Ngược với những hình ảnh đẫm máu được dựng lên trong các bộ phim như "Gladiator", các nhà nghiên cứu cho biết cuộc tỷ thí giữa các đấu sĩ đã trở thành một môn võ thuật trình diễn vào đầu thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên.
"Những gì chúng tôi thu thập được từ các nguồn thông tin cho thấy các võ sĩ là những nhân vật rất nổi tiếng - thực tế nhiều người còn là các siêu sao được biết đến trong khắp thế giới La Mã", nhà khảo cổ Steve Tuck tại Đại học Miami, Mỹ, cho biết. "Họ thi đấu cầm chừng, có sự nghiệp ngắn và được thuê với giá rất cao".
Tuck đã nghiên cứu 158 bức ảnh về cuộc chiến của các võ sĩ giác đấu thời La Mã, so sánh với những ghi chép về võ thuật và đấu kiếm thời trung cổ và phục hưng ở Đức và miền bắc Italy.
"Những quyển sách này phản ánh sự tương đồng với hình ảnh võ sĩ giác đấu bởi nó thường gồm một trận đấu đơn lẻ mà các chiến binh được trang bị hệt như võ sĩ giác đấu", Tuck nói.
Thông thường, mỗi cuộc đọ sức gồm 3 giai đoạn quan trọng. Giai đoạn đầu tiên, 2 võ sĩ di chuyển lên phía trước, khiên kiếm đầy đủ, và tìm cách đâm người kia. Giai đoạn thứ 2 là khi một võ sĩ bị thương, hoặc bất lợi, sẽ lùi lại hoặc tạo khoảng cách với đối thủ. Giai đoạn cuối cùng, 2 võ sĩ bỏ khiên xuống và vật lộn để tìm người thắng cuộc.
Theo Tuck, động thái này là cách thông thường kết thúc cuộc chiến; mục đích không phải giết đối thủ mà để "chiến thắng mà không gây thương tích", theo lời của nhà thơ La Mã, Martial.
Được mua và đào tạo để so tài trên đấu trường, các võ sĩ giác đấu là một sự đầu tư đáng kể của các ông bầu. Nó có thể lý giải vì sao các cuộc chiến không dễ kết thúc bằng cái chết của một trong 2 người.
"Những thương nhân giàu có hay các vị hoàng đế sẽ không dễ để những ngôi sao tốt nhất của mình bị mất mạng trên đấu trường chỉ để thoả mãn quần chúng", Bryn Walters, Giám đốc Hiệp hội Khảo cổ La Mã Anh, nói.
Thực tế rằng các võ sĩ được trang bị đầy đủ mũ giáp, áo giáp, bao tay, khiên, kiếm cũng cấp thêm bằng chứng. "Nếu họ buộc phải chết, thì sự bảo vệ như vậy là thừa thãi, đặc biệt với những tù nhân bị hành quyết. Các võ sĩ được trang bị đến tận chân răng để đối mặt với cái chết, nhưng không hẳn sẽ chết", Tuck nói.
Nghệ thuật của các võ sĩ giác đấu thể hiện ở khả năng sống sót và chiến thắng mà không bị thương. Đó cũng có thể là nguồn gốc của các môn võ thuật truyền thống ở miền tây châu Âu.
Minh Thi (theo Discovery)