'VinaCapital Foundation tiến tới cột mốc cứu sống trái tim thứ 10.000'

Ông Rad Kivette, Tổng giám đốc VCF, người có hơn 20 năm gắn bó với Việt Nam, chia sẻ các hoạt động mang đến những thay đổi cho cộng đồng mà VCF đã thực hiện trong suốt 17 năm qua.

- VCF là một trong những tổ chức từ thiện gần 17 năm gắn bó với Việt Nam. Ông có thể chia sẻ các hoạt động hiện nay mà VCF đang thực hiện?

- Trong 17 năm qua, VCF đã phát triển một loạt các chương trình y tế thiết yếu, chương trình nâng cao năng lực y tế và các sáng kiến liên quan đến giáo dục. Tất cả các chương trình hoạt động đều hướng đến mục tiêu giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống vì một Việt Nam vững mạnh hơn theo cả 2 hướng tiếp cận từ dưới lên và từ trên xuống. Bảy chương trình phát triển bền vững của VCF song hành với các chương trình hành động của Nhà nước và cùng hướng tới đạt được các mục tiêu chung.

Các chương trình Y tế thiết yếu của VCF trực tiếp giải quyết các vấn đề sức khỏe theo cấp độ cá nhân, ví dụ như Nhịp tim Việt Nam tài trợ chi phí phẫu thuật tim miễn phí cho trẻ em nghèo mắc bệnh tim bẩm sinh, chương trình điều trị ung thư cho trẻ em hỗ trợ dinh dưỡng và tâm lý cho các hoàn cảnh khó khăn, chương trình Khám Sàng lọc tiếp cận những vùng nông thôn Việt Nam để tìm kiếm và hỗ trợ điều trị cho các em nhỏ mắc bệnh và chương trình Yêu thương Nâng bước chăm sóc cho 2.354 trẻ mồ côi do Covid-9 tại TP HCM. Ngoài ra, "Lớp học Hy vọng" tại các bệnh viện giúp giảm nhẹ đau đớn trong quá trình điều trị của bệnh nhi cũng là một điểm nhấn trong các hoạt động hỗ trợ y tế của VCF.

Các chương trình Nâng cao Năng lực tập trung vào trang bị thiết bị y tế và đào tạo để cải thiện các hoạt động ứng phó khẩn cấp gồm có chương trình Nâng cao Năng lực Y tế hay chương trình Nâng niu Sự sống nhằm hỗ trợ trẻ sơ sinh. Cứu trợ đại dịch và ứng phó thiên tai cũng nằm trong mảng hoạt động này. Trong thời gian phong tỏa do đại dịch, VCF đã thực hiện chiến dịch Vì Nhịp thở Việt Nam để cung cấp máy thở và đồ bảo hộ trị giá 1,5 triệu USD cho các bệnh viện từ tỉnh Long An đến TP Đà Nẵng, trong đó TP HCM là địa phương được chú trọng nhất.

Cuối cùng là chương trình Mở đường đến Tương lai, chương trình liên quan đến giáo dục nhằm trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số. Suốt 13 năm qua, VCF đã trao học bổng toàn phần bậc trung học và đại học (7 năm) cho 99 nữ sinh dân tộc thiểu số với thành tích học tập xuất sắc. Để mở rộng quy mô của chương trình, VCF mong muốn nhận được sự phối hợp của các cơ quan trung ương như Bộ Giáo dục - Đào tạo, Trung ương Đoàn để xây dựng và triển khai các Câu lạc bộ Nữ sinh nhằm giúp nâng cao kiến thức về quyền hợp pháp, sức khỏe sinh sản, kiến thức tài chính và khả năng lãnh đạo để khuyến khích các nữ sinh trở thành nhân tố thay đổi trong chính cộng đồng của mình.

- Các chương trình của VCF mang đến những thay đổi cho cộng đồng như thế nào?

- Các hoạt động phát triển bền vững của VCF đã mang lại những thay đổi to lớn cho cộng đồng. Các chương trình Y tế thiết yếu thay đổi cộng đồng theo cấp độ từng cá nhân, từng gia đình. Thống kê trong hơn 17 năm cho thấy 68% các gia đình được nhận hỗ trợ từ chương trình Nhịp tim Việt Nam có khả năng thoát nghèo. Các chương trình nâng cao năng lực cũng tạo ra các tác động tích cực đến cộng đồng. Tại các bệnh viện ở Việt Nam được chương trình Nâng cao Năng lực Y tế và Nâng niu Sự sống hỗ trợ, tỷ lệ tử vong đã giảm đáng kể.

Điển hình là Bệnh viện Sản Nhi Đà Nẵng, nơi VCF cùng với đội ngũ y tế của bệnh viện và sự hỗ trợ của nhà nước, đã hoàn thiện một đơn vị Chăm sóc đặc biệt cho trẻ sơ sinh (NICU) theo tiêu chuẩn quốc tế, giúp giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh từ mức trung bình toàn quốc là 16,7/10.000 xuống dưới 3,0/10.000. Điều này giúp giảm gánh nặng cho hệ thống y tế còn non trẻ và tạo cơ hội chữa trị cho các bệnh nhân khác.

Chương trình mang đến sự thay đổi trong cộng đồng rõ ràng nhất là CLB Nữ sinh Mở đường đến Tương lai. Câu lạc bộ Nữ sinh dạy về sức khỏe sinh sản/tình dục, hiểu biết về tài chính, lãnh đạo và các quyền hợp pháp. Các nữ sinh được trao quyền để phổ biến kiến thức của mình cho bạn bè, gia đình và cộng đồng nhằm thay đổi tư tưởng cổ hủ, lạm dụng thể chất và tinh thần cũng như gạt các em gái ra ngoài lề xã hội.

- Điều gì truyền cảm hứng cho VCF tập trung vào các hoạt động dành cho trẻ em và phụ nữ?

- VCF khởi đầu với các hoạt động tập trung vào trẻ em và dần dần mở rộng ra đến các bà mẹ, sau đó là phụ nữ nói chung.

Mười bảy năm trước, hầu hết trẻ em nghèo mắc bệnh tim bẩm sinh đều không qua khỏi. VCF đã cứu sống hàng ngàn trẻ em và xây dựng năng lực cho hệ thống y tế để làm điều đó. Nhưng VCF nhận ra rằng, chúng tôi đang gửi những đứa trẻ khỏe mạnh về lại cho những bà mẹ nghèo khổ ốm yếu do thiếu dinh dưỡng, phải mang thai liên tục và sinh sống trong môi trường dễ bị bệnh tật. Mối tương quan giữa sức khỏe của trẻ em, bà mẹ và đói nghèo dần được chú trọng. Các nỗ lực tiếp cận cộng đồng nông thôn của VCF đã thay đổi nhận thức của chúng tôi về nguyên nhân gốc rễ của vấn đề. Hoàn cảnh của trẻ em gái dân tộc thiểu số và mẹ các em cũng chính là nguồn gốc cho chương trình Mở đường đến Tương lai.

Chúng tôi nhận thấy rằng trẻ em khỏe mạnh là một bước khởi đầu quan trọng trong một chuỗi liên tục và kết thúc bằng một tầng lớp trung lưu vững mạnh hơn mà ở đây các bà mẹ/phụ nữ/trẻ em gái trở thành động lực đưa Việt Nam hướng tới mục tiêu cuối cùng. Quan niệm của VCF là những đứa trẻ khỏe mạnh tạo nên những bà mẹ khỏe mạnh, những bà mẹ khỏe mạnh tạo nên những cộng đồng khỏe mạnh và đó là mấu chốt cho một Việt Nam khỏe mạnh hơn.

- Cho đến nay, hoạt động nào của VCF nổi bật nhất và được các nhà tài trợ quan tâm nhất?

- Nhịp tim Việt Nam - chương trình đầu tiên của chúng tôi nhằm mang đến các ca phẫu thuật tim cho trẻ em nghèo - luôn thu hút được sự chú ý và hỗ trợ nhiều nhất từ các nhà hảo tâm. Trong 17 năm hoạt động, hơn 65% tổng số tiền đóng góp dành cho chương trình này. VCF đang tiến tới cột mốc cứu sống trái tim thứ 10.000, đây có thể nói là một thành tích đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, đến thời điểm này VCF đang từng bước chuyển đổi từ trọng tâm là "trái tim trẻ em" nói chung sang "trái tim của trẻ em gái dân tộc thiểu số".

Chương trình CLB Nữ sinh Mở đường đến Tương lai của chúng tôi đang phát triển rất nhanh bởi vấn đề về sức khỏe và cuộc sống của những trẻ em gái này liên quan mật thiết tới sự phát triển kinh tế và xã hội của các cộng đồng nông thôn và vùng cao Việt Nam. Các em phải đối mặt với nạn buôn người, lạm dụng và bắt cóc các bé gái, tảo hôn và có con ở tuổi vị thành niên... hay tỷ lệ tử vong ở bà mẹ và trẻ sơ sinh cao gấp 3-4 lần mức trung bình của cả nước. Trong tương lai, tôi tin rằng chương trình trao quyền cho trẻ em gái và củng cố quyền trẻ em này sẽ nhận được nhiều sự quan tâm từ các nhà tài trợ.

- VCF nói riêng, cũng như nhiều quỹ, tổ chức khác nói chung, làm thế nào để các nhà hảo tâm cá nhân và doanh nghiệp thấy được sự minh bạch trong các hoạt động của quỹ mà trao gửi niềm tin, tham gia sâu sắc hơn các hoạt động quyên góp, công tác thiện nguyện?

- Đây là một câu hỏi rất hay cho thấy sự quan tâm của các nhà tài trợ đối với việc thực hiện những hoạt động thiện nguyện một cách hiệu quả và bền vững. Có ba yếu tố quan trọng để lựa chọn tài trợ cho một tổ chức phát triển bền vững (NGO/NPO). Đầu tiên là tài chính minh bạch, tổ chức cần được kiểm toán rõ ràng và chỉ ra rằng có thể tồn tại để thực hiện các hoạt động đã trình bày với nhà tài trợ. Thông tin này có thể được cung cấp bởi các báo cáo kiểm toán hàng năm.

Thứ hai là hiểu rõ công việc từ thiện mà cá nhân/tổ chức dự định hỗ trợ để xác định xem chương trình có phù hợp, cần thiết và được thực hiện theo cách hiệu quả nhất về chi phí hay không. Để làm được điều này thì cần tìm hiểu về chương trình được đề xuất, so sánh nó với những chương trình tương tự và sau đó là tham gia vào quá trình thực hiện chương trình theo các cách ý nghĩa khác nhau. Điểm mấu chốt là hiểu rõ ba loại chi phí chính và xác định tỷ lệ phần trăm mà tổ chức chi tiêu cho việc quản lý, gây quỹ và thực hiện chương trình.
Yếu tố cuối cùng là nên dành thời gian tìm hiểu ban lãnh đạo của tổ chức mà mình dự định hỗ trợ - một cách cá nhân và thông qua những người khác. Abraham Lincoln từng nói, "Bạn có thể lừa dối tất cả mọi người vào một số thời điểm và đánh lừa một số người suốt đời, nhưng bạn không thể lừa dối tất cả mọi người trong mọi lúc".

- Đâu là những khó khăn chính, nếu không muốn nói là trở ngại, trong quá trình vận động và hoạt động của các quỹ, tổ chức, hiệp hội thiện nguyện tại Việt Nam?

- Khi một tổ chức có các chương trình thực tiễn và hoạt động hiệu quả, một đội ngũ nhân viên xuất sắc cùng với sự hỗ trợ đồng hành vững chắc từ chính quyền địa phương thì điều duy nhất còn thiếu là nguồn kinh phí để triển khai chương trình. Nếu không có hoạt động truyền thông tốt thì dù chương trình có xuất sắc đến mấy cũng có thể phải ngừng hoạt động vì không đủ kinh phí. Thử thách mà VCF gặp phải đó là làm sao để có thể truyền thông hiệu quả cho các hoạt động của tổ chức mà không làm ảnh hưởng đến các nguồn đóng góp của mọi người dành để thực hiện các chương trình từ thiện. VCF may mắn khi được Tập đoàn VinaCapital tài trợ toàn bộ chi phí vận hành tổ chức để có thể sử dụng 100% các khoản đóng góp từ các tấm lòng hảo tâm thực hiện các chương trình của mình.

- VCF có định hướng gì cho chặng đường 5 năm tiếp theo?

- Trong các hoạt động vì cộng đồng nói riêng và lĩnh vực phát triển bền vững nói chung, có thể nói 5 năm là một chặng đường khá dài. Hầu hết công việc của các tổ chức phi lợi nhuận/phi chính phủ được thiết kế để 'tự động kết thúc' tại thời điểm mà các vấn đề được giải quyết. Đối với VCF, tôi cho rằng các vấn đề mà chúng tôi đang đặt trọng tâm ưu tiên sẽ khó có thể hoàn tất trong vòng 5 năm tới, nhưng chắc chắn chúng tôi sẽ tạo ra được những tiến bộ đáng kể. VCF sẽ tiếp tục định hướng hoạt động và triển khai mở rộng 7 chương trình hiện tại của chúng tôi theo nhu cầu thực tế cũng như điều chỉnh cho phù hợp theo thời gian trong tương lai. Thêm vào đó chúng tôi cũng luôn sẵn sàng thực hiện thêm các hoạt động mới theo định hướng của Chính phủ như chúng tôi vẫn làm từ trước tới nay.

Minh Lâm