Người phụ nữ ấy là bà Nguyễn Thị Nguyệt ở khối 1 thị trấn Xuân An, Nghi Xuân, Hà Tĩnh. Chúng tôi đến nhà bà giữa lúc trời đổ mưa, từng cơn gió thổi rít lên mang theo hơi lạnh từ dòng sông Lam thỉnh thoảng lại ùa vào, làm căn nhà nằm cheo leo bên dòng sông trở nên lạnh lẽo hơn. Trong căn nhà đơn sơ ấy, bà Nguyệt và các con cháu đang đốt lửa sưởi ấm. Ngồi co ro trong một góc bếp, bà đưa đôi mắt nhìn ra ngoài kia, nơi dòng sông Lam hung dữ đang dâng nước lên cao.
Chị Nguyệt chèo thuyền ra dòng sông Lam để vớt xác một người phụ nữ.
Bà cho biết: "Tuổi cao, sức khỏe cũng cạn kiệt rồi. Hơn 40 năm vớt xác chết trên sông, do hơi lạnh của người chết để lại, tôi đã bị thoái hóa cột sống, nên mùa mưa phải đốt củi sưởi ấm như thế này cho đỡ bớt đi những cơn đau đang ngày đêm hành hạ mình".
Ở đời không ai mà biết được chữ ngờ và câu chuyện bà Nguyệt đến với nghề vớt xác chết trôi sông cũng không phải là ngoại lệ. Năm bà tròn 18 tuổi, cái tuổi đẹp nhất của thời con gái, trong lúc nhiều đứa bạn cùng trang lứa chỉ biết ăn chơi, thì bà phải bám biển, bám sông mưu sinh. Trong một lần đánh bắt cá trên sông, thấy một người đàn ông bị lật xuồng rồi ngã nhào xuống dòng nước lớn đục ngầu. Không chút do dự, bà chèo xuồng thật nhanh tới chỗ chiếc xuồng bị lật. Bà cố gắng hít một hơi thật sâu rồi lặn ngụp xuống đáy sông để cứu người, tiếc thay người đàn ông đã chết. Bà vớt xác rồi đưa lên bờ.
"Lúc đó tôi mới 18 tuổi, trước khi nhảy xuống sông, tôi nghĩ mình sẽ chết. Lặn xuống tận đáy, tôi thấy mình khó thở, nước bắt đầu tràn vào miệng. Nhưng rồi, điều kỳ diệu đã xảy ra, tôi dường như có một sức mạnh phi thường, một tay bám vào nạn nhân, một tay tì xuống đất rồi dùng đôi chân cố đạp thật mạnh để ngoi lên mặt nước. Và thế là lần đầu tiên trong đời tôi đã làm được một việc mà tưởng chừng như có nằm trong mơ cũng không bao giờ có được, đó là vớt được một xác chết dưới đáy sông".
Tuy đã dành gần như cả cuộc đời mình để vớt xác, nhưng nghề chính của bà lại là bám sông đánh bắt cá tôm để kiếm từng miếng cơm manh áo. Vì vậy, vớt xác chỉ là cái "duyên", là nghề phụ của người đàn bà có bản lĩnh thép này. Trong nhiều năm lênh đênh trên sông nước vớt xác ấy, bà thấy cái chết của ông Kh ở Phường Lê Mao, TP Vinh là đáng sợ nhất. Chị kể: "Do xác chết quá lâu, tôi đã 5 ngày liền cả ngày lẫn đêm lênh đênh trên sông, quên cả ăn uống tìm kiếm. Mãi đến ngày thứ 6 mới kéo được xác từ đáy sông lên. Nhưng khi kéo lên, một mùi hôi thối nồng nặc bốc lên làm tôi ớn lạnh. Từng sợi tóc, làn da của nạn nhân cũng bị bong ra từng mảng lớn trôi bồng bềnh trên sông", bà Nguyệt kể.
Sau này bà tìm hiểu thông tin mới biết nguyên nhân dẫn đến cái chết của nạn nhân. Ấy là gần ngày Tết, ông Kh vay tiền ngân hàng để mua bán cây quất bán lấy lời. Nhưng quất bán ế ẩm, về nhà vợ con la mắng, ông ấy đã nhảy cầu tự tử.
Trong mỗi lần vớt xác, thấy những em bé tuổi còn thơ dại, những cái chết của học sinh, sinh viên buồn chuyện gia đình và tình yêu, tuổi đời còn rất trẻ, chị không ít lần phải thốt lên "Chết như thế này thì tội nghiệp quá". Có lần vớt xác, thấy cả cặp nam nữ cứ quấn chặt vào nhau. Họ yêu nhau, nhưng lại bị gia đình từ chối, vì quá buồn cho cuộc tình éo le, nên đôi nam nữ đã lấy dây buộc chặt lại với nhau rồi quyết định nhảy cầu Bến Thủy kết liễu đời mình và để minh chứng cho tình yêu. Tuy nhiên, cái chết ấy vẫn để lại những ký ức đau buồn trong lòng người đàn bà lương thiện.
Mới đây nhất, ở cầu Bến Thủy, một người đàn ông bị chết đuối, thân xác anh lại bị chôn vùi dưới bùn sâu. Việc vớt xác của chị lúc đó cũng gặp vô vàn khó khăn, nhưng cuối cùng chị và các anh em trong nhà đã lặn xuống dùng lưỡi câu để kéo nạn nhân lên. Không chỉ vớt xác ở dòng sông Lam, bà và các anh em trong nhà còn đi đến các vùng biển xa xôi khác ở Quảng Bình, Quảng Trị, Huế, ở cầu Đông Danh (Hải Phòng) và ở các vùng biển Xuân Hội, Xuân Hoa, Xuân Yên, Xuân Hải (huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh), cảng Cửa Lò (Nghệ An)... Hình như tiếng tăm và bản lĩnh của người đàn bà này đã được nhiều người ở các tỉnh xa. Vì vậy, hễ nơi nào trong vùng có người chết đuối, là người ta lại tìm đến nhà bà gõ cửa.
Bà Nguyệt được nhiều người quý mến không chỉ vì sự chăm chỉ, mà sự hy sinh thầm lặng của mình cho những người xấu số. Bà tâm sự: "Mình muốn làm điều thiện để phúc lại cho các con cháu. Phần lớn, tôi làm điều này không lấy tiền. Có nhiều gia đình nghèo, không có thân nhân đến nhận xác, tôi còn phải bỏ tiền túi ra lo chi phí mai táng, rồi tắm rửa, mua quan tài, thuê xe chở ra nghĩa trang địa phương để chôn cất tử tế. Nhiều người nhà nạn nhân giàu cho tôi tiền, nhưng khi lấy của họ, tôi cũng phải xem xét kỹ càng và chỉ lấy một ít tiền chi phí đi lại. Nói thật là chưa bao giờ tôi làm cái điều kiếm tiền trên nỗi đau của người khác".
Hơn 4 thập kỷ làm cái nghề "xưa nay hiếm", sức khỏe của chị giờ đã cạn kiệt. Do thường xuyên tiếp xúc với người chết, hơi lạnh của các tử thi thối rữa đã khiến bà mang rất nhiều căn bệnh. Mùa đông đến, bà thường lên cơn co giật, nhất là vào những buổi đêm, những cơn ác mộng thường hay lởn vởn hiện về. Không những vậy, tay phải và chân phải của bà dường như đã bị tê liệt, cử động vô cùng khó khăn. Bà đi bệnh viện, bác sĩ kết luận bị thoái hóa từ đốt cổ xuống. Đêm ngủ, toàn thân chị thường mệt nhừ, rã rời, buồn nôn. Bây giờ ở nhà, mỗi tháng bà phải mất gần 3,5 triệu đồng tiền tiêm và mua thuốc. Hiện, 30 triệu tiền vay ngân hàng để chữa bệnh mà bà vẫn chưa thể trả xong. Không chỉ có bà, mà ngay những người em cũng đã mang những căn bệnh như trên do đi vớt xác.
Cuộc sống bám sông mưu sinh chỉ đắp đổi miếng cơm qua ngày. Nhưng khi mùa lũ kéo về, nước sông hung dữ, việc đánh bắt cá gặp khó khăn, nguy hiểm thì đời sống gia đình lại lâm vào cảnh túng quẫn. Đứa con trai duy nhất của bà lại chẳng được người cha chấp nhận. Thương mẹ cả một đời vất vả, dù học giỏi nhưng Đạt cũng phải bỏ học dở chừng để phụ giúp gia đình.
Do gia đình quá nghèo khó, đến bây giờ ước mơ bé nhỏ ấp ủ bấy lâu nay của bà vẫn chưa thành hiện thực. "Tôi mong muốn mình có tiền để mua máy lặn, dụng cụ để vớt xác chết trên sông. Sắm lại chiếc xuồng mới thay cho chiếc xuồng đã cũ kỹ". Ước mơ đó tuy nhỏ, nhưng đến nay vẫn chưa trở thành hiện thực với người đàn bà đã gần 40 năm đi làm việc thiện.
* Độc giả gửi bài dự thi tại đây.
| Cuộc thi "Viết nên điều kỳ diệu" do Báo điện tử VnExpress phối hợp với nhãn hàng Hura Deli - Công ty cổ phần Bibica tổ chức dành cho các công dân sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam. Nhân vật trong bài viết dự thi có cơ hội trở thành người Thụ hưởng Gameshow Vì bạn xứng đáng phát sóng vào 17-18h chủ nhật hàng tuần trên VTV3. |
Đinh Tiến Giang