Theo International Business Times, vòng tròn thần tiên là tên gọi những khoảng đất trống khổng lồ hình tròn xuất hiện trên đồng cỏ. Các vòng tròn được phát hiện khắp vùng tây nam châu Phi, đặc biệt phổ biến ở Namibia. Với đường kính 2 - 15 m, nguyên nhân hình thành những vòng tròn này từ lâu đã gây khó cho các nhà khoa học. Một số nhà nghiên cứu khẳng định chúng do tổ mối gây ra, trong khi giả thuyết khác cho rằng đây là kết quả từ sự cạnh tranh tài nguyên giữa các thảm thực vật. Ảnh: Brad Howe/Heliwest Group.
Tuy nhiên, giả thuyết sau không có tính thuyết phục cao. Theo thuyết hình thành mô hình, nếu những vòng tròn ra đời do sự phát triển của thực vật và quá trình vận chuyển nước, chúng phải có mặt ở mọi hệ sinh thái khô hạn, không phải chỉ ở châu Phi. Ảnh: Tiến sĩ Stephan Getzin/UFZ.
Một nhóm các nhà khoa học quốc tế do Stephan Getzin ở Trung tâm Nghiên cứu Môi trường Helmholtz (UFZ) tại Đức tiến hành tìm thấy cánh đồng vòng tròn thần tiên ở khu vực hẻo lánh miền tây Australia có hình dáng gần như giống hệt ở châu Phi. Họ công bố phát hiện hôm 9/3 trên tạp chí PNAS. Ảnh: Stephan Getzin.
"Những khoảng trống trên thảm thực vật ở vùng đất cỏ khô cằn, tương tự vòng tròn thần tiên ở Namibia, là một trong những bí ẩn lớn nhất của tự nhiên và nguồn gốc của chúng là chủ đề gây nhiều tranh cãi. Chúng tôi đang lập báo cáo về những vòng tròn thần tiên kỳ lạ ở vùng hẻo lánh Australia, cách Namibia 10.000 km", nhóm tác giả cho biết. Ảnh: Stephan Getzin.
Nhóm nghiên cứu sử dụng phương pháp thực địa, phân tích hình học không gian, cảm biến từ xa và lập mô hình toán học để chỉ ra các hình tròn xuất hiện thông qua cơ chế tự phát, với nhân tố thúc đẩy là sinh khối và nguồn nước. Phân tích vòng tròn thần tiên ở Australia cho thấy có khác biệt lớn giữa đất của vòng tròn và thảm thực vật xung quanh. Ảnh: Bronwyn Bell.
Theo các nhà nghiên cứu, nước mưa rơi xuống vòng tròn và chảy về hướng thảm thực vật, tại đó, nước mưa ngấm vào đất và thúc đẩy thực vật phát triển. Giả thuyết này được mô phỏng lại qua mô hình toán học. Sau khi so sánh vòng tròn thần tiên ở Australia và Namibia, nhóm nghiên cứu nhận thấy hai khu vực gầu như giống hệt nhau. Họ kết luận những vòng tròn phải xuất hiện qua cơ chế tự phát và chắc chắn phổ biến hơn ở nơi khô cằn hẻo lánh. Ảnh: Stephan Getzin.
"Chúng tôi cho rằng những vòng tròn không có mối liên hệ nào với hoạt động của loài mối. Sự tương đồng đáng chú ý giữa vòng tròn thần tiên ở Australia và Namibia cùng kết quả mô phỏng chỉ ra cả hai hình thành do sự kém ổn định và không đồng nhất của nền đất, đúng như nguyên tắc tổng quát của thuyết hình thành mô hình", các nhà nghiên cứu chia sẻ. Ảnh: Kevin Sanders.
Nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch tiến hành tìm hiểu sâu hơn về những vòng tròn thần tiên ở Australia để lập khung thời gian khi chúng hình thành, mở rộng và tiêu biến. Ảnh: Kevin Sanders.
Phương Hoa