- Xin ông cho biết quan điểm của Việt Nam với những khuyến nghị của các nước tại phiên Rà soát định kỳ phổ quát về tình hình nhân quyền tại Liên hợp quốc vừa qua?
Sau phiên rà soát với sự tham gia của 106 nước có đối thoại, chúng ta nhận được 227 khuyến nghị từ các quốc gia đề cập đến tất cả các lĩnh vực liên quan đến thúc đẩy và bảo vệ quyền con người.
Chúng tôi nhận thấy hầu hết các khuyến nghị là có thể chấp thuận được. Vì các khuyến nghị cũng phù hợp với đường lối đổi mới và thực tiễn nhân quyền ở Việt Nam. Đó sẽ là một sự bổ sung rất hữu ích, giúp chúng ta có thể xác định rõ hơn những ưu tiên thúc đẩy và bảo vệ quyền con người.
Tuy nhiên, vẫn còn một số khuyến nghị chúng tôi cho là còn thiếu cơ sở, chưa phản ánh đúng tình hình thực tiễn khách quan của Việt Nam, hoặc thể hiện định kiến, thì chúng ta không chấp thuận. Theo lộ trình, các bộ ngành sẽ rà soát kỹ từng khuyến nghị. Đến khóa họp lần thứ 26 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc vào tháng 6 tới, chúng ta sẽ chính thức thông báo chấp thuận những khuyến nghị nào.
Thứ trưởng Hà Kim Ngọc, trưởng đoàn trình bày báo cáo tại phiên rà soát định kỳ phổ quát của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (UPR). Ảnh: Việt Anh
- Việt Nam sẽ làm gì để thực hiện tốt hơn việc bảo đảm quyền con người?
- Chúng ta cần tiếp tục những nỗ lực, biện pháp, những chính sách và nguồn lực để đảm bảo tốt hơn quyền của người dân. Chúng ta cũng thực hiện các cam kết tự nguyện đã đưa ra khi ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền.
Trên phạm vi quốc tế, Việt Nam đã trở thành thành viên của Hội đồng Nhân quyền, chúng ta tham gia một cách tích cực, chủ động, có trách nhiệm, đóng góp vào các vấn đề lớn mà các nước quan tâm, nhất là các nước đang phát triển liên quan đến các quyền kinh tế, xã hội. Tôi nghĩ những thành tựu chúng ta được quốc tế ghi nhận, cùng với nỗ lực hợp tác rất thiết thực trên diễn đàn quốc tế. Đó chính là cơ sở để các nước bầu Việt Nam vào Hội đồng Nhân quyền với số phiếu cao.
- Ông đánh giá thế nào về các hoạt động tuyên truyền, vận động do nhiều tổ chức phi chính phủ, cá nhân, cũng như các nhóm hoạt động về nhân quyền của người Việt thực hiện vừa qua?
- Trong phiên rà soát lần thứ nhất năm 2009 cũng có một số hoạt động như vậy. Chúng tôi cũng được biết là có một số cá nhân, nhóm của người Việt Nam ở nước ngoài tổ chức một số hoạt động bên ngoài phiên rà soát tại Geneva.
Đoàn chúng ta đến Hội đồng Nhân quyền thực hiện rà soát với tinh thần cởi mở, đối thoại. Với những ý kiến xây dựng, khách quan, chúng tôi lắng nghe. Có những người nêu ý kiến thể hiện định kiến hoặc chưa phản ánh đúng tình hình trong nước, do họ thiếu thông tin hay vì những lý do khác, tôi nghĩ cách tốt nhất họ nên về Việt Nam để tận mắt chứng kiến những thực tế chúng ta đã làm được trong 4 năm rưỡi qua. Những thực tế đó, các nước tham gia đối thoại cũng đã ghi nhận và hoan nghênh.
Trong tháng 6 tới, khi Hội đồng Nhân quyền chính thức thông qua báo cáo, sẽ có một số tổ chức tham gia tiến trình đối thoại. Tôi nghĩ đây là cơ hội để trao đổi một cách xây dựng, cởi mở về những vấn đề cùng quan tâm.
- Về khuyến nghị Việt Nam tăng cường tự do báo chí và tự do ngôn luận, quan điểm của ông là gì?
- Quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí là một trong những quyền cơ bản. Lập trường nhất quán của chính phủ chúng ta từ trước đến nay là tôn trọng và bảo vệ những quyền này, tạo điều kiện để phát huy những quyền đó ngày càng đầy đủ hơn.
Trong phiên đối thoại, đại biểu của bộ Thông tin và Truyền thông cũng đề cập chi tiết các thành quả của chúng ta về tự do ngôn luận, tự do báo chí, đưa ra các con số rất cụ thể, về báo, truyền hình, tạp chí, đặc biệt là số người truy cập Internet. Tỷ lệ 34% dân số Việt Nam truy cập Internet là con số sao hơn mức trung bình của thế giới. Chúng ta còn có hơn ba triệu blogger. Thông tin của đại biểu từ Bộ Thông tin và Truyền thông đã góp phần cung cấp thêm thông tin để các nước quan tâm có bức tranh đầy đủ hơn về Việt Nam.
Sau khi rà soát lại các khuyến nghị của các nước liên quan đến lĩnh vực này, chúng ta sẽ có trả lời bằng văn bản. Những khuyến nghị nào mà chúng ta thấy phù hợp thì sẽ tuyên bố chấp thuận và triển khai.
- Thời gian tới, những cam kết của Việt Nam về nhân quyền sẽ tập trung vào những lĩnh vực nào?
- Chúng ta sẽ nghiêm túc thực hiện những khuyến nghị mà Việt Nam sẽ chấp thuận trong chu kỳ II này. Tôi cho rằng đây sẽ là cam kết cao nhất của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế.
Về những việc chúng ta cần làm trong thời gian tới, tôi thấy phải tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản luật, các cơ chế chính sách liên quan đến quyền con người, làm sao tương thích với nội dung của Hiến pháp 2013 về quyền, quyền dân sự.
Bên cạnh đó, chúng ta tiếp tục huy động các nguồn lực cho các chương trình quốc gia, chiến lược liên quan đến đảm bảo an sinh xã hội, nhất là với những đối tượng dễ bị tổn thương, yếu thế như người già, tàn tật, phụ nữ, trẻ em, người ở vùng sâu vùng xa.
Cần đẩy mạnh cải cách hành chính, đẩy mạnh chống tham nhũng, quan liêu và đặc biệt là mở rộng dân chủ cơ sở, tăng cường nhà nước pháp quyền, tăng cường các thể chế quốc gia đảm bảo quyền con người, đặc biệt hạn chế đến mức tối đa những vi phạm pháp luật hoặc vi phạm quyền của người dân.
Chúng ta cần hoàn thành các chỉ tiêu trong Mục tiêu thiên niên kỷ về phát triển.
Đặc biệt, chúng ta phải tạo điều kiện để người dân tham gia một cách tích cực hơn, chủ động hơn, hiệu quả hơn vào quá trình hoạch định cũng như triển khai chính sách.
Việt Anh