Vườn hoa Lý Thái Tổ, phường Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm rộng gần 11.500 m2, được giới hạn bởi các tuyến phố Đinh Tiên Hoàng, Lê Thạch, Lê Lai và Ngô Quyền.
Dù không nằm trong phạm vi khoanh vùng bảo vệ di tích đền Ngọc Sơn và khu vực Hồ Gươm, vườn hoa có chức năng quan trọng trong kết nối hồ với khu vực phụ cận, gồm: vườn hoa Diên Hồng, không gian quảng trường phía trước Ngân hàng Nhà nước; các công trình kiến trúc có giá trị như Nhà khách Chính phủ, trụ sở Thành ủy Hà Nội, HĐND - UBND TP Hà Nội, khách sạn Metropole...
Trung tâm vườn hoa là tượng đài vua Lý Thái Tổ, một bức tượng đồng đúc liền khối nặng 14 tấn và cao 3,3 m, được khánh thành vào năm 2004. Theo đề án cải tạo vườn hoa Lý Thái Tổ của quận Hoàn Kiếm, khu vực phía trước tượng đài, vốn là sân Khánh tiết, sẽ được mở rộng về phía đường Đinh Tiên Hoàng.
Điểm nhấn của việc cải tạo này là lắp đặt Km0 tại trung tâm sân Khánh tiết. Phương án kiến trúc cho Km0 được lựa chọn từ cuộc thi do Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức năm 2020 và đang được điều chỉnh để phù hợp với các yêu cầu kỹ thuật.
Sau hơn 20 năm sử dụng, hạ tầng vườn hoa Lý Thái Tổ đã xuống cấp, bao gồm cây xanh, thảm cỏ, thảm hoa và đường dạo chưa phù hợp. Việc cải tạo nhằm đảm bảo cảnh quan và công năng sử dụng, tương xứng với Di tích cấp quốc gia đặc biệt Hồ Gươm.
Vườn hoa Lý Thái Tổ hiện có 100 cây thuộc 20 chủng loại, được trồng qua nhiều giai đoạn, bao gồm sưa, vàng anh, thàn mát, bằng lăng, giáng hương, lộc vừng, hoàng yến, muồng, đa, đề, lát, xoài, phượng, si, sanh, sữa, lan, chay, sếu và dầu nước.
Quận Hoàn Kiếm nhấn mạnh nguyên tắc cải tạo là giữ nguyên các cây có giá trị, lâu năm và cổ thụ. Việc thay thế hoặc di dời chỉ áp dụng với các cây nhỏ, không có giá trị hoặc bị sâu bệnh.
Khu vực nhà Bát giác (Nhà Kèn), nằm phía sau tượng đài vua Lý Thái Tổ, có khoảng sân rộng lát đá, thường được người dân sử dụng để tập luyện cầu lông, đá cầu và khiêu vũ thể thao.
Trong quá trình cải tạo, cảnh quan cây xanh, thảm cỏ và khu vực sân tại đây sẽ được chỉnh trang nhằm tăng cường sự kết nối với trục không gian trung tâm của vườn hoa.
Lòng đường phố Lê Lai và Lê Thạch ở hai bên hông vườn hoa sẽ được lát đá, sơn kẻ. Phần đường kết nối phố Đinh Tiên Hoàng khu vực vườn hoa và Hồ Gươm cũng được lát đá.
UBND quận Hoàn Kiếm đề xuất dịch chuyển 25 cây, bao gồm 16 cây di chuyển trong nội bộ vườn hoa và 9 cây sâu bệnh sẽ được thay thế. Đồng thời, 23 cây mới, phù hợp với khí hậu Hà Nội, sẽ được trồng bổ sung. Sau khi hoàn thành, tổng số cây bóng mát tại vườn hoa Lý Thái Tổ sẽ là 114 cây, tăng 14 cây so với trước khi cải tạo.
Trong ảnh là cây lộc vừng tại khu vực nhà Bát giác có dấu hiệu kém phát triển, khả năng sẽ được dịch chuyển hoặc thay thế trong quá trình cải tạo.
Khu vực vườn hoa phía sau tượng đài vua Lý Thái Tổ và nhà Bát giác, kết nối với quảng trường Ngân hàng Nhà nước và nhà khách Chính phủ, sẽ được cải tạo cảnh quan cây xanh và đường dạo. Điểm nhấn là hệ thống phun nước âm sàn, dự kiến sử dụng trong các dịp lễ, Tết, góp phần cải thiện khí hậu khu vực. Các vòi phun được thiết kế âm sàn, đảm bảo bề mặt sân phẳng, không ảnh hưởng đến hoạt động của người dân và du khách.
Ông Phạm Chu Thăng, ở quận Hai Bà Trưng, cho rằng việc chỉnh trang và làm mới không gian vườn hoa Lý Thái Tổ là cần thiết. "Không gian đẹp và khang trang hơn chắc chắn sẽ làm mọi người yêu thích. Tôi có rất nhiều kỷ niệm đẹp với vườn hoa này và thường xuyên đến đây", ông nói.
Vườn hoa Lý Thái Tổ không chỉ là điểm đến hấp dẫn cho người dân và du khách tham quan, nghỉ ngơi mà còn là một không gian công cộng quan trọng, thường xuyên diễn ra các sự kiện văn hóa, lịch sử của Thủ đô.
Trong ảnh là cây vàng anh cùng ba cây đa, si có kích thước lớn, nằm sát cổng trụ sở UBND thành phố tại số 12 Lê Lai.
Vườn hoa Lý Thái Tổ có một số cổ thụ ở khu vực phía trước tượng đài vua Lý Thái Tổ và vườn hoa giáp quảng trường Ngân hàng Nhà nước. Sau cơn bão Yagi đổ bộ vào Hà Nội năm 2024, một số cây bị bật gốc, thành phố đã cho cắt tỉa và trồng lại.
Giang Huy - Võ Hải