Trước tiên cần phân biệt "kén" và "ế". Tuy ranh giới giữa hai khái niệm này đôi khi rất mong manh, nhưng không thể đánh đồng.
Kén là khi bản thân có điều kiện tốt nhưng đặt ra nhiều tiêu chuẩn chọn người yêu nên chưa tìm được người ưng ý. Còn ế là nhóm không có nhiều ưu điểm và sự hấp dẫn đối với người khác giới nên khó có cơ hội tìm người kết đôi.
Với 10 năm kinh nghiệm làm trong lĩnh vực hẹn hò, chuyên gia Vũ Nguyệt Ánh, tác giả của hai cuốn sách Hẹn hò kiểu kén và Bắt đầu từ đâu để hết một mình, nhận ra một người độc thân lâu dài đều xuất phát từ những lý do cơ bản như sau.
Một doanh nhân học thạc sĩ ở Đức về, đang trong buổi xem mắt vào tháng 6/2019 thông qua dịch vụ hẹn hò. Ảnh: Rudicaf.
Tư duy "mình đẹp - mình có quyền"
Tư duy "mình là số 1" - hay "ái kỷ" là một chứng bệnh mà rất nhiều người kén mắc phải. Ai cũng nghĩ mình giỏi, mình đẹp nên mình có quyền, nghĩ mình có điều kiện tốt nên việc đặt ra tiêu chuẩn cao, yêu cầu khắt khe cho người đồng hành. Vì vậy, họ biến hành trình tìm kiếm tình yêu thành một cuộc tuyển chọn.
Hầu hết nhóm khách hàng này tìm đến bà Ánh với một danh sách dài với những điều kiện kiểu "chắt lọc hết tinh hoa" của một con người đưa vào đó. Đơn cử có một doanh nhân khá thành đạt người Hà Nội yêu cầu tìm đối tượng nữ phải xinh theo một tiêu chuẩn "đóng khung trong trí tưởng tượng" của mình là "mặt không được góc quá cạnh, cũng không được quá tròn, cằm phải thon vào đúng như ảnh mẫu trên mạng, nhưng phải là tự nhiên".
Ảo tưởng
Trong khi người mắc chứng ái kỷ còn có điều kiện và tiêu chuẩn để "có quyền kén". Những người ảo tưởng đáng sợ hơn bởi thực chất họ chẳng có gì mà kén. Họ không định vị đúng bản thân, không đánh giá được mình ở đâu, không nhận ra được những vấn đề, điểm hạn chế của bản thân. "Nhóm này có mặt cả ở nam và nữ giới, song phổ biến ở phụ nữ hơn", Nguyệt Ánh nói.
Chuyên gia Ánh đã gặp không ít khách hàng nữ hình thức "chưa đạt mức ưa nhìn", học vấn và công việc trung bình, gia cảnh bình thường, nhưng đưa danh sách tiêu chuẩn "soái ca". Bà buộc phải từ chối khách hàng này vì một thực tế người đàn ông có nhiều ưu điểm như vậy thường sẽ tìm những phụ nữ tương xứng hơn.
Chưa hoàn thiện diện mạo và kỹ năng xã hội
Có thể do được gia đình bao bọc hoặc đôi khi là do tính cách nên nhiều bạn trẻ hiện nay chưa có ý thức về việc hoàn thiện diện mạo và các kỹ năng xã hội.
Có một nữ khách hàng du học thạc sĩ Pháp về, hiện làm cho công ty tài chính, gia đình giàu có nhưng đầu tóc lúc nào cũng bù xù, ăn mặc khá luộm thuộc và nói chuyện rất cộc lốc. Mẹ của cô gái sẵn sàng chi số tiền lớn nhờ dịch vụ tìm bạn trai cho con, song cuối cùng công ty của Ánh phải từ chối. "Trong 5 năm qua mẹ bạn ấy chi tiền cho hầu hết các dịch vụ hẹn hò ở Hà Nội nhưng bạn vẫn chưa có người yêu, vì một thực tế bạn rất bảo thủ, góp ý thế nào cũng không chịu cải thiện", chuyên gia kể.
Hay như một nam thạc sĩ từ Mỹ về, hiện làm việc cho một cơ quan cấp bộ, rất thiếu kỹ năng tối thiểu khi nói chuyện với phụ nữ. Anh chàng hay chê bai nhưng lại nghĩ mình đang "sống thật" nên vô tư góp ý bạn xem mắt. Kể cả một anh CEO có vốn trăm tỷ về mảng logistic, cũng bị bạn xem mắt "ghét" vì bệnh khoe mẽ.
Chuyên gia hẹn hò luôn nói với khách hàng "trước khi tìm ai đó hoàn hảo dành cho mình, bạn phải trở thành phiên bản hoàn hảo nhất của bản thân cái đã".
Không biết mình muốn gì
Đây là nhóm khách hàng khiến những người làm hẹn hò ngại hơn cả nhóm kén. Họ thể hiện mình dễ tính nhưng thực chất là không biết mình muốn gì. Vì không hiểu rõ bản thân nên họ không biết mình phù hợp với một người như thế nào và một người như thế nào sẽ làm cho mình hạnh phúc.
Việt Nam đang theo xu hướng trên thế giới, độ tuổi kết hôn ngày càng muộn và số người lựa chọn độc thân ngày càng nhiều hơn. Có những người độc thân đã lâu thích cuộc sống này, không muốn mất thời gian vào chuyện hẹn hò, yêu đương. Một bộ phận còn khác muốn yêu nhưng ngại đi tìm. Họ vẫn đang nghĩ việc nam nữ gặp nhau, yêu nhau được là do duyên phận nên cứ đứng im chờ duyên tới.
Tuy nhiên với cuộc sống bận rộn ngày nay, nhiều người đang tìm đối tượng qua mạng xã hội, công ty mai mối hay app hẹn hò, việc chờ đợi một cuộc gặp gỡ giữa hàng triệu người dường như không đơn giản nữa, nhất là khi ngày càng lớn tuổi.
Thiếu cơ hội quen biết với các đối tượng phù hợp
Không chỉ những người sống khép kín, ít chủ động giao tiếp xã hội hoặc những người làm việc trong các môi trường một bề giới tính mới gặp vấn đề này. Rất nhiều người dù tính cách quảng giao, giao tiếp nhiều vẫn cần hỗ trợ để gặp được đối tượng phù hợp.
Một khách hàng nam được mệnh danh là "hot boy", rất hấp dẫn phụ nữ và ai cũng nghĩ không bao giờ thiếu mối. Tuy nhiên anh chia sẻ, các cô gái anh gặp trong mạng lưới quan hệ thường ngày hầu hết đam mê sự nghiệp hoặc cá tính quá mạnh. Trong khi anh chỉ muốn tìm một người vợ nữ tính, tất nhiên, cần có học thức và gia cảnh tốt nhưng lại không quá đam mê sự nghiệp hay cá tính gai góc.
Hoặc có khách hàng nữ đúng hình mẫu "lắm mối tối nằm không". Cô xinh đẹp, thông minh, sống sâu sắc, không để ý vẻ ngoài hào nhoáng của đàn ông mà ưu tiên sự hoà hợp tâm hồn. Trong nhiều năm cô bị rơi vào một tình cảnh trớ trêu là những người đàn ông đủ tự tin và bản lĩnh để theo đuổi cô lại là những người có phần gia trưởng, không có thời gian cho cô và cũng không chú trọng kết nối tâm hồn. Trong khi đó, những người đàn ông ít xuất sắc hơn, đôi khi không đủ tự tin tiếp cận cô.
Tồn tại các vấn đề tâm lý cá nhân
Có những khách hàng ngay buổi đầu tìm đến dịch vụ của Ánh đã lộ ra nguyên nhân tại sao ổn tới vậy mà vẫn ế. "Tôi cảm nhận ở họ có nguồn năng lượng thấp và không có vẻ gì sẵn sàng cho một mối quan hệ mới", chuyên gia hẹn hò này chia sẻ.
Họ bị các ám ảnh tuổi thơ, gia đình, có những người do sang chấn tâm lý, có những người bị tổn thương từ những mối quan hệ cũ hay biến cố khác trong cuộc sống. Họ nói muốn hẹn hò và kết hôn nhưng nhiều khi chỉ là do áp lực từ xung quanh hoặc bản thân thấy cô đơn nên muốn tìm. Trên thực tế ngay cả khi gặp được người phù hợp chưa chắc đã thành và kể cả bén duyên vẫn chưa chắc được lâu dài, bởi nếu bản thân còn chưa hạnh phúc và bình an, rất khó có để yêu thương hay mang hạnh phúc cho người khác được.
Phan Dương