Vì sao FIFA biết Malaysia làm giả giấy tờ cầu thủ?

Ngoài các chi tiết khác về án phạt, văn bản 19 trang do FIFA công bố tối 6/10 cho thấy tổ chức này chỉ mất hơn hai tháng để tìm ra toàn bộ thông tin thật về nơi sinh của ông hoặc bà các cầu thủ nhập tịch Malaysia, tính từ khi nhận được khiếu nại của một liên đoàn thành viên ngày 11/6 đến khi mở thủ tục xử lý ngày 22/8.

Trong phần nhận định ở mục 51, Uỷ ban kỷ luật FIFA (FDC) nhấn mạnh việc FIFA có thể thu thập các tài liệu gốc "mà không gặp bất kỳ trở ngại nào" cho thấy Liên đoàn bóng đá Malaysia (FAM) và các cầu thủ "không thực hiện đầy đủ mức độ kiểm tra cần thiết". Cơ quan này cũng dẫn lại việc FAM từng được các tổ chức bên ngoài liên hệ về nguồn gốc của các cầu thủ, nhưng không tự kiểm tra tính xác thực của tài liệu, thể hiện sự thiếu cẩn trọng hoặc chủ ý nào đó.

Hiện tại, FIFA sở hữu hệ thống dữ liệu cầu thủ toàn cầu, giúp việc truy xuất thông tin trở nên chính xác và nhất quán. Từ năm 2010, tổ chức này đã vận hành Hệ thống chuyển nhượng Quốc tế TMS (Transfer Matching System). Đây là nền tảng điện tử bắt buộc cho mọi vụ chuyển nhượng quốc tế, lưu toàn bộ thông tin về đăng ký, hợp đồng, quốc tịch, và lịch sử thi đấu của cầu thủ.

Đến tháng 11/2022, FIFA tiếp tục triển khai Trung tâm Thanh toán FCH (FIFA Clearing House). Đây là cơ quan chuyên trách việc tập trung hóa và tự động hóa các dòng tài chính giữa các CLB. FCH có hai mục tiêu chính, là xử lý tự động hóa các khoản thanh toán giữa các CLB, và thúc đẩy tính minh bạch, liêm chính về tài chính, đồng thời tránh hành vi gian lận trong hệ thống chuyển nhượng.

TMS và FCH được kết nối trực tiếp với các liên đoàn thành viên qua hệ thống điện tử, nhằm củng cố "tính minh bạch, toàn vẹn hợp đồng và ổn định hệ thống chuyển nhượng".

FIFA còn có thể sử dụng cơ chế Hộ chiếu điện tử cầu thủ EPP (Electronic Player Passport), mỗi khi xảy ra chuyển nhượng quốc tế hoặc giao dịch có yếu tố nước ngoài. Thông tin đăng ký cầu thủ từ 12 tuổi được đồng bộ với TMS, và FCH tự động đối chiếu dữ liệu giữa các liên đoàn. Nhờ đó, FIFA có thể nắm toàn bộ quá trình đăng ký của hàng trăm nghìn cầu thủ trên toàn cầu trong thời gian thực, từ đó phát hiện nhanh các điểm nghi vấn trong hồ sơ quốc tịch hay đăng ký.

Tuy vậy, các tài liệu công khai của FIFA chỉ xác nhận vai trò của TMS và FCH trong quản lý chuyển nhượng, không đề cập đến việc hai hệ thống này được sử dụng để truy nguyên giấy khai sinh hoặc con dấu hộ tịch, như trong trường hợp của Malaysia. Việc xác minh nơi sinh của ông, bà các cầu thủ nhiều khả năng vẫn được thực hiện qua kênh hành chính hoặc ngoại giao truyền thống, chứ không thông qua cơ sở dữ liệu chuyển nhượng.

Tổ chức quyền lực nhất thế giới bóng đá có thể đã sử dụng quy trình hợp tác hành chính thông thường, đó là gửi yêu cầu xác minh đến cơ quan đăng ký dân sự của từng nước thông qua các liên đoàn bóng đá thành viên, hoặc kênh ngoại giao chính thức. Việc này hoàn toàn khả thi vì các cơ quan hộ tịch ở châu Âu và Nam Mỹ hiện đều đã số hóa dữ liệu, cho phép tra cứu và cấp bản sao chứng thực nhanh chóng. Khi nhận được yêu cầu từ tổ chức có vị thế toàn cầu như FIFA, các cơ quan này thường phản hồi trong thời hạn ngắn.

Từ đó, FIFA có trong tay các bản sao giấy khai sinh gốc, mang con dấu và chữ ký của cơ quan đăng ký dân sự nước ngoài. Những giấy tờ này cung cấp thông tin cụ thể về nơi sinh và ngày sinh của ông hoặc bà các cầu thủ, cho phép đối chiếu với hồ sơ mà FAM đã gửi.

Trong phần từ mục 45 đến 48, FDC cho biết đã so sánh ba loại tài liệu, gồm bản sao mà FAM nộp, bản sao được Cục Đăng ký Quốc gia Malaysia (NRD) cấp lại, và bản gốc mà các cơ quan nước ngoài cung cấp. Kết quả, cả bảy trường hợp đều có khác biệt về nơi sinh.

Ở mục 47, tài liệu ghi rõ NRD thừa nhận chưa từng nhận bản gốc, mà chỉ dựa trên tài liệu nước ngoài do gia đình cầu thủ cung cấp, để cấp lại giấy khai sinh trong nước. Như vậy, các bản sao mà FAM gửi cho FIFA đều không được cơ quan hộ tịch của các quốc gia gốc xác nhận trực tiếp. Khi FIFA tiếp cận được bản gốc, sự khác biệt lập tức lộ ra.

FDC cho rằng FAM hoàn toàn có thể lấy được giấy tờ gốc nếu thực hiện đúng quy trình. Ủy ban này cũng khẳng định khả năng tiếp cận thông tin nhanh chóng của FIFA là bằng chứng cho thấy FAM và bảy cầu thủ đã không kiểm tra kỹ lưỡng, hoặc đã bỏ qua những dấu hiệu bất thường trong hồ sơ của chính họ.

Nếu FAM thực sự muốn xác minh nguồn gốc của các cầu thủ, họ cũng có thể nhờ Bộ Ngoại giao hoặc Đại sứ quán Malaysia tại các nước liên quan hỗ trợ tương tự. Tuy nhiên, trong hồ sơ gửi FIFA, FAM không trình bày bất kỳ bằng chứng nào cho thấy họ đã tiến hành bước này.

Sau hơn hai tháng điều tra, FIFA xác định các giấy khai sinh mà FAM nộp là giả mạo hoặc bị làm sai lệch. Vì thế, ngày 25/9, FDC phạt FAM 350.000 franc Thụy Sĩ (khoảng 11,6 tỷ đồng), còn bảy cầu thủ mỗi người 2.000 franc và cấm tham gia mọi hoạt động bóng đá trong 12 tháng. Nhóm cầu thủ này gồm Hector Hevel, Gabriel Palmero, Facundo Garces, Rodrigo Holgado, Imanol Machuca, Joao Figueireido và Jon Irazabal.

Theo mục 64 và 65, FIFA cho biết làm giả giấy tờ để thi đấu cho một quốc gia là gian lận, không thể dung thứ dưới bất cứ hình thức nào. "7 cầu thủ này đã đạt được mục đích là giấy tờ giả mạo, rồi ảnh hưởng đáng kể tới kết quả trận đấu", văn bản có đoạn. "Đó là hành vi lách luật nhằm trục lợi cá nhân. Vì thế, đình chỉ một trận rõ ràng là không đủ, phải là một năm".

Hoàng An tổng hợp