Anh Andre Souppaya, 51 tuổi, mang quốc tịch Pháp nhưng có mẹ là người Việt, bố là người Ấn Độ, từng sinh sống tại Cà Mau tới 15 tuổi. Năm 2016, người đàn ông làm nghề kỹ thuật công nghiệp hàng không đã thuê lại mảnh đất của chính quyền thành phố để cải tạo và trồng rau củ quả thuần Việt.
Có ba lý do khiến Andre muốn tạo dựng một khu vườn Việt tại Paris. Thứ nhất là muốn ăn rau củ tự trồng đảm bảo sức khỏe, giảm chi phí sinh hoạt. Thứ hai là anh muốn chứng minh nếu có ánh nắng và nước đều có thể trồng bất cứ lại rau củ nào, không phân biệt nguồn gốc. Người đàn ông này tin rằng, trồng rau củ quả Việt tại Pháp còn là cách khẳng định khả năng thích ứng và sức sống mãnh liệt của thực vật.
"Nhưng trên tất cả, tôi muốn bữa ăn của gia đình luôn đậm chất Việt Nam, góp phần bảo tồn văn hóa ẩm thực quê hương trên đất Pháp", Andre Souppaya nói.
André Souppaya bên một góc vườn rau của gia đình tại ngoại ô Paris, Pháp. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Mảnh đất đi thuê vốn chỉ toàn sỏi đá khô cằn, Andre mất bốn tháng để cải tạo. Vì vẫn phải đi làm nên chỉ khi nào rảnh rỗi và vào cuối tuần ông mới có thời gian dọn dẹp và nhổ cỏ dại. Đất trồng sau khi cày xới được cải tạo bằng cách trộn chung với rác thải nhà bếp, bón thêm phân trùn quế tự ủ với tỷ lệ 40% phân và 60% đất. Suốt thời gian dài, André phải lái xe hơn 200 km mỗi ngày để xin vài bao phân hữu cơ mang về bón đất.
Chưa từng có kinh nghiệm làm nông, Andre lên mạng tự mày mò cũng như tham gia các hội nhóm tích lũy thêm kinh nghiệm trồng trọt cây nhiệt đới nơi xứ lạnh. Cải tạo đất xong, Andre bắt đầu lên phương án trồng loại rau gì và ở vị trí nào. Ông quyết định những loại thân cao hay cây leo sẽ trồng cuối vườn vì nếu trồng phía trước sẽ khiến các loại rau khác không nhận đủ ánh sáng.
Vì Paris chỉ có bốn tháng trời nắng, Andre đã tận dụng thời gian này để thúc cây trưởng thành, ra hoa và kết trái. Ông mua một nhà kính rộng 24 m2 ươm cây giống. Vào mùa lạnh có tuyết, toàn bộ hạt giống sẽ được ươm và gieo nơi có mái che, đợi đủ ấm mới cho ra vườn.
Ngay từ khi cải tạo vườn, Andre xin những miếng ván gỗ người ta bỏ đi, mang về làm hộp gỗ. Trồng rau trong hộp gỗ rất tiện lợi từ khâu gieo hạt, dọn cỏ cho tới thu hoạch không bị phụ thuộc nhiều vào thời tiết và điều kiện thổ nhưỡng. Hộp gỗ cũng giúp tập trung một lượng đất lớn cho các loại cây cần nhiều dinh dưỡng như cà, cà chua, ớt, chanh. Vào mùa lạnh, những chiếc hộp này sẽ giúp đất ấm nhanh hơn, thoát nước tốt, tránh ngập úng khi trời mưa.
Andre cũng thiết kế giàn leo xung quanh khu vườn, bố trí cây trồng thành hai tầng. Tầng trên là các loại cây leo như bầu, mướp, khổ qua, bí đao, ở dưới là củ cải, xà lách, đậu que và các loại rau thơm không cần nhiều ánh sáng. Với cách thiết kế thông minh, ông có thể tăng gấp đôi diện tích mà không phải thuê thêm đất.
Tuy nhiên, ngay mùa đầu tiên, rau cỏ trong vườn chết hàng loạt.
Từ trải nghiệm này, Andre rút được kinh nghiệm về cách chăm sóc như điều chỉnh lượng nước và phân bón, cũng như tạo điều kiện nhiệt độ lý tưởng cho cây phát triển. Việc ươm hạt và xuống giống cũng được căn đúng thời điểm, không phải "cứ thích là ươm", đảm bảo cây đủ điều kiện ra hoa và kết trái.
Ấn tượng nhất trong khu vườn là những giàn mướp, bầu, bí, khổ qua... được làm bằng tre, sai trĩu quả như ở Việt Nam. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Theo người đàn ông này, để đảm bảo mảnh vườn luôn xanh tươi, anh sử dụng nhà kính mini được chế tạo từ túi nilon nhằm che chắn cho cây trồng. Những nhà kính này không chỉ giúp bảo vệ rau củ khỏi gió lạnh vào ban đêm mà còn giảm thiểu tác động của sương buổi sớm, giúp cây phát triển tốt hơn. Ngoài ra phương pháp này còn giúp giữ ấm đất, tạo điều kiện cho sự sinh trưởng của cây trong những tháng giá lạnh.
Vào mùa hè, cây mới trồng cần rất nhiều nước. Vì không có thời gian tưới hàng ngày nên Andre nghĩ ra phương pháp tưới nhỏ giọt bằng những chai nước khoáng luồn thêm kim tiêm truyền thường sử dụng trong bệnh viện. Ba ngày một lần, ông mới phải châm thêm nước. Cách làm của Andre vừa cung cấp đủ nước cho cây, vừa không tốn công người chăm sóc. Sau bốn tháng trời nắng, sang mùa thu đông, ông lại trồng các loại rau chịu được lạnh như cải bẹ, củ cải, hẹ nên không lúc nào vườn bị bỏ không.
Vì trồng hữu cơ nên Andre sử dụng phân bón tự ủ, mỗi loại rau củ lại bón thúc theo cách khác nhau. Nếu giống leo giàn và cây gốc to, ông thường cho phân xuống gốc trước khi trồng. Những rau củ quả héo, hỏng sẽ được ủ để lên men quanh năm. Ít nhất mỗi tháng một lần, Andre lại pha với nước bón cho cây.
Rau trồng trong vườn đủ chất dinh dưỡng, đủ ngày tháng nên thơm, ngọt đậm, chuẩn hương vị Việt. Từ khi có khu vườn, dù luôn bận bịu với công việc chính nhưng Andre vẫn tận dụng thời gian rảnh để nhổ cổ, bắt sâu. Đến cuối tuần, ông dành hầu hết thời gian cho khu vườn.
Trong những loại rau củ, Andre thích nhất là khổ qua, bí xanh, mướp hương, mồng tơi và các loại rau sống bởi không những tốt cho sức khỏe mà còn gợi nhớ hương vị quê nhà. Nếu không thu hoạch ăn liền, ông thường cất trữ vào ngăn đá để dành cho mùa đông, số còn lại chia sẻ với bạn bè. Hiện trong vườn của Andre có hơn 30 loại rau củ Việt, chiếm hơn 80% diện tích, số còn lại là những giống cây địa phương.
Một lần thu hoạch vườn của anh André Souppaya được rất nhiều loại rau củ. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Tự tay trồng trọt, người đàn ông gốc Việt cảm thấy hài lòng và tự tin khi ăn rau. Hè đến, gia đình ông thường cắm trại tại vườn, cùng quây quần bên bếp lửa hồng, nướng rau củ quả do tự tay trồng. Cuối tuần, ông cũng thường mời bạn bè và người thân đến thăm vườn, tặng rau củ hay giống cây đồng thời cùng nhau nấu những món ăn Việt như hủ tiếu, phở, bánh xèo, bún bò Huế với gia vị là các loại rau sẵn có.
"Những lúc như vậy, tôi thấy thêm yêu quê mẹ và tự hào dù ở xa vẫn có những món ăn đậm chất Việt", Andre nói.
Hải Hiền