Ông Đinh La Thăng không có tên trong danh sách các thành viên Chính phủ trực tiếp trả lời chất vấn tại kỳ họp cuối năm của Quốc hội. Cũng như các vị trưởng ngành khác, ông phải gửi báo cáo kết quả thực hiện nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội qua ba kỳ họp gần đây nhất.
Trong báo cáo này, Bộ trưởng Giao thông Vận tải cho biết tình hình tại Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam (Vinashin) và Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) vẫn còn rất nhiều khó khăn. Ông không quên báo cáo lại một việc rất quan trọng đã làm, đó là quyết định cho ra đời Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy (SBIC) hồi cuối tháng 10 trên cơ sở tổ chức lại công ty mẹ và một số đơn vị thành viên của Vinashin. Mô hình Tập đoàn Vinashin cũng chính thức xóa sổ, đánh dấu mốc quan trọng trong quá trình tái cơ cấu doanh nghiệp từng được xác định là chủ lực của nền kinh tế nhưng mắc nhiều sai lầm trong đầu tư, kinh doanh và quản trị.
Nhiều khoản nợ của Vinashin được giảm, xóa. Số còn lại được kéo dài thời gian trả từ 2023-2025. Ảnh: AFP
Liên quan đến vấn đề được nhiều người quan tâm nhất là tái cơ cấu tài chính, Bộ trưởng Thăng cho hay đối với các khoản nợ các tổ chức tín dụng trong nước, đến nay SBIC cùng Công ty Mua bán nợ và Tài sản tồn đọng của doanh nghiệp (DATC) đã hoàn thành việc tái cơ cấu đợt một theo hình thức phát hành trái phiếu hoán đổi nợ. Trái phiếu có kỳ hạn 10 năm và lãi suất 8,9% một năm. Theo đó, nợ gốc và lãi của SBIC đã giảm được 13.152 tỷ đồng. Khoản nợ sau tái cơ cấu còn 3.462 tỷ đồng, sẽ trả một lần sau 10 năm.
Với khoản nợ 600 triệu USD vay các tổ chức tín dụng nước ngoài, SBIC và DATC đã hoàn thành việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp có bảo lãnh của Chính phủ trên thị trường Singapore. Theo đó, tổng mệnh giá phát hành tính đến ngày 10/10 vừa qua là là 626,8 triệu USD (gồm cả gốc và lãi), tương đương 13.163 tỷ đồng, lãi suất đơn là 1% mỗi năm. Với thời hạn 12 năm, lãi và gốc được thanh toán toàn bộ một lần vào ngày đáo hạn năm 2025.
Bộ trưởng Thăng cho rằng, với phương án này quy về giá trị hiện tại thuần tương đương 48% nợ gốc, giảm 25% so với việc phải thanh toán ngay toàn bộ nợ nếu không thực hiện tái cơ cấu.
Đối với khoản nhận nợ bắt buộc với các chủ tàu do hủy hợp đồng và khoản vay khác theo báo cáo là 135,1 triệu USD. Hiện SBIC đã hoàn thành cơ cấu tương đương 112 triệu USD với điều kiện mua lại bình quân khoảng 30% khoản nợ gốc. Như vậy, Tổng công ty đã giảm được khoảng 85 triệu USD tương đương 1.704 tỷ đồng.
Theo Bộ trưởng sau tái cơ cấu tài chính, các khoản nợ của SBIC cơ bản được giảm, xóa, mua lại.... Số còn lại cơ bản được kéo dài, gia hạn thời gian trả nợ đến 2023 và 2025. "Theo tính toán, tổng các nguồn thu cơ bản đáp ứng được kế hoạch trả nợ", Bộ trưởng cho hay.
Báo cáo cũng cho biết năm 2013 dự kiến Tổng công ty bàn giao 39 tàu trị giá 146 triệu USD, có 19 tàu xuất khẩu trị giá 79 triệu USD.
Về nhân sự, Bộ trưởng cho biết đến 31/8, trong tổng số hơn 28.500 lao động, khoảng 17.400 người đang có việc làm. Hiện SBIC tiếp tục thực hiện tái cơ cấu lao động theo hướng giữ lại công ty mẹ và 8 đơn vị thành viên khoảng 8.000 người, tại các doanh nghiệp không giữ lại trong mô hình khoảng 6.000 người. Còn 14.000 lao động dự kiến cắt giảm, giải quyết chế độ cùng với quá trình tái cơ cấu doanh nghiệp.
Nhận định việc tái cơ cấu tập đoàn còn chậm, nhất là tái cơ cấu tài chính và sản xuất, kinh doanh còn gặp nhiều khó khăn, Bộ trưởng Thăng lý giải là do thị trường hàng hải thế giới suy giảm, diễn biến xấu, căn cứ pháp lý, cơ chế chính sách còn thiếu, chưa đồng bộ để thực hiện tái cơ cấu một tập đoàn kinh tế đã lâm vào tình trạng phá sản. Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng, nguồn tài chính để tái cơ cấu còn hạn hẹp cũng là lý do gây chậm trễ.
Báo cáo cũng đề cập đến quá trình thực hiện tái cơ cấu một "ông lớn" khác thuộc Bộ Giao thông là Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines). Theo đó, doanh nghiệp này đang cơ cấu để thu gọn đầu mối từ 73 xuống còn 36 doanh nghiệp, tập trung vào ba nhóm ngành nghề kinh doanh chính là vận tải biển, cảng biển và dịch vụ hàng hải.
Kết quả năm 2013, Vinalines đã cổ phần hóa doanh nghiệp, chấm dứt hoạt động, giải thể 6 đơn vị, thoái vốn tại 7 công ty.
Tổng công ty cũng đã cơ cấu được 7.855 tỷ đồng dư nợ tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) và hơn 20.400 tỷ đồng tại các tổ chức trong nước theo hướng giãn nợ, giảm số tiền phải trả mỗi kỳ trong giai đoạn 2013 – 2014. Đồng thời, Vinalines đã hoàn thành thủ tục bổ sung 900 tỷ đồng vốn điều lệ.
Theo đề án tái cơ cấu, Vinalines sẽ thanh lý 59 tàu khai thác không hiệu quả và đến nay đã bán được 9 tàu. Đặc biệt, báo cáo cho biết nhằm tập trung nguồn lực cho tái cơ cấu, Tổng công ty đã rút khỏi liên doanh dự án cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện - Hải Phòng, dừng triển khai dự án cảng trung chuyển quốc tế Vân Phong.
Bộ trưởng cũng cho biết, với 4 cảng liên doanh với nước ngoài, Vinalines đang thực hiện đàm phán với các đối tác để xây dựng phương án giảm tỷ lệ góp vốn trong liên doanh để bớt áp lực tài chính.
Nguyễn Hưng - Ngọc Tuyên