Ý tưởng tổ chức giải vô địch châu Âu được đưa ra lần đầu tiên vào năm 1927 bởi cố chủ tịch Liên đoàn bóng đá Pháp, Henri Delaunay, nhưng phải đến năm 1958 giải mới được tổ chức - ba năm sau khi ông qua đời. Để tưởng nhớ Henri Delaunay, Liên đoàn bóng đá châu Âu đã lấy tên ông đặt cho chiếc Cup vô địch.
Giải vô địch châu Âu đầu tiên đã diễn ra với nhiều xáo trộn và sự cố liên quan đến chính trị. Nhiều đội bóng mạnh thời đó như Anh, Tây Đức, Italy, Scotland, Hà Lan, Bỉ đã từ chối tham dự. Tây Ban Nha, dưới thời tướng độc tài Franco, từ chối đến Liên Xô chơi trận tứ kết do Liên Xô ủng hộ nền Cộng hòa đệ nhị trong cuộc nội chiến xứ sở đấu bò trước đó.
Tuyển Liên Xô vô địch năm 1960. |
17 đội tham dự đã chia cặp đấu loại trực tiếp từ năm 1958, chọn ra 4 đội là Liên Xô, Tiệp Khắc, Nam Tư và Pháp dự vòng chung kết tại Paris và Marseille. Pháp đóng vai trò chủ nhà.
Vòng chung kết đã diễn ra với chất lượng chuyên môn thấp hơn so với đỉnh cao thời đó và không nhận được sự quan tâm lớn từ khán giả. Trận chung kết tại sân Công viên các Hoàng tử chỉ đón được hơn 17.000 người tới chứng kiến Liên Xô đấu với Nam Tư.
Nhờ tài năng xuất sắc của thủ môn có biệt danh "nhện đen" - Lev Yashin, Liên Xô giành chiến thắng 2-1 trong trận chung kết và trở thành nhà vô địch châu Âu đầu tiên.
Đội hình chơi trận chung kết:
Liên Xô cũ: Yashin, Tchekeli, Maslenkin, Krutikov, Voinov, Netto, Metreveli, Ivanov, Ponedelnik, Bubukin, Meskh
Nam Tư cũ: Vidinic, Durkovic, Jusufi, Zanetic, Miladinovic, Perusic, Sekularac, Jerkovic, Galic, Matis, Kostic
Bàn thắng: Metreveli 49’, Ponedelnik 113’ - Galic 41’
Ngôi sao của giải: Lev Yashin. Nổi tiếng với lối bắt bóng thông minh và những pha cản phá quyết định. Không phải ngẫu nhiên Yashin giành được danh hiệu Quả bóng vàng châu Âu năm 1963 - tức ba năm sau khi giành chức vô địch lớn duy nhất trong lịch sử bóng đá Liên Xô cũ - và trở thành thủ môn duy nhất tới nay giành được Quả bóng vàng.
Thúy An