114 tỷ đồng. Nhà kiểm soát (màu xanh) được bàn giao, đưa vào sử dụng từ tháng 10/2022, là nơi làm việc của hải quan, biên phòng, kiểm dịch y tế, kiểm dịch thực vật.

Nhà kiểm soát có hai luồng, gồm luồng xuất (góc trái) và nhập khẩu. Mỗi luồng có bốn làn, được thiết kế dành riêng cho phương tiện vận tải và xe chở khách.

Ngoài nhà kiểm soát liên hợp, chủ đầu tư là Ban Quản lý khu kinh tế Quảng Trị đang cho thi công hạng mục san nền để làm sân bãi kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, đường trục giao thông kết nối cửa khẩu và quốc lộ 15D.

Đường kết nối quốc lộ 15D vào nhà liên hợp chưa hoàn thiện khiến nhà chức trách chỉ có thể đưa vào hoạt động một luồng nhập.

Khu vực cửa khẩu như một đại công trường, bụi bặm, nhếch nhác, đường sá lầy lội, gồ ghề.

Một tài xế xe đầu kéo chở than từ Lào vừa gội đầu, vừa nhìn dòng xe kẹt cứng kéo dài. Xe của anh chở quá tải theo quy định của Việt Nam nên phải chờ hạ tải mới được thông quan.

Anh cho biết đã chờ đợi ba ngày để hạ tải hàng hóa. Tài xế ngủ trên cabin, tắm rửa ở thùng nước dự trữ. "Nếu khu vực san hạ tải hoàn thiện, có chỗ đậu xe thì doanh nghiệp có thể huy động thêm xe múc để hạ tải, giúp chúng tôi sớm nhập cảnh, giải phóng hàng hóa", anh nói.

Một phụ nữ len lỏi giữa dòng xe đầu kéo để bán cơm hộp, thức ăn và nước giải khát cho tài xế.

Tại nhà kiểm soát liên hợp, trong khi luồng nhập cảnh phải làm việc quá công suất thì luồng xuất cảnh vắng tanh, trở thành bãi đậu xe; các bốt làm việc thành nhà kho chứa hàng hóa, phế liệu.

Đường kết nối giữa luồng xuất cảnh và nước bạn Lào vẫn chưa thông. Hàng chục tảng đá lớn được đánh số kích thước, chờ nổ mìn để phá.

Dự án san nền làm bãi kiểm tra hàng hóa nhập cảnh ngổn ngang, trong khi phương tiện không có chỗ đậu đỗ.

Để khắc phục các bất cập về hạ tầng, hải quan và biên phòng huy động 100% quân số, làm việc từ 7h đến 19h30 hàng ngày, kể cả thứ bảy, chủ nhật. Nhà chức trách tận dụng các bãi đất trống để bố trí phương tiện đậu đỗ, chờ hạ tải.

Do chỉ có một luồng hoạt động nên việc xuất nhập cảnh thực hiện theo ca, mỗi ca hai tiếng dành riêng cho việc xuất cảnh hoặc nhập cảnh.

Khu vực làm bãi kiểm tra hàng hóa xuất khẩu hiện là quả đồi với nhiều đá tảng.

Ông Trương Khắc Nghi, Phó giám đốc Ban Quản lý khu kinh tế Quảng Trị, cho hay cửa khẩu quốc tế La Lay được phê duyệt quy hoạch rộng 49 ha, tổng vốn đầu tư 2.500 tỷ đồng. Do ngân sách hạn hẹp, tỉnh Quảng Trị sau đó phê duyệt quy hoạch khu trung tâm cửa khẩu rộng 20 ha, nguồn vốn đầu tư 480 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương.

Từ năm 2016 đến nay, cửa khẩu La Lay được Trung ương bố trí 215 tỷ đồng, riêng năm 2023 được bố trí 15 tỷ đồng. "Do nguồn vốn chưa đủ cân đối nên các dự án hạ tầng tại đây làm cầm chừng. Ban không thể yêu cầu nhà thầu thi công rồi gây ra nợ công", ông Nghi giải thích.

Ông Nghi cho biết thêm dự kiến tháng 7/2023 sẽ hoàn thành đường kết nối quốc lộ 15D với nhà kiểm soát liên hợp và hạng mục san nền để giải tỏa các bất cập về hạ tầng hiện nay.

Do chưa có sân bãi, các phương tiện tự tìm kiếm, tận dụng các chỗ trống để san hạ tải. Một xe múc đậu trên đống đất nhấp nhô đang múc than, hạ tải cho một phương tiện để được phép thông quan.

Cùng với khu vực cửa khẩu, quốc lộ 15D nối cửa khẩu với đường Hồ Chí Minh nhánh tây dài 12 km hiện đã xuống cấp, có nhiều góc cua cùi chỏ, sụt lún do thiên tai năm 2022 chưa khắc phục triệt để, khiến việc lưu thông khó khăn, nguy hiểm.