Thông tin được bác sĩ Đinh Anh Tuấn, Vụ trưởng Sức khỏe Bà mẹ Trẻ em (Bộ Y tế), chia sẻ tại lễ khai trương Trung tâm Hỗ trợ sinh sản - Bệnh viện Quốc tế City, ngày 1/3. Đến nay, cả nước ghi nhận khoảng 200.000 trẻ chào đời nhờ các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, tỷ lệ thành công ngày càng tăng.
"Việt Nam từ chỗ người dân phải ra nước ngoài để thực hiện hỗ trợ sinh sản, nay đã thu hút bệnh nhân từ nhiều nước, ngay cả những nước phát triển đến điều trị, bởi tin tưởng vào tay nghề bác sĩ và giá thành thấp", ông Tuấn nói.
Các kỹ thuật tiến bộ nhất trên thế giới đều có áp dụng ở Việt Nam, như bơm tinh trùng vào bào tương noãn, thụ tinh trong ống nghiệm bằng phôi đông lạnh, nuôi cấy tinh tử, xét nghiệm di truyền tiền làm tổ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong theo dõi sự phát triển của phôi, lựa chọn phôi.... Đặc biệt, với kỹ thuật CAPA-IVM (nuôi trứng non trưởng thành trong ống nghiệm), Việt Nam là một trong những nước tiên phong. Nhiều trung tâm hỗ trợ sinh sản, phòng lab đạt các chứng chỉ chất lượng cao của quốc tế.
Ông Đinh Anh Tuấn, Vụ trưởng Sức khỏe Bà mẹ Trẻ em, phát biểu tại lễ khai trương IVF Center-CIH. Ảnh: Ngô Hiền
Theo ông Tuấn, những thành tựu về hỗ trợ sinh sản đang đóng góp rất lớn trong giải quyết tình trạng mức sinh giảm hiện nay, tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự phát triển đất nước trong tương lai. Hai năm qua, mức sinh của Việt Nam giảm mạnh nhất trong lịch sử, thấp hơn mức sinh thay thế. Mới đây, Bộ Chính trị yêu cầu không kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba. Bộ Y tế cũng đề xuất các cặp vợ chồng được tự quyết định số con và khoảng cách giữa các lần sinh, thay vì giới hạn 1-2 con như trước.
Tuy nhiên, lĩnh vực hỗ trợ sinh sản cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ về vi phạm pháp luật như buôn bán tinh trùng, buôn bán phôi, đẻ thuê... Nhiều nơi như TP HCM, Hà Nội đã ghi nhận những vụ án liên quan đẻ thuê bất hợp pháp, lợi dụng kỹ thuật cao để lựa chọn giới tính thai nhi. Do đó, các bệnh viện cần thiết lập quy trình chặt chẽ, cập nhật kịp thời các ứng dụng công nghệ thông tin. Nhân viên y tế cần cố gắng phòng tránh nhầm lẫn, cảnh giác cao với các hành vi phạm tội.
"Các kỹ thuật ngành y là để cứu người, riêng hỗ trợ sinh sản lại là làm ra con người", ông Tuấn nói. Do đó, dù có lỗi ra sao, sai quy trình thế nào vẫn không thể tiêu hủy giống như các sản phẩm khác. Điều này để lại hậu quả pháp lý to lớn, đòi hỏi phải tuân thủ chặt chẽ các quy trình chuyên môn cũng như là các cái quy định của pháp luật.
Một thách thức khác là tỷ lệ sinh non ở những em bé mà thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản còn khá cao so với bình thường. Bên cạnh đó, chi phí điều trị hiếm muộn tại Việt Nam thấp hơn thế giới nhưng vẫn cao so với thu nhập của đa số người dân, lại chưa được bảo hiểm y tế chi trả, khiến nhiều cặp vợ chồng chưa thể tiếp cận. Với đại đa số người lao động, chi phí điều trị vẫn là gánh nặng quá lớn, với số tiền hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng một ca.
Các chuyên gia kỳ vọng thời gian tới Việt Nam sẽ có những thay đổi về chính sách, sự chi trả của bảo hiểm y tế như nhiều nước châu Âu cũng như một số nước châu Á. Điều này giúp nhiều cặp vợ chồng mong con có cơ hội tiếp cận điều trị, trong bối cảnh mức sinh nước ta đang ngày càng xuống thấp.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dự báo vô sinh và hiếm muộn là căn bệnh nguy hiểm thứ ba, sau ung thư và bệnh tim mạch, ở thế kỷ 21. Thống kê của WHO cũng chỉ ra Việt Nam là một trong những quốc gia nằm trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương có tỷ lệ sinh thấp nhất và tỷ lệ vô sinh cao trên thế giới.
Lê Phương