Tặng quà trên livestream Tik Tok, WeChat, Facebook... là tính năng cho phép người dùng gửi các món quà ảo cho nhau trong quá trình xem video. Chủ video có thể quy đổi ra tiền thật và rút ra tiêu dùng.
Nhật báo Tòa án Nhân dân hôm 28/5 cảnh báo, với sự gia tăng của các chương trình livestream, nhiều mâu thuẫn gia đình cũng nảy sinh, dẫn đến các vụ kiện hy hữu.
Các loại quà tặng trên Tik Tok. Ảnh: Hải Thư
Hành vi "tặng quà" nên được xác định như thế nào về mặt pháp lý? Người đã lập gia đình bị dụ dỗ tặng quà quá lớn, vợ chồng họ có được đòi lại không? Mới đây, Tòa án nhân dân trung cấp số 3 Thiên Tân đã xét xử một vụ án như vậy.
Hồ sơ xác định, vợ chồng Cao điều hành chung một nhà hàng. Thời gian rảnh, anh hay xem livestream hát hò nhảy múa của các cô gái trẻ trên WeChat. Anh trở thành fan cuồng của cô gái họ Tống sinh sau năm 2000.
Sự tương tác trực tuyến của họ ngày càng nhiều. Anh Cao đã bày tỏ sự hâm mộ của mình bằng nhiều bình luận si mê, kèm nhiều phần quà trong các phiên livestream của Tống.
"Anh sẽ cố gắng hết sức để bảo vệ em, bao dung em và làm cho em hạnh phúc", ảnh chụp màn hình bản ghi cuộc trò chuyện giữa hai người thể hiện.
Anh Cao đã lập hẳn 2 tài khoản để tặng quà cho nữ thần tượng, tổng 18.293 lần trong 9 tháng, quy thành hơn 9 triệu đồng tiền ảo, quy ra, tương đương hơn 450.000 nhân dân tệ (hơn 1,6 tỷ đồng).
Sau khi người vợ phát hiện ra điều bất thường đã đâm đơn kiện với lý do chồng đã vi phạm nghĩa vụ chung thủy và tự ý xử lý tài sản chung của vợ chồng. Chị Cao cũng yêu cầu "nữ idol" Tống phải trả lại toàn bộ số tiền đã nhận, hơn 450.000 nhân dân tệ.
Phần thưởng livestream là món quà hay tiêu dùng dịch vụ giải trí?
Trong quá trình xét xử, hai bên không thống nhất được về tính chất của phần thưởng.
Chị Cao cho rằng ảnh chụp màn hình cuộc trò chuyện WeChat giữa chồng và cô Tống cho thấy cả hai đã "vượt ra ngoài mối quan hệ bạn bè bình thường" và sự tương tác bình thường giữa idol mạng và người hâm mộ. Nội dung trò chuyện "chứng minh mối quan hệ nam nữ bất chính, thực chất là tình nhân", chị nói.
Việc chồng điên cuồng tặng quà trên livestream của Tống, theo người vợ, về bản chất cũng giống như quà tặng nam nữ tặng ngoài đời thực. Hơn nữa, cái gọi là tình cảm giữa hai bên là trái pháp luật, vi phạm trật tự công cộng, thuần phong mỹ tục.
Vì vậy, chị Cao yêu cầu tòa án xác nhận tình cảm của hai người này là bất hợp pháp và bị đơn Tống phải trả lại hơn 450.000 nhân dân tệ cho chị.
Cô Tống thừa nhận việc được anh Cao tặng quà qua livestream song cho rằng sự tương tác giữa họ không vi phạm trật tự công cộng và thuần phong mỹ tục. Việc tặng quà không hề giống tặng quà cho nhân tình, chỉ là trả tiền cho một dịch vụ mạng.
"Đây thực chất là hành động tiêu dùng giải trí chứ không phải quà tặng nam nữ", cô Tống nói.
Nền tảng WeChat được tòa án triệu tập. Người đại diện tuyên bố rằng họ không có quyền hoặc khả năng kỹ thuật để xác định mối quan hệ ngoại tuyến thực tế giữa "idol mạng" và người hâm mộ.
Tòa cho rằng, vụ kiện này không chỉ liên quan đến việc xác định mối quan hệ pháp lý giữa người dùng, "idol mạng" và nền tảng mạng xã hội mà còn liên quan việc xác định quyền định đoạt tài sản chung của vợ chồng.
Tòa nhận định, anh Cao xem chương trình livestream và tặng quà cho cô Tống là hành vi tiêu dùng thương mại. Về số tiền thưởng và thỏa thuận tài sản hôn nhân, cần xác định hành vi tặng quà này có xâm phạm quyền định đoạt tài sản chung của vợ chồng hay không.
Trong quá trình xét xử, tòa khẳng định lấy nguyên tắc thuần phong mỹ tục và đạo đức xã hội là giá trị cơ bản để xác định các quan hệ trong vụ kiện.
Dựa trên điều này, HĐXX cho rằng mặc dù phần thưởng livestream của anh Cao là hành vi của người tiêu dùng dịch vụ trực tuyến nhưng cuộc gặp gỡ, chuyện trò ngoại tuyến của anh với cô Tống và tương tác như một người yêu đã phá vỡ mối quan hệ bình thường giữa một "idol mạng" và người hâm mộ. Vì anh Cao đã có vợ, mối quan hệ giữa anh và cô Tống không được xã hội và pháp luật ủng hộ.
"Số tiền thưởng anh Cao trao cho cô Tống cao hơn đáng kể so với mức tiêu thụ giải trí trực tuyến thông thường. Đồng thời, cô Tống dù biết tình trạng hôn nhân của anh Cao nhưng vẫn tiếp xúc với anh như người yêu và hướng dẫn anh lập nhiều tài khoản, khuyến khích tặng quà, điều này là có lỗi", bản án nhận định.
Với tư cách vợ anh Cao, nguyên đơn yêu cầu xác nhận rằng việc chồng tặng quà cho Tống bằng tài sản chung và không cho chị biết, là vi phạm Luật Hôn nhân. Việc chị yêu cầu Tống trả lại tiền là có căn cứ, hợp pháp.
Tòa án Nhân dân Trung cấp số 3 Thiên Tân do đó ra phán quyết rằng cô Tống phải trả chị Cao một nửa số tiền, tức 225.000 nhân dân tệ, trong vòng 10 ngày.
Theo tòa, vụ việc liên quan đến hành vi gợi ý, dụ dỗ, khuyến khích và liên hệ riêng với người dùng để nhận phần thưởng lớn trên nền tảng mạng xã hội. Do đó, nhằm ngăn chặn nhiều tranh chấp tương tự, tòa đề nghị nền tảng này tăng cường xem xét nội dung, giám sát và xử phạt tài khoản và cảnh báo rủi ro đối với các giao dịch riêng tư trong phòng livestream; có biện pháp cấm các tin nhắn khuyến khích như "nạp tiền để tham gia nhóm" và "nạp tiền để thêm WeChat của idol".
Hải Thư (Theo The Paper)