Ngày 3/12, ông Phạm Minh An (61 tuổi, nguyên giám đốc Sở Y tế Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) bị TAND TP HCM cơ sở 1 tuyên phạt 5 năm tù; Trần Mạnh Hải (48 tuổi, nguyên phó phòng kế hoạch) bị phạt 4 năm; Đỗ Hữu Hải (39 tuổi, Giám đốc Công ty TNHH tư vấn xây dựng Sơn Hà) 3 năm tù cùng về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Vụ án xảy ra tại gói thầu số 25 - thiết bị cho phòng mổ hybrid chấn thương chỉnh hình, thuộc dự án trang thiết bị y tế Bệnh viện đa khoa TP Vũng Tàu, do Sở Y tế Bà Rịa - Vũng Tàu cũ làm chủ đầu tư, với tổng kinh phí hơn 465 tỷ đồng.
Các bị cáo nghe tuyên án, sáng 3/12. Ảnh: Trường Hà
Bị cáo buộc Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, bị cáo Huỳnh Tuấn Anh (41 tuổi, Giám đốc Công ty TNHH TM DV Tạ Thiên Ân) lĩnh 8 năm tù; Lê Hữu Lễ (50 tuổi, Trưởng phòng Công ty dược phẩm Vimedimex); Tạ Quang Trường (57 tuổi, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần dược phẩm Vimedimex) cùng mức án 7 năm tù.
Tòa buộc bị cáo Huỳnh Tuấn Anh phải bồi thường cho Sở Y tế TP HCM số tiền hơn 10 tỷ đồng.
HĐXX nhận định, bị cáo Phạm Minh An, Trần Minh Hải và Đỗ Hữu Hải là những người giữ chức vụ, quyền hạn và được giao trách nhiệm rõ ràng. Tuy nhiên, các bị cáo làm việc cẩu thả, chủ quan, không thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Trong vụ án này, ngoài ông An, 5 bị cáo còn lại đều nhận mức án thấp hơn so với đề nghị của VKS.
Với nhóm bị cáo vi phạm quy định đấu thầu, tòa cho rằng hành vi của Huỳnh Tuấn Anh, Lê Hữu Lễ và Tạ Quang Trường đã xâm phạm chính sách quản lý kinh tế của Nhà nước về đấu thầu, mua sắm tài sản công, gây thiệt hại ngân sách và ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định, phát triển lành mạnh của nền kinh tế.
"Lĩnh vực y tế gắn với sức khỏe người dân và luôn được Nhà nước ưu tiên, nên việc các bị cáo vi phạm gây dư luận xấu, tạo tâm lý lo ngại trong cộng đồng. Các bị cáo làm trong ngành trang thiết bị y tế, phải nhận thức rõ mức độ nguy hiểm của hành vi này", HĐXX nhận định.
Bị cáo Phạm Minh An tại tòa. Ảnh: Trường Hà
Theo cáo buộc, cuối tháng 5/2021, khi Sở Y tế Bà Rịa – Vũng Tàu mời thầu gói thầu số 25 trị giá hơn 38 tỷ đồng, Huỳnh Tuấn Anh (Tạ Thiên Ân) và Lê Hữu Lễ (Vimedimex) đã thỏa thuận hợp tác. Vimedimex đứng tên dự thầu do có năng lực tài chính và hồ sơ tốt, còn Tạ Thiên Ân chuẩn bị hàng hóa. Ông Lễ báo cáo với Tạ Quang Trường thì được đồng ý.
Để che giấu việc nâng khống giá, hai bên không ký liên danh hợp pháp mà thống nhất quy trình: Tạ Thiên Ân mua hàng rồi bán lại cho Vimedimex với giá đã được đẩy lên; Vimedimex tiếp tục bán cho Sở Y tế với mức chênh không cao so với giá đã ký hợp đồng mua từ Tạ Thiên Ân...Kết luận định giá tài sản và hồ sơ thanh quyết toán cho thấy Tạ Thiên Ân hưởng lợi hơn 17,3 tỷ đồng; Vimedimex nhận hơn 683 triệu đồng.
VKS xác định sai phạm xảy ra từ sự thiếu trách nhiệm của nhóm bị cáo trong quá trình thẩm định và phê duyệt hồ sơ. Ông Đỗ Hữu Hải (Công ty Sơn Hà) nhận bản thảo chứng thư thẩm định giá do Công ty Chuẩn Việt cung cấp để nghiên cứu thực hiện nhiệm vụ tư vấn. Dù biết chỉ chứng thư thẩm định giá chính thức mới có giá trị pháp lý để làm căn cứ, song ông Hải vẫn lập tờ trình đề nghị Sở Y tế phê duyệt cấu hình, tính năng, thông số kỹ thuật và dự toán của gói thầu.
Tại Sở Y tế, chuyên viên Trần Mạnh Hải biết tờ trình của Công ty Sơn Hà không đúng quy định, song vẫn đề xuất Giám đốc Sở Phạm Minh An ký.
Ông Phạm Minh An đã không kiểm tra các tài liệu kèm theo, không phát hiện chứng thư dùng làm căn cứ chỉ là bản dự thảo, vẫn ký quyết định không đảm bảo căn cứ pháp lý. Sau đó, Sở Y tế tổ chức đấu thầu với giá dự toán 38,5 tỷ đồng, gây thiệt hại ngân sách Nhà nước hơn 18 tỷ đồng.
Tranh luận gay gắt về thiệt hại vụ án
Quá trình xét xử, các bị cáo Anh, Lễ và Trường thừa nhận hành vi. Tương tự, bị cáo Đỗ Hữu Hải thừa nhận "sai quy trình và thiếu trách nhiệm".
Trả lời HĐXX sau đó, bị cáo Trần Mạnh Hải xác nhận tờ trình từ Đỗ Hữu Hải là "chưa phù hợp". Tuy nhiên, do nóng vội, muốn thúc đẩy dự án triển khai nhanh, ông trình cho ông An ký quyết định. Bị cáo cho rằng mình chỉ sai sót về thủ tục hành chính không đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đồng thời phản bác kết luận định giá tài sản trong vụ án.
Ông Phạm Minh An trình bày bản thân làm chuyên môn, hồ sơ đấu thầu không có kinh nghiệm, tin tưởng cấp dưới và "đã ký thì chịu trách nhiệm". Bị cáo nói "không có lợi lộc, không nhận hối lộ" và lặp lại mình thiếu kinh nghiệm, không phải thiếu trách nhiệm như cáo trạng quy kết.
Đại diện Sở Y tế Bà Rịa - Vũng Tàu, với tư cách bị hại, ban đầu nhiều lần khẳng định đơn vị "không có thiệt hại" trong vụ án và lập luận rằng phòng mổ hybrid chấn thương chỉnh hình phát huy hiệu quả tốt trong việc cứu chữa bệnh nhân, không gây lãng phí. Tuy nhiên, sau đó ông này thay đổi, đề nghị HĐXX thu hồi tài sản cho Nhà nước.
Trong phần bào chữa cho các bị cáo, các luật sư đã trình bày quan điểm rằng, yếu tố cốt lõi của vụ án nằm ở kết luận định giá và đề nghị tòa triệu tập hội đồng định giá gồm 9 thành viên cùng với công ty thẩm định giá để làm rõ tính khách quan của kết luận này.
Theo các luật sư, hội đồng định giá được thành lập không tuân thủ đúng quy định pháp luật; kết luận định giá chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của cơ quan điều tra; xác định chưa đúng giá trị thực của các thiết bị... Do vậy họ đề nghị tòa trả hồ sơ cho VKS điều tra bổ sung nhằm tránh oan sai.
Đối đáp lại, VKS giữ nguyên quan điểm truy tố.
Tòa: thiệt hại 12,4 tỷ đồng
Tại bản án tuyên hôm nay, HĐXX xác định thiệt hại thực tế của vụ án là 12,4 tỷ đồng. Cụ thể, gói thầu được Sở Y tế Bà Rịa - Vũng Tàu thanh toán cho doanh nghiệp hơn 35,75 tỷ đồng. Tuy nhiên, kết luận định giá xác định giá trị thiết bị chỉ hơn 17,6 tỷ đồng. HĐXX nhận định con số này chưa phản ánh đầy đủ vì thiếu các chi phí đặc thù của thiết bị y tế chuyên sâu nhập khẩu.
Do đó, tòa chấp nhận khấu trừ thêm hơn 5,64 tỷ đồng. Đây là các khoản chi phí thực tế cho phần mềm điều khiển, cải tạo phòng mổ, chạy thử, đào tạo chuyển giao công nghệ và bảo hành... dù thiếu một số hóa đơn tại thời điểm định giá nhưng có thể hiện trong hợp đồng và biên bản nghiệm thu.
Trường Hà