Trong khi Web3 vẫn còn là khái niệm mơ hồ và gây tranh cãi, tỷ phú Jack Dorsey, nhà đồng sáng lập Twitter và CEO Block - công ty về thanh toán kỹ thuật số, thông báo đang phát triển thế hệ Internet tiếp theo mang tên Web5 thông qua công ty con tên TBD. Hiểu một cách đơn giản, Web5 là Web3 + Web2.
"Chúng tôi xây dựng một nền tảng web phi tập trung DWP cho phép các nhà phát triển viết ứng dụng DWA bằng cách dùng mã nhận dạng phi tập trung DID và các Node Web phi tập trung DWN. Điều này sẽ khôi phục quyền kiểm soát, sở hữu về danh tính và dữ liệu cho các cá nhân. Chúng tôi gọi đó là Web5".
Jack Dorsey, CEO của Block. Ảnh: AP
Theo tầm nhìn của Dorsey, với mô hình web hiện tại, người dùng không thật sự sở hữu dữ liệu và danh tính của mình. Họ được các công ty Internet cấp tài khoản, dữ liệu và lưu trữ trong kho ứng dụng. Vì vậy, Web5 ra đời để giải quyết những vấn đề cho một Internet phi tập trung. Trên trang chủ của mình, TBD gần như không nhắc đến tiền điện tử, blockchain, chỉ có một lần duy nhất họ nói đến dự án Ion - mạng lưới nhận dạng kỹ thuật số chạy trên Bitcoin.
Trong bài phỏng vấn với CoinDesk, đại diện TBD cho biết: "Danh tính và dữ liệu cá nhân đã trở thành tài sản của bên thứ ba. Web5 sẽ lưu trữ dữ liệu và danh tính phi tập trung vào các ứng dụng cá nhân. Điều này cho phép các nhà phát hành ứng dụng có thể tạo ra nhiều trải nghiệm thú vị còn người dùng sẽ được trả lại quyền sở hữu dữ liệu và danh tính cá nhân".
Trên thực tế, những gì TBD mô tả về Web5 có nhiều nét tương đồng Web3, nhưng Dorsey muốn xây dựng là một Internet hoàn toàn không có sự xuất hiện của các nhà đầu tư mạo hiểm - những người củng cố quyền kiểm soát hay sự giàu có bằng cách phát hành hoặc đầu tư vào các dự án tiền mã hóa.
Do đó cơ chế phát triển Web5 không liên quan đến việc bán token để huy động vốn. Họ sử dụng giao thức Sidetree không cần đến các bên xác thực đáng tin cậy hay bất kỳ cơ chế đồng thuận nào. Hệ thống lớp tiền tệ của Web5 sẽ được xây dựng trên nền tảng Bitcoin và những công nghệ liên quan đến mật mã, khoa học máy tính.
Một trong những lý do khiến Dorsey phát triển Web5, bỏ qua vai trò của các nhà đầu tư mạo hiểm vì ông không có thiện cảm với những quỹ này. Ông cho rằng Web3 và các dự án liên quan đang bị chi phối quá nhiều bởi các nhà đầu tư với với hàng loạt dự án tiền điện tử.
Cuối tháng 12 năm ngoái, Dorsey từng gây tranh cãi khi viết trên Twitter cá nhân: "Bạn không sở hữu Web3. Các nhà đầu tư mạo hiểm và đối tác của họ mới thật sự nắm trong tay Internet. Người dùng sẽ không bao giờ thoát khỏi tầm kiểm soát của họ. Cuối cùng mọi thứ vẫn là một thực thể tập trung dưới một tên gọi mới. Bạn nên hiểu rõ mình đang dấn thân vào điều gì".
Nhà sáng lập Twitter khẳng định Web5 "có thể là đóng góp quan trọng nhất của chúng tôi cho Internet".
Tuy nhiên không phải mọi người đều tán thành với tầm nhìn của Dorsey. Một số người đồng ý với ông về việc xây dựng một thế hệ Internet phi tập trung, không có sự góp mặt của những công ty đầu tư mạo hiểm hoặc các dự án tiền mã hóa. Nhưng số khác tỏ ra hoài nghi.
Jim My, nhà sáng lập và CEO của NFT42, cho rằng CEO Block chỉ đơn giản là đổi tên Web3 thành Web5. Bình luận của Jim My nhận được nhiều đồng tình của cộng đồng. Kennyatta, một nhà nghiên cứu về Web3, nói: "Tôi thật lòng muốn biết điều gì khiến ông ấy tin Web3 thiếu phi tập trung đến mức chúng ta phải bỏ qua nói rồi nhảy vọt lên giai đoạn tiếp theo như ông mô tả là Web5?". Đáp lại, Jack Dorsey cho biết: "Đơn giản là các hệ thống nền tảng hiện tại có lỗ hổng và mọi người vẫn đang nói dối về người thật sự đang kiểm soát và sở hữu dữ liệu người dùng".
Một ngày sau thông báo của Dorsey về Web5, rapper Snoop Dogg đăng dòng tweet đùa vui: "Làm việc trên Web6". Điều này cho thấy tương lai Internet kể cả Web3 lẫn Web5 vẫn chưa thật sự thành hình, cộng đồng vẫn tiếp tục tranh cãi về tương lai Internet.
Thảo Hiền (theo Vice)