 |
- Xin ông cho biết quan điểm của mình về vỉa hè đô thị hiện nay?
- Vỉa hè thành phố lâu nay đã không có công năng rõ ràng, không tham gia vào việc tạo mỹ quan cho đô thị và càng không góp phần tạo nên một bản sắc văn hóa cho đô thị… Chính từ thực trạng này mới sinh ra một chuyện đối phó của các nhà quản lý, trong đó rõ nhất là việc phải giải tỏa, dọn dẹp lòng lề đường theo nghị định 36CP. Kết quả đã triệt tiêu các sinh hoạt đô thị gắn liền với lề đường và đã sinh ra những lề đường thiếu sức sống, gây những ức chế, mâu thuẫn giữa cuộc sống đô thị với mục đích của các nhà quản lý.
- Theo ông, lề đường và vỉa hè khác nhau?
- Vỉa hè không chỉ được hiểu là phần lề đường phụ dọc hai bên con đường để dành cho người đi bộ, là nơi trồng cây, trồng cột điện và đặt cống rãnh bên dưới. Ý nghĩa tồn tại khách quan của vỉa hè đô thị lớn hơn rất nhiều so với cái vỉa hè được đề cập trong các bản quy hoạch xưa nay và trong các nghị định về an toàn giao thông. Một vỉa hè thật sự phải bao hàm trong đó cả những hoạt động của đô thị.
- Như vậy mục tiêu của việc quản lý vỉa hè là gì, để hoạt động có bản sắc, có sinh khí hơn hay chỉ để chống lại những hoạt động đó?
- Nghị định 36CP lập lại trật tự lòng lề đường hình như được nhiều nhà quản lý hiểu là lát lại lề đường sạch sẽ, không được tụ tập, buôn bán, dựng xe... Điều này đối với một nền kinh tế còn thấp, thành phố nhỏ hẹp thì đồng nghĩa với tẩy trắng sinh hoạt lòng lề đường, trở thành mâu thuẫn với sinh hoạt mưu sinh sống còn của nhiều người. Bởi lẽ với mức thu nhập vừa phải, phương tiện đi lại phổ biến là xe máy và xe đạp, quỹ thời gian eo hẹp thì quan hệ mua bán qua những tụ điểm chợ nhỏ, chợ chồm hổm, những cửa hàng dọc hai bên đường… vẫn ẩn chứa lý do tồn tại khách quan, trong khi hệ thống siêu thị đã hình thành chỉ đảm đương một thị phần rất nhỏ.
- Phải chăng cần có nhận thức lại về vỉa hè?
- Những vỉa hè có sức sống ở một số nước tiên tiến như Pháp chẳng hạn là những vỉa hè vẫn có thể có chỗ dựng xe đạp, có sạp báo, có quán cà phê… Có điều ở những nơi như vậy cái giá được nhà nước cho thuê vỉa hè rất cao và phải có những quy định cụ thể như cách bao nhiêu xa mới có một quầy bán báo, một quán cà phê… Trong một đô thị, ngoài đường sá lưu thông, nhà ở và một số công trình dịch vụ khác thì vỉa hè là nơi có diện tích lớn nhất và duy nhất diễn ra các quan hệ cộng đồng không tự giác.
- Không ủng hộ chuyện lộn xộn nhưng cũng không ủng hộ việc triệt tiêu các sinh hoạt trên lề đường, trên vỉa hè, vậy giải pháp là ở đâu?
- Nếu có cái nhìn khác đi, biết đâu thay vì giải tỏa với khối lượng vô cùng lớn lâu nay ở khắp các đô thị để mở rộng đường và xây công trình sẽ có hiệu quả tốt hơn nếu để dành mở rộng vỉa hè và để trống cho một số sinh hoạt cộng đồng khác. Tôi nghĩ khi đã chủ động sắp xếp thì Nhà nước tất nhiên đủ sức để quy hoạch và cho thuê vỉa hè. Từ nguồn thu này có thể đầu tư nâng cấp nhiều thứ cho vỉa hè. Đối với từng vỉa hè hiện hữu, cần có những quy định sử dụng khác nhau, và tùy theo tính chất phố thị, độ rộng hẹp của vỉa hè mà có cách quản lý khác nhau. Nói cách khác, Nhà nước phải sở hữu hóa quyền sử dụng lề đường, cái nào cấm, cái nào được sử dụng, được đấu giá…
- Đã cấm hẳn còn không quản lý được, khi đã nới lỏng ra liệu càng xảy ra tình trạng sử dụng lộn xộn bát nháo nhiều hơn trên vỉa hè?
- Nếu đã “cho” thì sẽ “lấy” lại được, còn cứ để tình trạng “trộm” như đang diễn ra thì lúc nào cũng có thể “trộm” được. Từ cách quản lý lâu nay, vô hình trung nhà nào có một cái vỉa hè trước mặt tiền thì như vô tình bắt được một cây có trái thơm ngon. Và nguyên nhân sâu xa của tình trạng mất trật tự, lộn xộn trên vỉa hè hiện tại cũng bởi do nó có giá trị quá cao.
Người ta tranh giành nhau, có nơi xảy ra tình trạng cho thuê vỉa hè và có trường hợp kẻ cho thuê là… xã hội đen. Ngay cả những gánh hàng rong, ngoài lúc đi, khi đã ngồi lại trên vỉa hè, ở phần lùi vào bên trong đã được quy định thì cũng phải trả tiền. Nhà nước phải dành cho họ một cơ hội bằng những quy định cụ thể như vậy mới hy vọng chấm dứt được tình trạng "chơi trò cút bắt".
Có thể có hẳn một công ty chuyên quản lý việc kinh doanh, khai thác vỉa hè đô thị. Từ việc khai thác hợp lý, vỉa hè sẽ đáp ứng công năng sinh hoạt đô thị.
(Theo Tuổi Trẻ)