Chị chọn một trung tâm nha khoa ở quận 1, TP HCM làm răng với lý do chi phí "rẻ đến bất ngờ". Ở TP Red Deer, bang Alberta, chị được báo giá 1.000 USD cho một chiếc răng. Con gái chị Phước chỉ niềng răng cũng tốn 10.000 USD cho hai hàm.
"Ngoài khám chữa bệnh theo bảo hiểm, các dịch vụ y tế khác đều rất đắt đỏ", Phước nói. "Trong khi đó, dịch vụ y tế ở Việt Nam có chất lượng tương đương mà giá rẻ hơn rất nhiều".
Chị Phước quê TP HCM, kết hôn và theo chồng sang định cư ở Canada. Lần đầu về Việt Nam năm 2015 một chiếc răng của chị bị hỏng và cần phải trám. Ban đầu chị chần chừ muốn về Canada làm nhưng được người quen giới thiệu đến một trung tâm nha khoa ở quận 1, Phước bất ngờ trước kết quả ưng ý.
Từ 2015 đến nay, người phụ nữ này về Việt Nam nhiều lần nhưng lần nào cũng đưa các con và em chồng là người Canada theo để kết hợp làm răng, chăm sóc da mặt, thẩm mỹ, phun xăm chân mày. Cuối 2023, chị chi 26 triệu cho hai lần massage da mặt, làm rãnh cười 18 triệu.
Phước cho biết, khoảng ba năm nay các dịch vụ làm đẹp hoặc khám, chữa bệnh ở Việt Nam đã được cộng đồng người gốc Á biết đến nhiều.
"Trước kia người ta thường nghĩ đến Thái Lan hoặc Hàn Quốc để làm đẹp, giải phẫu thẩm mỹ nhưng nay họ đang quan tâm tới Việt Nam", chị nói. "Tôi cảm thấy thoải mái khi sử dụng dịch vụ ở quê nhà. Họ nói tiếng Việt, hiểu tâm lý khách hàng và hướng đến nét đẹp Á Đông".
Chị Hồng Phước (ngoài cùng bên phải) cùng các con ở cơ sở làm đẹp tại quận 1, TP HCM. Ảnh Nhân vật cung cấp
Bốn năm trước, cơn đau đầu kéo dài khiến Nguyễn Linh, 38 tuổi, lo lắng. Ở TP Edmonton, Canada nơi chị định cư, người muốn chụp X-quang phải qua nhiều quy trình. Đầu tiên, bác sĩ sẽ khám rồi cho thuốc để bệnh nhân uống. Nếu triệu chứng kéo dài trên một tháng, họ sẽ tiến hành chụp X-quang, kết quả sẽ được báo về cho bác sĩ gia đình thay vì trực tiếp cho bệnh nhân. Linh sẽ nhận được chỉ định thông qua bác sĩ gia đình.
"Tôi có chút lo lắng và không muốn để lâu, nếu có vấn đề bệnh sẽ được phát hiện lúc đã trở nặng", chị giải thích.
Trong chuyến thăm Việt Nam giữa 2019, chị Linh được người bạn đưa đến chụp X-quang ở một bệnh viện công thuộc quận 1, TP HCM, kết quả có sau đó vài tiếng. Những kỳ nghỉ ở quê nhà sau đó của Linh đều kết hợp với chuyện khám bệnh và sử dụng các dịch vụ y tế thẩm mỹ.
Linh và Phước là những người Việt định cư ở nước ngoài có xu hướng trở về quê hương để sử dụng dịch vụ y tế. Theo thống kê của Cục khám chữa bệnh (Bộ Y tế) trung bình mỗi năm có khoảng 300.000 Việt kiều, người nước ngoài đến Việt Nam khám chữa bệnh.
Khảo sát của VnExpress tại trung tâm nha khoa thẩm mỹ 126 ở TP HCM, tính riêng quý 4/2023 khoảng 25% khách hàng là Việt kiều từ Mỹ, Canada, Australia, Đức và Pháp. Những dịch vụ họ sử dụng chiếm đa số là làm răng sứ và cấy ghép implant.
"Ở nước ngoài chi phí cho các dịch vụ cao gấp 5-7 lần Việt Nam", đại diện nha khoa giải thích. "Họ ưa thích bởi dịch vụ phù hợp với khuôn miệng của người châu Á".
Đại diện khoa Thẩm mỹ da, Bệnh viện Da liễu TP HCM cho biết lượng khách Việt kiều tập trung đông nhất vào thời điểm một đến hai tháng trước Tết. Theo ước tính, cận Tết Giáp Thìn, trung bình mỗi ngày khoa tiếp nhận khoảng 5 khách Việt kiều. Họ thường đến từ Nhật Bản, Mỹ, Australia và Mỹ. Do thời gian ở Việt Nam ngắn và kết hợp nhiều việc cá nhân khác nên những khách hàng này có xu hướng kết hợp nhiều dịch vụ cùng ngày như laser kết hợp với tiêm botox, trẻ hóa khuôn mặt.
TS BS Trần Nguyên Ánh Tú - trưởng khoa Thẩm mỹ da, cho biết lượng khách hàng Việt kiều tăng đều qua từng năm. "Kiều bào về nước khám chữa bệnh hoặc làm thẩm mỹ thường quay lại cùng bạn bè và người thân", TS BS Tú nói. "Đây là dấu hiệu rất đáng mừng, minh chứng cho sự phát triển chuyên môn ngành da liễu".
TS.BS Trương Hồng Sơn, Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam kiêm Viện trưởng Viện Y học ứng dụng, cho biết một trong những thế mạnh của y tế trong nước là chi phí thấp hơn các nước trong khi chất lượng không thua kém. Cuối 2023, nhiều bệnh viện đã làm chủ được các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị chuyên sâu tiên tiến ngang tầm các nước trong khu vực.
Ngoài ra, Việt kiều lựa chọn Việt Nam bởi bác sĩ có chuyên môn tốt, trang thiết bị hiện đại, thời gian chờ đợi ngắn, chi phí rẻ và được người thân ở Việt Nam chăm sóc. Ông Sơn cho biết những dịch vụ được họ quan tâm bao gồm nha khoa - răng hàm mặt, làm đẹp, thẩm mỹ và các vấn đề liên quan đến phẫu thuật như đại trực tràng, tiêu hóa hoặc sản phụ khoa, điều trị vô sinh, hiếm muộn, trữ đông trứng.
Chị Linh nói mình nằm trong số những Việt kiều quan tâm đến những dịch vụ trên. Trong lần gần nhất tháng 3/2023, chị Linh sửa mũi 60 triệu và thực hiện căng da bụng và ngực khoảng 200 triệu. Linh cho biết mức giá này rẻ hơn 50-60% so với Canada.
Tuy nhiên, người phụ nữ quê Đồng Nai thừa nhận không dễ dàng để chị tìm được địa chỉ uy tín. "Tôi 'nằm vùng' trong các nhóm làm đẹp ở Việt Nam để đọc chia sẻ, bình luận, xem hình ảnh thực tế khoảng vài tháng trước khi lựa chọn dịch vụ", Linh kể.
Đợt về phẫu thuật thẩm mỹ, chị phải ở TP HCM gần một tháng để đề phòng rủi ro có thể xảy ra như biến chứng hậu phẫu hoặc khuôn mũi chưa vào phom dáng.
Một hạn chế nữa Linh cảm nhận là lo sợ bị "vẽ" tiền, làm nhiều dịch vụ với giá đắt hơn. "Ở Canada độ an toàn cao hoặc tôi có thể kiện họ ra tòa nếu xảy ra vấn đề", chị nói. "Tuy nhiên, tôi vẫn hài lòng với những lựa chọn ở Việt Nam".
Ông Sơn nói thêm, y tế Việt Nam hiện chỉ đáp ứng được các nhu cầu về điều trị lâm sàng của người bệnh, nhưng chưa đáp ứng được các nhu cầu khác như an toàn, giao tiếp, tín ngưỡng, vui chơi giải trí hoặc cung cấp các kiến thức về sức khỏe.
Các bệnh viện lớn còn quá tải bệnh nhân và chỉ có 5,5% bệnh viện có khu điều trị quốc tế chất lượng cao và số bệnh viện có khu hoặc khoa điều trị theo yêu cầu chiếm 22,2%. Hiện cả nước có khoảng 50 bệnh viện đạt chất lượng tốt theo 83 tiêu chí chất lượng bệnh viện của Bộ Y tế.
Lần gần nhất chọn cơ sở làm răng chất lượng cao, Hồng Phước cảm thấy thoải mái khi được mời dùng nước, trò chuyện và tư vấn kỹ lưỡng. Cô nói xứng đáng với số tiền bỏ ra.
"Không ai hiểu người Việt bằng người Việt", Phước nói.
Ngọc Ngân