Tại báo cáo gửi Quốc hội báo cáo công tác của ngành kiểm sát tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Minh Trí nêu nhiều kiến nghị nhằm xử lý, khắc phục tình trạng tội phạm, vi phạm pháp luật, thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng.
Theo đó, ông Trí đề nghị Quốc hội tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu xây dựng chính sách xử lý hình sự theo hướng "xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu, có động cơ vụ lợi" để răn đe, giáo dục chung.
Viện trưởng VKSND Tối cao đề nghị có chính sách phân hóa, tạo điều kiện cho chủ thể sai phạm khắc phục hậu quả, giảm nhẹ cho người "vi phạm do chấp hành mệnh lệnh, không vụ lợi". Việc này sẽ giúp làm tốt hơn thu hồi tài sản Nhà nước bị tham nhũng, thất thoát; bảo đảm hiệu quả phòng chống tội phạm.
Theo ông Trí, chính sách này "vừa có trọng tâm, trọng điểm, răn đe, giáo dục, vừa nhân văn, thuyết phục". Ông kiến nghị xem xét nghiên cứu xây dựng Luật Đạo đức để giáo dục mọi người nhận thức được danh dự là điều thiêng liêng nhất trong đời người để nhằm góp phần tốt hơn trong phòng ngừa vi phạm, tội phạm.
Bốn tháng trước, tại hội nghị tổng kết 10 năm phòng chống tham nhũng, ông Trí cũng cho rằng nên tăng phòng ngừa, giảm xử lý hình sự, tạo điều kiện cho người sai phạm khắc phục hậu quả. Theo ông, cần xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu nhưng giảm nhẹ cho người phải làm theo, do chấp hành mệnh lệnh và không vụ lợi nếu khai nhận, hợp tác tốt, khắc phục không còn hậu quả.
Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Minh Trí. Ảnh: Media Quốc hội
Theo đánh giá của VKSND Tối cao, năm 2022 tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, đúng tội danh đều đạt cao và vượt chỉ tiêu Quốc hội; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm án hình sự được Hội đồng xét xử chấp nhận cũng vượt chỉ tiêu của Quốc hội.
12 tháng qua, ngành kiểm sát đã thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết 823 nguồn tin tội phạm về tham nhũng, kinh tế. Tỷ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng của Cơ quan Điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao đạt 82,6%, tăng 23% so với năm 2021.
Cụ thể, cơ quan chức năng đã thu hồi hơn 9.533 tỷ đồng; hơn 50.000 USD; phong tỏa 32.000 USD; kê biên 116 bất động sản và 159,565 cổ phần, cổ phiếu; thu hồi hơn 393.000 m2 đất...
Dù vậy, tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm án hành chính được chấp nhận và kháng nghị giám đốc thẩm án dân sự được chấp nhận còn thấp; tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Cơ quan điều tra VKSND Tối cao còn chưa cao.
Ông Trí thừa nhận còn có một số công chức, kiểm sát viên hạn chế về năng lực, trình độ. Việc thực hiện chỉ đạo của Viện trưởng VKSND Tối cao ở một số đơn vị chưa đạt yêu cầu, công tác phối hợp với ngành hữu quan của một số đơn vị chưa thật sự chặt chẽ, hiệu quả.
Tại phiên làm việc ngày 10/10 của Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ, Thủ tướng nghiên cứu cơ chế đặc thù để xử lý vi phạm khi thực hiện biện pháp cấp bách trong phòng chống dịch Covid-19. Theo đó, việc xử lý trách nhiệm cần đặt trong tình huống khẩn cấp, cấp bách và xét trên khía cạnh mục đích chung hay riêng, vụ lợi hay không vụ lợi.