Trong cuộc họp báo chiều 9/2, khi được hỏi về phán quyết của Tòa án Trung tâm Quận Seoul liên quan vụ thảm sát của thủy quân lục chiến Hàn Quốc tại làng Phong Nhất - Phong Nhị, xã Điện An, tỉnh Quảng Nam hơn 50 năm trước, phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Đoàn Khắc Việt cho biết "đây là một trong nhiều vụ thảm sát mà quân đội nước ngoài gây ra tại một số địa phương" của Việt Nam trong nửa cuối thế kỷ 20.
Ông Việt cho hay Việt Nam quan tâm theo dõi phán quyết của tòa án Hàn Quốc và rất coi trọng việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của công dân. Ông cũng khẳng định trên tinh thần gác lại quá khứ, Việt Nam muốn cùng Hàn Quốc phát triển quan hệ chiến lược toàn diện và khuyến khích khắc phục hậu quả chiến tranh.
Tòa án Trung tâm Quận Seoul ngày 7/2 phán quyết chính phủ Hàn Quốc phải bồi thường 30 triệu won (khoảng 24.000 USD) cho bà Nguyễn Thị Thanh, người mất gia đình trong vụ thảm sát 74 người do lữ đoàn thủy quân lục chiến số 2 của Hàn Quốc thực hiện tại làng Phong Nhất - Phong Nhị năm 1968.
Phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Đoàn Khắc Việt trong cuộc họp báo tháng 9/2021. Ảnh: BNG.
Bà Nguyễn Thị Thanh năm 2020 đệ đơn kiện chính phủ Hàn Quốc, yêu cầu số tiền bồi thường nói trên. Tòa bác quan điểm của chính phủ Hàn Quốc rằng họ được miễn trừ đối với vụ kiện yêu cầu bồi thường của một công dân Việt Nam.
"Thực tế là các thành viên trong gia đình nguyên đơn đã thiệt mạng tại địa điểm này và bà Thanh phải chịu nhiều vết thương nghiêm trọng do quân đội Hàn Quốc gây ra", tòa án cho biết, thêm rằng sự việc là "hành động phạm pháp rõ ràng".
Đây là lần đầu tiên một tòa án Hàn Quốc thừa nhận trách nhiệm bồi thường của nhà nước đối với các nạn nhân trong vụ thảm sát năm 1968 tại Việt Nam.
Bộ Quốc phòng Hàn Quốc chưa bình luận về phán quyết. Bộ Ngoại giao nước này cho hay Hàn Quốc và Việt Nam đã "đạt được tiến bộ chưa từng thấy trong quan hệ 30 năm qua, dựa trên nguyên tắc 'Gác lại quá khứ, hướng tới tương lai'".
Bà Thanh, một trong số ít nạn nhân sống sót sau cuộc thảm sát, ngày 7/2 hoan nghênh phán quyết của tòa. Bà nói "vô cùng vui mừng" và quyết định này "sẽ là niềm an ủi hương linh những người thiệt mạng".
Sáng 12/2/1968, người dân làng Phong Nhất - Phong Nhị bất ngờ khi thấy nhiều toán lính Hàn Quốc mang theo súng tràn vào làng, xông vào nhà dân và nổ súng, bắt đầu vụ thảm sát. Trước đó vài ngày, xe quân sự của Hàn Quốc khi đi qua đường lớn trước làng thì trúng mìn.
Bà Thanh khi đó 8 tuổi, bị đạn xé toang một phần hông bên trái. Binh sĩ Hàn Quốc sát hại mẹ và hai chị em của bà cùng 71 người khác trong làng, đốt phá nhà cửa rồi bỏ đi.
Tháng 4/2015, Bảo tàng Hòa bình Hàn Quốc mời bà Thanh đến Seoul để kể lại câu chuyện của mình. Một nhà sư từng tham chiến ở Việt Nam đã quỳ dưới chân bà để nói lời xin lỗi, nhưng nhiều cựu binh Hàn Quốc khác cho rằng bà Thanh bịa chuyện.
Cách đây hơn 50 năm, binh sĩ Hàn Quốc tham gia vào cuộc chiến tại Việt Nam, gây ra nhiều vụ thảm sát hàng nghìn người dân vô tội ở Bình Định, Ninh Thuận, Phú Yên, Quảng Ngãi. Theo điều tra của tiến sĩ lịch sử Ku Su-jeong, người khởi xướng phong trào Xin lỗi Việt Nam, 9.000 người Việt Nam thiệt mạng trong các vụ thảm sát của quân đội Hàn Quốc.
Tiến Anh