Hồi Oscar công bố danh sách đề cử ngày 14/1, bộ phim The Revenant của đạo diễn Alejandro González Iñárritu có tên trong 12 hạng mục và dẫn đầu danh sách. Trong khi đó, Spotlight chỉ lọt vào 5 hạng mục. Tới sát ngày Oscar trao giải, The Revenant gây sóng trong cộng đồng người yêu phim như tác phẩm có tiềm năng đoạt giải nhất.
Chỉ khi Spotlight được xướng tên ở hạng mục "Phim hay nhất", nhiều người bất ngờ và tò mò về ứng viên ít được bàn tán suốt mùa tranh giải. Theo giới phân tích, tác phẩm nhỏ (ngân sách 20 triệu USD) có ít nhất ba điểm mạnh giúp đánh bại bom tấn 135 triệu USD của tài tử Leonardo DiCaprio đồng thời vượt mặt 6 ứng viên còn lại.
"Spotlight" kể câu chuyện có chiều sâu về một nhóm người hùng thầm lặng.
Spotlight là tác phẩm có sức nặng về câu chuyện nhất trong số 8 phim tranh giải Oscar năm nay.
Phim kể lại quá trình một nhóm nhà báo có tên Spotlight của tờ Boston Globe phanh phui bê bối ấu dâm kéo dài suốt 34 năm trong hệ thống nhà thờ Mỹ. Series phóng sự ngoài đời thật giúp đưa ra ánh sáng tội ác của 249 linh mục - những người đã lạm dụng và làm sang chấn tâm lý của hàng trăm trẻ em Mỹ trong hơn ba thập kỷ. Khi sự thật được công bố hồi năm 2003, hệ thống nhà thờ công giáo La Mã gặp khủng hoảng trầm trọng. Loạt phóng sự mang về cho nhóm nhà báo Mỹ giải Pulitzer Prize for Public Service năm 2003.
Chuyển thể từ loạt phóng sự có thật, Spotlight thừa hưởng sự gai góc, tính nhân văn và tầm quan trọng với cộng đồng hơn hẳn The Revenant. Bộ phim nhỏ khéo léo vạch trần tội ác ấu dâm mà không có cảnh ấu dâm hay xô xát nào. Ngược lại, phim The Revenant gây choáng ngợp thị giác và để lại ấn tượng như tác phẩm công phu nhưng chỉ là câu chuyện dựa trên truyền miệng về hành trình lặn lội từ rừng sâu về thị trấn để trả thù của một thợ săn người Mỹ hồi đầu thế kỷ 19.
Nhờ xuất sắc về mặt thị giác, The Revenant thắng giải ở hạng mục đạo diễn, giúp Alejandro González Iñárritu hai lần liên tiếp giành Oscar. Tuy nhiên, Spotlight giành giải "Kịch bản gốc hay nhất" nhờ câu chuyện day dứt. Ngoài việc thiếu tính thời sự bằng Spotlight, The Revenant còn "nhẹ cân" hơn đối thủ xét theo mức độ tạo ám ảnh cho người xem.
Phim không có các khung hình mãn nhãn nhưng có kịch bản hấp dẫn.
Nhóm người hùng - các nhà báo Mỹ - trong Spotlight được xây dựng chân thực và dung dị như ngoài đời thực.
Trước khi Spotlight được thực hiện, gần như không có bài báo hoặc phóng sự hay phim tài liệu nào mô tả cặn kẽ chuyện hậu trường tác nghiệp của nhóm nhà báo đã đưa sự thật ra ánh sáng. Nhờ bộ phim, người xem hiểu rõ 5 nhà báo của một tờ báo Mỹ đấu tranh cho công lý tới cùng trong khi cũng vất vả mưu sinh. Phim giúp người xem thấy cặn kẽ quá trình liên lạc với các nạn nhân, luật sư tố tụng, các nhân chứng quen biết để dần tiếp cận sự thực gây chấn động.
Nhóm người hùng trong Spotlight gợi người xem nhớ lại nhóm người hùng trong phim Argo đã giải cứu các chính khách Mỹ khỏi thủ đô Tehran của Iran trong cơn hỗn loạn. Argo là phim giành giải Oscar năm 2012.
Chân dung các nhân vật chính trong Spotlight gây ấn tượng hơn các nhân vật chính trong 7 phim cạnh tranh. The Revenant xây dựng nhân vật thợ săn như một người bình thường và không có mục đích cao cả. Anh ta trở về từ rừng sâu để trả thù cho cái chết của con trai. Room kể về một bà mẹ có số phận đáng thương, Brooklyn kể về cuộc sống và tình yêu của một cô gái Ireland di cư sang Mỹ. The Big Short kể về một nhóm nhà đầu tư chứng khoán thông minh biết tận dụng thời cơ ở phố Wall. Mad Max: Fury Road có nhân vật chính là phản anh hùng, làm theo niềm tin của bản thân chứ không theo chuẩn mực xã hội.
"The Revenant" bị đánh giá thua "Spotlight" vì gây ấn tượng thị giác hơn là kể câu chuyện mạnh.
Kể câu chuyện gây ám ảnh và xây dựng người hùng tròn trịa, Spotlight chiếm thiện cảm của phần đông giới chuyên môn Mỹ hơn cả.
Theo chuyên trang Rotten Tomatoes, Spotlight được 96% bài bình luận Hollywood đánh giá tích cực (trong khi The Revenant chỉ giành được 82%).
Ra mắt lần đầu ở Liên hoan phim Venice, Spotlight nhận được khen ngợi nhiệt liệt khi phim kết thúc. Sau đó, phim được Hiệp hội phê bình Mỹ đồng thuận bình chọn là "Phim hay nhất" năm 2015. Tác phẩm cũng kéo theo hàng loạt giải thưởng tiền Oscar khác. Spotlight cũng là tác phẩm có lượng khán giả bầu chọn cao thứ ba ở giải People's Choice tại Liên hoan phim Toronto.
Trong khi đó, The Revenant được nhiều người khen ngợi nhưng cũng nhận không ít chỉ trích trái chiều. Một số ý kiến cho rằng phim có kịch bản hơi phóng đại và không chân thực.
Các ứng viên khác cũng có một số điểm kém tròn trịa bằng Spotlight. Mad Max: Fury Road dù là phim hành động mãn nhãn, lại là phần bốn của câu chuyện gốc được đạo diễn George Miller sáng tạo từ 40 năm trước. The Big Short không có nhiều mới mẻ so với phim The Wolf of Wall Street vài năm trước của đạo diễn Martin Scorsese. Room, Brooklyn và The Martian từ đầu đã bị đánh giá non tay hơn Spotlight.
Thành Long