Thầy thuốc nhân dân, tiến sĩ, bác sĩ Ngô Đồng Khanh, Phó chủ tịch Hội Răng Hàm Mặt Việt Nam, Chủ tịch Hội Răng Hàm Mặt TP HCM chia sẻ về nguyên nhân gây sâu răng, bệnh nha chu ở nước ta; cách phòng chống bệnh răng miệng.
- Ý thức chăm sóc răng miệng của người dân có chuyển biến như thế nào trong những năm qua?
- Nếu so sánh số liệu qua 3 thời điểm năm 1995 - 2005 - 2015 thì tỷ lệ ý thức chăm sóc răng miệng của người dân ngày càng tăng, cụ thể hành vi có chải răng tăng từ 30% - 89,9% và lên 91,6%; dùng kem đánh răng có fluor tăng từ 40% - 87,8% lên 89,4%; chải răng ít nhất 2 lần mỗi ngày tăng 17,2% - 44,5% - 76,3%; dùng chung một bàn chải răng giảm mạnh từ 61,3% còn 36,7% và giảm tiếp 19,5%; khám răng miệng định kỳ tăng 21,6% - 50,7% - 64,3%.
Nhiều năm qua, dù ngành y tế đã nỗ lực triển khai nhiều biện pháp kết hợp các chương trình dự phòng, can thiệp cộng đồng nhưng tỷ lệ bệnh sâu răng, bệnh nha chu ở Việt Nam còn rất cao, nhất là ở trẻ em và người cao tuổi.
Bệnh sâu răng, bệnh nha chu ở nước ta còn rất cao, nhất là ở trẻ em và người cao tuổi.
- Căn cứ vào đâu để đánh giá tỷ lệ bệnh sâu răng, bệnh nha chu, viêm nướu ở nước ta còn rất cao?
- Số liệu điều tra sức khỏe răng miệng quốc gia lần một năm 1990, lần 2 năm 2000 và lần 3 năm 2017 cho thấy tình trạng bệnh sâu răng, bệnh nha chu... vẫn còn cao. Với bệnh sâu răng, tỷ lệ trung bình răng sâu mất, trám ở trẻ 5-6 tuổi khoảng trên 50-60%; ở độ tuổi 12 đến 80-85%. Tỷ lệ sâu răng sữa ở trẻ là 85-90%, gây ảnh hưởng xấu đến hệ răng vĩnh viễn sau này. Người lớn trung bình mỗi người có 3 răng sâu mất trám.
Riêng bệnh viêm nướu ở trẻ em 85-90%, nhiều nhất là tỷ lệ vôi răng ở người trung niên và cao tuổi rất nghiêm trọng, có nơi đến hơn 90%. Việt Nam là một trong 20 quốc gia có tỷ lệ bệnh nha chu cao nhất vùng châu Á - Thái Bình Dương.
Nguyên nhân xuất phát từ ý thức, hành vi của người dân trong vấn đề tự chăm sóc, bảo vệ sức khỏe răng miệng chưa đạt yêu cầu. Bên cạnh đó, ăn uống thực phẩm nhiều đường, chất bột dính, có gas... mà không chải răng thường xuyên, đúng cách cũng là nguyên nhân gây sâu răng. Ý thức khám răng định kỳ của người dân chưa cao, dịch vụ chăm sóc răng miệng tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn...
- Vì sao chải răng thường xuyên mà không tránh được sâu răng, viêm nướu?
- Chải răng thường xuyên với kem có fluor sẽ lấy đi mảng bám tích tụ ở mặt ngoài, mặt trong của thân răng và bề mặt chân răng bị lộ, ở các hố rãnh mặt nhai. Chải răng cần kết hợp thêm những biện pháp làm sạch vùng kẽ răng, súc miệng với dung dịch có chất kháng khuẩn để phòng bệnh. Tuy nhiên, chải răng nhiều nhưng không đúng cách thì vẫn bị sâu răng và viêm nướu.
Chải răng đúng cách là ngay sau khi ăn, ít nhất 2 lần mỗi ngày (thời điểm quan trọng ngay sau khi ăn sáng và tối trước khi đi ngủ); nên chải ít nhất 2-3 phút để răng được bổ sung đủ lượng fluor, canxi. Trẻ nhỏ dưới 6 tuổi nên có cha mẹ hỗ trợ, dùng lượng ít kem đánh răng (bằng một hạt đậu xanh). Trẻ 6-12 tuổi có thể sử dụng kem và lượng kem như người lớn, đồng thời dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng có chất kháng khuẩn.
Chỉ đánh răng chưa thể loại bỏ sạch vi khuẩn trong khoang miệng. Ảnh: Shutterstock.
- Vì sao phải dùng thêm nước súc miệng để bảo vệ răng miệng?
- Chải răng được xem như biện pháp cơ bản và quan trọng trong phòng bệnh răng miệng, song không phải lúc nào chúng ta cũng có điều kiện thuận tiện để chải răng. Chải răng và dùng chỉ nha khoa chỉ làm sạch bề mặt các răng, trong khi đó, niêm mạc miệng được xem như nơi chứa vi khuẩn gây bệnh. Các loại vi khuẩn này dịch chuyển trên bề mặt niêm mạc, mô răng dễ lắng đọng và phát triển ở vùng kẽ răng, dưới nướu. Chúng không chỉ gây bệnh răng miệng mà có thể di chuyển xa, gây ra hoặc làm trầm trọng hơn các bệnh như tim mạch, hô hấp, tiểu đường, rối loạn thai kỳ... Do vậy, phải cần áp dụng thêm biện pháp làm sạch khoang miệng bằng nước súc miệng kháng khuẩn.
Sử dụng nước súc miệng sau khi đánh răng và dùng chỉ nha giúp phòng tránh các bệnh nha chu, viêm lợi... Ảnh: Shutterstock.
- Nên lựa chọn loại nước súc miệng kháng khuẩn nào để phòng ngừa bệnh răng miệng?
- Hiệp hội Nha khoa Mỹ (ADA) hiện đã công nhận hai dạng nước súc miệng kháng khuẩn chống mảng bám, phòng viêm nướu tốt là loại có chứa các tinh dầu và loại chứa chlorexidine. Tuy nhiên, nước súc miệng có chlorexidine phải có toa thuốc của bác sĩ. Các nhà sản xuất đã cho thêm chất kẽm, fluor vào trong sản phẩm chứa các tinh dầu để tăng hiệu quả phòng ngừa bệnh nha chu và sâu răng. Tinh dầu có tác dụng hỗ trợ diệt khuẩn, giảm mảng bám, giảm viêm nướu; chất kẽm có tính kháng khuẩn, giảm vôi răng; fluor tăng cường men ngà giúp đề kháng tốt với sâu răng.
Kim Uyên
