Trong khoảng nửa thế kỷ qua, uống cà phê sáng đã trở thành một nét văn hóa của người Sài Gòn. Trong đa dạng kiểu cách cà phê ở vùng đất này, thức uống của người Hoa mang nét đặc trưng khác lạ khi được kho trong ấm đất.
Chính người Hoa Chợ Lớn đã mang cách pha chế độc đáo đó sang buôn bán ở Sài Gòn. Sau này, nhiều người Việt học hỏi làm theo.
Trong một con hẻm bên hông chợ Thiếc (quận 11), có một quán cà phê không bảng hiệu đã hơn hai thập kỷ. Gọi là quán nhưng thực ra chỉ có một xe đẩy bên trên đặt nhiều ly muỗng, sữa, ấm trà, cùng vài chiếc bàn ghế nhỏ kê sát tường nhà gia chủ.
Vừa nhìn vào, du khách có thể nhận ra đây là cà phê người Hoa bởi chiếc ấm bằng đất nghi ngút khói, tỏa ra hương thơm lừng. Chủ quán là ông Trần Bửu Cường (50 tuổi). Ông chia sẻ: “Tôi mở quán đã 22 năm. Chủ yếu bán cho dân ở đây và người đi chợ, hầu hết là người Hoa”.
Ấm đất đựng cà phê phải được giữ nóng liên tục để cân bằng hương vị.
Vì diện tích mặt bằng nhỏ bé nên trên bàn pha chế chỉ để một ấm đất đựng nước cà phê đen sánh cuối cùng sau vài lần đun chắt. Thao tác đun và hâm nóng được nhiều người gọi vui là “cà phê kho”.
Các vật dụng được bày hết trên chiếc xe đẩy nhỏ. Do quán sử dụng mặt tiền của nhà, nơi gia đình ông Cường sinh sống, nên việc rửa ly hay dọn dẹp đều thuận tiện.
Ngồi ăn điểm tâm hay nghỉ sau buổi chợ, uống ly cà phê giá 12.000 đồng, nghe giọng Hoa lanh lảnh của cư dân nơi đây, thỉnh thoảng hòa thêm chút nhạc Hoa nhẹ nhàng từ căn nhà nào đó phát ra, là đủ để bạn cảm thấy thư giãn trong không gian yên tĩnh dù quán nằm ngay cạnh chợ.
Đã đến quán nước bình dân của người Hoa, bạn nên thử bánh mì, giò cháo quẩy chấm cà phê. Đây là món nổi tiếng một thời ở Sài Gòn, xuất phát từ cách ăn sáng tiết kiệm của người lao động Hoa kiều xưa. Xé từng miếng bánh, miếng quẩy còn ấm chấm nhẹ vào ly cà phê sữa nóng, vừa ăn vừa uống đủ vị ngọt bùi pha chút đắng giúp tỉnh táo đầu ngày.
Với anh Huy Hoàng (ngụ ở quận 4), ly cà phê vào bữa sáng dường như là thứ không thể thiếu. “Vì thời tiết Sài Gòn đang khá nóng nên tôi dùng cà phê sữa đá thay cho cà phê nóng để chấm bánh mì ăn sáng”, anh Hoàng nói. Anh phát hiện ra quán của ông Cường sau khi cùng bạn thăm thú chợ Thiếc.
Tâm Linh