Chiều 22/3, Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống Covid-19 họp dưới sự chủ trì của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, bàn về tiến độ nghiên cứu, phát triển vaccine trên thế giới và của Việt Nam.
Theo ông Nguyễn Ngô Quang, Cục phó Khoa học công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế), cũng như các nước trên thế giới, Việt Nam nghiên cứu, sản xuất vaccine trong tình trạng khẩn cấp để ứng phó với dịch bệnh.
Thời gian qua, 4 đơn vị của Việt Nam tham gia lĩnh vực này, trong đó đến nay Vaccine Nano Covax của Công ty Nanogen đã hoàn thành thử nghiệm lâm sàng giai đoạn một, đang triển khai giai đoạn hai.
Vaccine Covivac của Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế (IVAC) đã bắt đầu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn một. Vaccine của Công ty Vaccine và Sinh phẩm số một (Vabiotech) chuẩn bị thử nghiệm giai đoạn một vào tháng 4/2021.
Theo ông Quang, các kết quả nghiên cứu trong phòng thí nghiệm ở giai đoạn tiền lâm sàng, thử nghiệm lâm sàng của cả ba vaccine này đều được đánh giá rất tốt, có triển vọng. Việc phát triển vaccine trong nước tuân thủ đầy đủ quy trình, quy chuẩn, khẩn trương, rút ngắn thời gian nhưng không bỏ qua giai đoạn nào; đảm bảo các điều kiện khoa học.
Nhân viên công ty Nanogen cầm trên tay mẫu Nano Covax tại phòng thí nghiệm ở quận 9, TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Với vaccine Nano Covax, sau khi kết thúc thử nghiệm lâm sàng giai đoạn một, tất cả người được tiêm đều an toàn, sinh kháng thể với nồng độ cao, có tác dụng bảo vệ tốt, được thử nghiệm hiệu quả trên các biến thể mới của virus (như chủng virus phát hiện ở Anh). Ông Quang cho biết, cuối tháng 4, sẽ có đánh giá kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn hai của vaccine này và "đang có triển vọng rất lạc quan". Đầu tháng 5, vaccine Nano Covax sẽ được thử nghiệm giai đoạn ba.
Căn cứ vào kết quả thử nghiệm giai đoạn một và hai, các chuyên gia đều lạc quan cho rằng nếu thuận lợi, cuối quý 3/2021 sẽ hoàn thành thử nghiệm giai đoạn ba, rút ngắn tiếp 3 tháng so với kế hoạch trước đó. Trước đây, thời gian thử nghiệm giai đoạn hai vaccine này được rút ngắn từ 6 tháng còn 3 tháng.
Vaccine Covivac mặc dù mới thử nghiệm giai đoạn một nhưng qua các nghiên cứu tiền lâm sàng, Bộ Y tế và các chuyên gia đánh giá "có chất lượng rất tốt". Đặc biệt, giá thành dự kiến của vaccine này rất rẻ (dự kiến bằng một nửa giá vaccine hiện có trên thị trường). Dự kiến tiến trình thử nghiệm Covivac sẽ nhanh hơn Nano Covax.
Về vaccine của Vabiotech, dựa trên công nghệ tái tổ hợp trên virus vector, là hướng nghiên cứu khác, nên có bước chậm hơn. Đến nay kết quả trong phòng thí nghiệm của vaccine này "rất lạc quan", dự kiến thử nghiệm lâm sàng giai đoạn một vào đầu tháng 4 năm nay. Ưu điêm của vaccine này là khi phát triển thành công có thể điều chỉnh nhanh khi có biến thể nCoV mới.
Tại cuộc họp, các chuyên gia cho biết, trong số những vaccine Covid-19 đang được sử dụng, có loại được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cấp phép hoặc do từng nước cấp phép; có loại thực chất là thử nghiệm giai đoạn ba diện rộng. Vì thế, WHO đang thảo luận, dự kiến sẽ hướng dẫn về thử nghiệm vaccine trên nguyên tắc so sánh với các vaccine đã được cấp phép để sử dụng chính thức.
"Việc này tạo thuận lợi hơn cho quá trình thử nghiệm vaccine giai đoạn ba của Việt Nam", ông Quang nói. Các chuyên gia cũng nhận định nếu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn ba được tổ chức tốt để so sánh với các vaccine đã được cấp phép sử dụng tại Việt Nam, thì "hoàn toàn có lòng tin thời gian tới chúng ta sẽ có vaccine của Việt Nam".
"Hy vọng vào cuối quý 3/2021, Việt Nam sẽ có vaccine đầu tiên do các nhà khoa học trong nước nghiên cứu, sản xuất để phòng, chống Covid-19", ông Quang nói thêm.
Tại cuộc họp, lãnh đạo Bộ Ngoại giao khẳng định sẽ hỗ trợ tối đa các đơn vị trong nước khi thử nghiệm vaccine giai đoạn ba ở nước ngoài.
Sau khi nghe các ý kiến, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị các đơn vị tiếp tục "khẩn trương hơn nữa" trong việc nghiên cứu, sản xuất vaccine. Phó Thủ tướng nhắc lại nhận định của các nhà khoa học cho rằng nCoV có thể tiếp tục biến đổi để tồn tại một số năm nữa. Vì vậy, nhiều khả năng vaccine phải tiêm nhắc lại, chứ không phải một đợt hay một năm là xong.
"Dân số Việt Nam 100 triệu người, vì vậy, bằng các giải pháp chúng ta phải có vaccine của Việt Nam, không chỉ phục vụ chống Covid-19, mà còn chuẩn bị để ứng phó với những dịch bệnh có thể xảy ra trong tương lai", Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nói.