Theo dữ liệu điểm thi vào lớp 10 do Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM công bố năm ngày trước, tổng cộng hơn 92.000 bài thi Toán, Văn, Tiếng Anh dưới điểm trung bình. Trong đó, môn Toán hơn 41.700 bài (chiếm 45% tổng thí sinh); Tiếng Anh 41.600 bài (44,8%).
Gần một nửa thí sinh có điểm dưới trung bình Toán, Tiếng Anh là thực tế diễn ra nhiều năm gần đây tại kỳ thi tuyển sinh lớp 10. Tỷ lệ này những năm trước thậm chí còn cao hơn.
Năm 2020, với 82.300 thí sinh tham dự, môn Toán có hơn 48% dưới điểm trung bình, môn Tiếng Anh hơn 49%.
Năm 2019, với 79.500 thí sinh, tỷ lệ điểm dưới trung bình môn Toán hơn 49%, môn Tiếng Anh 58%.
Năm 2018, 87.000 thí sinh dự thi, tỷ lệ dưới trung bình môn Toán là 52%, môn Tiếng Anh hơn 49%.
Đề thi tuyển sinh lớp 10 hàng năm đều bám sát chương trình giáo dục phổ thông, chỉ 20-30% kiến thức mang tính phân loại. Do đó, việc xấp xỉ một nửa số thí sinh điểm dưới 5 khiến nhiều người băn khoăn về chất lượng dạy học và đánh giá học sinh.
Học sinh thiếu kỹ năng vận dụng kiến thức đã học để giải quyết tình huống, vấn đề thực tiễn là nguyên nhân chính được nhiều nhà giáo nêu ra.
Nhiều năm giảng dạy, ôn tập môn Toán cho học sinh lớp 9, cô Trần Thị Bình, giáo viên THCS Hoàng Quốc Việt đánh giá đề Toán năm nay không quá khó. Kiến thức trong đề phong phú, phân hóa tốt học sinh. Con số 45% thí sinh nhận điểm dưới 5 môn Toán phản ánh chân thực khả năng học tập của các em.
Theo cô Bình, nhiều thí sinh khi làm bài không đọc kỹ đề, lập luận không chặt chẽ, sai cách trình bày nên bị trừ điểm ở những chỗ không đáng có. Riêng năm học này, kết quả phần nào còn do dịch bệnh, các em phải học online suốt từ cuối lớp 8 và nửa năm lớp 9 nên không hiệu quả. Trong quá trình học tại nhà, nhiều học sinh không tập trung nghe giảng, tinh thần học tập uể oải, ý thức học chưa tốt.
Thầy Lâm Vũ Công Chính, giáo viên Toán, THPT Nguyễn Du cho rằng, số lượng lớn thí sinh dưới trung bình môn Toán xuất phát từ một vài nguyên nhân như đề thi có nhiều bài Toán thực tế, khác với các dạng bài tập trong sách giáo khoa. Thí sinh muốn đạt điểm cao, đỗ vào trường công lập cần phải ôn tập các dạng bài này.
Một giáo viên Toán bậc THCS cho rằng, từ năm 2015 trở lại đây, đề tuyển sinh lớp 10 theo hướng đánh giá năng lực sử dụng kiến thức của học sinh vào vấn đề thực tế. Trong khi đó, cách giảng dạy ở nhà trường còn nặng truyền đạt lý thuyết, giải bài tập, thiếu kỹ năng thực tế và trải nghiệm.
Tương tự, ở môn Tiếng Anh, nhiều giáo viên khẳng định đề thi năm nay không quá khó, học sinh trung bình cũng dễ dàng lấy được điểm 5-6. Tuy nhiên, gần nửa thí sinh bị điểm dưới 5 môn này.
Một giáo viên Tiếng Anh THPT cho rằng, học sinh thường được dạy làm bài theo dạng mẹo, học vẹt nhưng không hiểu bản chất. Ngoài ra, các em ở ngoại thành khá yếu về từ vựng và ngữ pháp, do điều kiện học tập ngoại ngữ không bằng khu vực nội thành.
"Do đó, các em thường mất nhiều điểm ở các câu đòi hỏi phải hiểu bài, các câu đọc hiểu", giáo viên này đánh giá.
Nữ sinh dự thi tuyển sinh lớp 10 tại điểm thi THPT Bùi Thị Xuân, TP HCM ngày 11/6. Ảnh: Mạnh Tùng
Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM Nguyễn Quốc Bảo cho rằng, đề thi hoàn toàn nằm trong chương trình, chủ yếu lớp 9. Đề không ra các nội dung đã được tinh giản trong quá trình học trực tuyến.
Cấu trúc đề thi gồm 70% kiến thức ở mức cơ bản, nhận biết, thông hiểu; 30% là vận dụng và vận dụng cao. Phần vận dụng cao sẽ được tính toán, gia giảm để phù hợp với năng lực học sinh trong quá trình học trực tuyến.
Tỷ lệ thí sinh theo tổng điểm ba môn kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tại TP HCM năm 2022, trong đó số thí sinh trung bình mỗi môn dưới 5 điểm chiếm 34%.
Thầy Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng THPT Nguyễn Du cho rằng, từ cách ra đề thi lớp 10, trường THCS buộc phải điều chỉnh phương pháp dạy học và kiểm tra. Với môn Toán, giáo viên không thể bám sát theo chương trình sách giáo khoa suốt năm học, sau đó dành 2-3 tuần để ôn thi. Ở từng bài học, nội dung vận dụng phải được lồng ghép, giải quyết gãy gọn để học sinh nắm chắc vấn đề.
Ở môn Tiếng Anh, nhà trường cần mạnh dạn tìm kiếm các học liệu từ kỳ thi quốc tế như IELTS, TOEIC, cập nhật vào bài giảng. Những dạng câu hỏi này mới mẻ, hấp dẫn, giúp học sinh nắm bản chất tốt hơn.
"Muốn đổi mới giảng dạy thì phải đổi mới cả công tác ra đề kiểm tra, đề thi định kỳ. Do đó, không chỉ nhà trường, giáo viên mà các Phòng Giáo dục và Đào tạo quận, huyện cũng cần đổi mới", thầy Phú nói.
Mạnh Tùng - Thu Hương