Chiều 24/9, phiên xử Nguyễn Minh Hùng, Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại hàng hải quốc tế H&C) và 10 đồng phạm về tội Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, tiếp tục với phần thẩm vấn.
Hùng cho biết thành lập VN Pharma năm 2011 với số vốn 25 tỷ đồng. Đến năm 2014 tăng lên 40 tỷ đồng, bị cáo sở hữu phần lớn cổ phần. Hội đồng quản trị của công ty có 4 người nhưng hai người trực tiếp điều hành là Hùng và Ngô Anh Quốc (nguyên Phó tổng giám đốc), những người còn lại "chỉ có cho đủ thành viên". Từ khi thành lập, VN Pharma nhập nhiều thuốc từ nước ngoài về nhưng Hùng không nhớ chính xác bao nhiêu lần.
Nguyễn Minh Hùng tại tòa. Ảnh: Hữu Khoa.
Hùng khai, quen Cường năm 2012. Năm 2013, Cường đến công ty chào bán thuốc H- Capita 500mg (dùng để chữa các bệnh ung thư vú, ung thư đại trực tràng) của công ty Helix Canada, cung cấp các hình ảnh tại nhà máy và các giấy tờ về loại thuốc này, kể cả văn bản cho thấy anh ta là người đại diện công ty tại Việt Nam. Giá một viên H- Capita được chào bán là 0,9 USD, mỗi hộp 27 USD.
Theo Hùng, thủ tục xin giấy phép nhập khẩu đòi hỏi phải có: giấy chứng nhận lưu hành tự do của thuốc H-Capita (FSC); giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc (GMP) do Bộ Y tế Canada cấp cho Công ty Helix, tiêu chuẩn và phương pháp kiểm nghiệm thuốc, hàng mẫu... Tất cả các giấy tờ này phải do nhà sản xuất cung cấp. Tuy nhiên, Cường nói không thể cung cấp những thứ này được vì "là thông tin bảo mật".
"Lúc đó bị cáo không am hiểu rõ về dược nên tin tưởng Cường", Hùng nói. Do lâu quá không thấy Cường cung cấp giấy tờ về tiêu chuẩn kiểm nghiệm thuốc, Hùng quyết định thuê dược sĩ Phạm Văn Thông viết hồ sơ, đồng thời làm giả tài liệu, hợp đồng, con dấu... đề nghị Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cấp phép nhập khẩu thuốc. Sau khi thủ tục hoàn tất, VN Pharma nhập 9.300 hộp H- Capita.
Về vấn đề này, quá trình điều tra, cơ quan tố tụng xác định Hùng và Ban giám đốc VN Pharma chủ trương sử dụng 14,1 tỷ đồng nâng khống giá thuốc nhập khẩu để lấy tiền chi hoa hồng cho việc đấu thầu, bán thuốc vào các bệnh viện.
Hùng thừa nhận đã chỉ đạo nhân viên nâng khống giá thuốc từ 27 USD lên 75 USD mỗi hộp trên hợp đồng khống ký với Công ty Austin Hong Kong. Tổng số tiền thu được từ khoản này là 321.000 USD (khoảng 6,8 tỷ đồng) được để ngoài sổ sách để chi cho hoạt động công ty. "Có nhiều khoản không có giấy tờ như chi cho trình dược viên, tổ chức hội thảo...", Hùng nói.
Về việc bán lô thuốc, Hùng cho biết, khoảng tháng 4/2014, VN Pharma có kết quả trúng thầu vào Bệnh viện Trưng Vương với giá 31.000 đồng một viên. "Thuốc H-capita là thuốc bắt buộc bán theo chỉ dẫn của bác sĩ. Để có thể chuyển thuốc này vào các cơ sở y tế thì phải qua đấu thầu", Hùng nói.
"Có khi nào bị cáo đặt vấn đề trực tiếp với bác sĩ, bệnh viện, là sẽ chi tiền để bán thuốc không?", chủ tọa truy vấn. Hùng đáp: "Việc bán thuốc phải thông qua đấu thầu".
Bị cáo Võ Mạnh Cường. Ảnh: Hữu Khoa.
Hùng cho biết, khi nhận được thông tin lô thuốc H- Capita không đạt chất lượng, bị cáo yêu cầu ngưng cung cấp sản phẩm ra thị thường, đồng thời gửi mẫu qua Viện kiểm nghiệm thuốc TP HCM để kiểm cha chất lượng thuốc. Tuy nhiên, Viện này trả lời do lô thuốc "chưa có chất chuẩn" để so sánh nên không có căn cứ để kiểm nghiệm.
"Bị cáo đã yêu cầu Phan Cẩm Loan (Phó phòng xuất nhập khẩu VN Pharma) mua chất chuẩn nhưng mua được hay không bị cáo không rõ. Kết quả trúng thầu từ tháng 4/2014, nếu bị cáo không cho dừng thì đến tháng 8 thuốc sẽ được bán cho Bệnh viện Trưng Vương. Đến khi bị cáo bị bắt, thuốc chưa được bán ra thị trường" Hùng nói và "đề nghị HĐXX ghi nhận tình tiết này".
Trong gần 2 tiếng bị thẩm vấn, Hùng tỏ ra thành khẩn, thỉnh thoảng nói "không nhớ" ở một số tình tiết. Cuối phần trả lời của mình, bị cáo xin lỗi cơ quan chức năng, người dân về hành vi của mình.
Chủ tọa của xét hỏi các bị cáo nguyên là lãnh đạo, nhân viên Công ty VN Pharma. Tất cả đều thừa nhận hành vi sai phạm như cáo buộc, khi giúp sức cho Hùng làm hồ sơ giả nhập thuốc giả.
Ngày mai, phiên tòa tiếp tục với phần xét hỏi.
Bị cáo Phạm Văn Thông (giữa) được VN Pharma thuê viết hồ sơ thuốc để làm thủ tục nhập khẩu. Ảnh: Hữu Khoa.
Bộ Công an xác định, lô thuốc H-Capita do Công ty VN Pharma nhập khẩu không có nguồn gốc sản xuất tại Canada. Trên các thùng thuốc H-Capita có dán tem kiểm tra an ninh tại sân bay Ấn Độ và dán tem vận chuyển từ Ấn Độ về Singapore. Việc này phù hợp với văn bản trả lời uỷ thác của Singapore.
Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng Bộ Khoa học và Công nghệ đều xác định: mã số, mã vạch in trên vỏ hộp thuốc H-Capita không được đăng ký bởi quốc gia nào. Cảnh sát Canada xác định, Công ty Helix không được cơ quan chức năng cấp giấy phép hoạt động về dược.
Về chất lượng của lô thuốc H-Capita, năm 2015, Hội đồng giám định Bộ Y tế kết luận chứa 97,5% hoạt chất Capecitabine, là thuốc kém chất lượng, không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người.
Hồi năm ngoái, Bộ Công an đề xuất Bộ Y tế thành lập Hội đồng giám định lại nhưng do lô thuốc đã hết hạn sử dụng từ năm 2016. Tuy nhiên, Hội đồng chuyên môn xác định, kết quả kiểm nghiệm của Viện kiểm nghiệm thuốc Trung ương với các thành phần đã nêu trong kết luận giám định trước đó là khách quan, chính xác.
Các bị cáo đến tòa sáng nay. Video: Điệp Nguyễn - Thanh Huyền.
Năm 2017, Hùng và đồng phạm bị TAND TP HCM đưa ra xét xử về tội Buôn lậu, Làm giả con dấu tài liệu của cơ quan tổ chức. Bản án này sau đó bị TAND Cấp cao tại TP HCM hủy. Thêm 3 người khác bị khởi tố. Hùng và đồng phạm bị truy tố về tội Sản xuất, mua bán hàng giả là thuốc chữa bệnh có khung hình phạt cao nhất là tử hình.
Hải Duyên