Những mảnh xương vụn được phát hiện trên hòn đảo Vega, miền đông Nam cực, lập tức gây nên nhiều tranh cãi. Nhiều nhà khoa học vẫn tin rằng dòng chim hiện đại chỉ tiến hoá sau khi thời kỳ thống trị của khủng long chấm dứt.
Mặc dù loài chim đầu tiên, Archaeopteryx, sống vào kỷ Jura cách đây 150 triệu năm, các nhà khoa học vẫn bất đồng về thời điểm chim hiện đại xuất hiện lần đầu tiên.
Một nhóm tin rằng dòng chim hiện đại tồn tại cách đây tận 100 triệu năm. Như vậy, những con chim giống như ngày nay có thể đã bay nhảy bên cạnh những con khủng long. Ngược lại, một phái khác lại cho rằng mặc dù chim từng tồn tại trong kỷ Jura và kỷ Phấn trắng, chúng đã bị quét sạch cùng với khủng long trong đợt diệt vong toàn cầu. Theo giả thuyết này, chỉ một vài nhánh thoát khỏi thảm hoạ đó và những con sống sót đơn độc này đã tiến hoá thành những họ chim hiện đại mà chúng ta biết ngày nay.
Những hoá thạch được tìm thấy từ trước tới nay ủng hộ viễn cảnh thứ 2, được gọi là thuyết tiến hoá Big Bang của chim.
Nhưng nếu phát hiện mới nhất, được gọi là Vegavis iaai, thực sự là họ hàng của vịt, thì nó sẽ làm cán cân nghiêng về quan điểm rằng chim hiện đại sống cùng khủng long và đã sống sót trong cuộc diệt vong đó.
Một nhóm nhà khoa học do Julia Clarke, tại Đại học North Carolina, Mỹ, đứng đầu, khẳng định Vegavis thuộc về họ chim nước và có quan hệ gần gũi nhất với họ Anatidae, trong đó có những con vịt thực thụ.
"Trước nay những bằng chứng hoá thạch vẫn mập mờ", Clarke nói. "Nhưng giờ thì chúng tôi đã có một hoá thạch chứng tỏ ít nhất một phần trong sự đa dạng hoá của các loài chim ngày nay đã bắt đầu từ trước khi khủng long bị tuyệt chủng".
Nếu sinh vật mới được tìm thấy là một con vịt, thì nó đã sống vào kỷ Phấn trắng, và chắc hẳn những con chim hiện đại khác cũng từng như vậy.
"Gà và họ hàng của chúng nằm trên nhánh gần nhất với nhánh vịt", Clarke nói. "Vì vậy, nếu chúng ta có nhánh vịt xuất phát từ kỷ Phấn trắng, thì nhánh gà hẳn cũng như vậy. Mặc dù chưa có hoá thạch gà, chúng ta vẫn có thể biết rằng chúng đã từng ở đó".
Tuy vậy, Vegavis vẫn chưa đủ thuyết phục những người theo thuyết tiến hoá Big Bang của chim. "Đây vẫn chỉ là một mớ xương chưa được xác định", Alan Feduccia tại Đại học North Carolina, Mỹ, tuyên bố.
M.T. (theo BBC)