Rủi ro đối với khu vực ngân hàng Việt Nam tiếp tục được Ngân hàng Thế giới (WB) đề cập trong báo cáo kinh tế cập nhật, được công bố chiều 2/12 tại Hà Nội. Trong bối cảnh doanh nghiệp đang gặp khó khăn và thị trường bất động sản ảm đạm, bảng cân đối của các ngân hàng được nhắc tới với nhiều lo lắng khi phân loại nợ chưa theo kịp chuẩn mức quốc tế, dẫn đến khó tính toán chính xác con số nợ xấu hiện nay.
"Nếu theo chuẩn quốc tế nợ xấu sẽ còn cao hơn và việc Nhà nước còn nắm nhiều cổ phần trong ngân hàng cũng gây ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của khu vực này", ông Sandeep Mahajan - Kinh tế trưởng WB cho nhận định.
WB lo ngại về nợ xấu ngân hàng Việt Nam. Ảnh: Reuters
Ngoài sự thiếu chắc chắn của khu vực ngân hàng, tiến độ cải cách doanh nghiệp Nhà nước chậm chạp cũng là nguyên nhân khiến kinh tế Việt Nam trì trệ. Theo chuyên gia WB, chủ trương phân loại doanh nghiệp Nhà nước chưa hoàn thiện, thị trường khó khăn, thiếu các phân tích và đánh giá về tình hình tài chính cũng dẫn đến quá trình thoái vốn, cổ phần hóa không đúng tiến độ.
Bên cạnh đó, niềm tin khu vực tư nhân suy giảm và dư địa của chính sách tài khóa thu hẹp cũng gây những tác động tiêu cực. Đầu tư tư nhân đã giảm mạnh từ 15% GDP giai đoạn 2007 - 2010 xuống còn 11,5% GDP năm 2013. Mức tăng chi tiêu của các hộ gia đình cũng giảm từ 8,9% xuống còn 5,1% giai đoạn 2009-2012. "Có sự không chắc chắn trong khu vực này nên họ rụt rè hơn", ông Mahajan nói.
Tỷ lệ nợ của Chính phủ đã lên tới trên 50% GDP khiến khả năng chống chọi với các cú sốc kinh tế giảm sút. Do vậy, trước động thái nới trần bội chi từ 4,8% lên 5,3% GDP vừa qua, kinh tế trưởng của WB cho rằng việc làm này chỉ có thể thực hiện được trong 1-2 năm tới nhưng không thể kéo dài. "Ngay cả khi tốc độ tăng chi ngân sách ở mức thấp cũng có thể gây nguy cơ méo mó các cân đối về nợ", vị này cho biết.
Từ đó, ông Mahajan nhận định xu hướng tăng trưởng thấp sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới. Giai đoạn 2006 - 2010, tăng trưởng của Việt Nam bình quân 7% một năm, nhưng trong 3 năm nay, mức tăng trưởng chỉ đạt 5,6%, thấp nhất trong 13 năm qua. "Đây là điều đáng lo ngại khi các nước trong khu vực châu Á vẫn giữ được đà tăng trưởng trong khi Việt Nam lại giảm tốc", ông cho hay.
Dù còn nhiều rủi ro, nhưng trong trung hạn, WB vẫn đánh giá triển vọng kinh tế Việt Nam ở mức tích cực. Tăng trưởng GDP năm 2014 - 2015 dự báo ở 5,4-5,5%, cao hơn giai đoạn 2012 - 2013.
Song, các chuyên gia của tổ chức này khuyến nghị Chính phủ cần có những chính sách sát với điều kiện thị trường và hợp lý hơn để giúp doanh nghiệp bán vốn, cổ phần hóa. Riêng khu vực ngân hàng, cần phải tăng cường công khai minh bạch thông tin, trong đó có nợ xấu, tỷ lệ sở hữu. Đồng thời, phải cho phép tư nhân tham gia sở hữu nhiều hơn trong các ngân hàng.
Trong lĩnh vực tài khóa, các quyết sách cần nhất quán, nhằm đưa thâm hụt ngân sách về 4% GDP theo đúng cam kết. Nghĩa vụ nợ của doanh nghiệp Nhà nước và ngân hàng cũng cần được giải quyết để không gây áp lực lên cân đối dài hạn.
Phương Linh