 |
|
Ảnh minh họa dascot.org. |
Trước hết xin tự giới thiệu, tôi là một Việt kiều hơn 30 năm sống ở Mỹ. Thấy gần đây nhu cầu tìm hiểu về đời sống nước ngoài của người trong nước dâng cao, nên tôi xin bộc bạch đôi chút về quan niệm của cá nhân mình (xin nhắc lại lần nữa chỉ là ý kiến của riêng tôi thôi nhé, không hẳn là phản ảnh của tất cả mọi Việt kiều hải ngoại).
Sau ba mươi năm sống ở nước Mỹ, giờ tôi đã ở tuổi gần 60. Những gian khổ lúc đầu ai cũng phải trải qua, nhưng lúc đó chúng tôi còn trẻ, ra đi vì nhiều lý do. Từ một hoàn cảnh cơ cực, không lối thoát, mà được may mắn định cư ở một xứ sở văn minh bậc nhất thế giới, thì quả là ngoài mơ ước. Nên những gian khổ ban đầu để tạo dựng một cuộc sống mới (có thể nói là một sự tái sinh) rõ ràng là không đánh gục chúng tôi được.
Gia đình tôi có 8 chị em, gia đình chồng tôi có 12 anh em, vị chi tổng cộng hai bên có 20 gia đình. Những gì tôi viết ở đây là cuộc sống của 20 gia đình này nói riêng, và nhiều trăm ngàn gia đình cùng thời qua đây lập nghiệp nói chung. Với tôi những lời sau đây, ít nhiều cũng phản ảnh được một phần đời sống của lớp người định cư ở Mỹ thời điềm đó.
Nhóm chúng tôi, từ 20 thanh niên, sau khi lập gia đình và có con cái, đại gia đình chúng tôi số thành viên giờ lên đến cả trăm người, lớp già, thế hệ thứ nhất của chúng tôi ai cũng trên dưới 60 cả rồi. Thế hệ thứ hai có đứa đã gần 40 tuổi, thế hệ thứ ba có đứa đã lên mười.
Giờ phải nói đám già này ai cũng đã về hưu, có cuộc sống vật chất đầy đủ (ai cũng có nhà riêng, xe hơi, tiền hưu, tiền để dành ...), cộng thêm niềm vui với con cháu, chỉ thỉnh thoảng về thăm quê hương, vài tuần, vài tháng, rồi qua lại bên này.
Những năm còn trẻ, chúng tôi nô nức lắm, xa cố hương, vẫn mơ một ngày về, sống lại trên quê hương mình. Thậm chí riêng tôi còn mua một căn nhà khang trang ở Sài Gòn, nhờ người em họ đứng tên, để chuẩn bị cho ngày trở về.
Những lúc ăn tô phở, hay khúc cá kho, chén nước mắm (dù đã dùng những vật liệu thượng hạng, dành để xuất khẩu) chúng tôi vẫn chê là không ngon bằng những món ăn ở quê nhà. Luôn luôn, chúng tôi mơ màng, nhắc về một kỹ niệm cũ, những ký ức xưa, để mà đồng vọng, ao ước một ngày về.
Tình thương quê hương luôn tràn ngập, nên chúng tôi đã gởi gắm hết những gì mình có cho những bà con, bạn bè ở trong nước. Chúng tôi đã hy sinh, giúp đỡ đủ thứ. Nhớ thời những năm 80, từ Mỹ gởi tiền về Việt Nam cứ 1.000 USD bên đó nhận được, bên này chúng tôi phải trả cho trung gian 1.400 USD hay hơn nữa, mà thời điểm đó mới qua, tiền chưa kiếm được nhiều, lương tối thiểu chỉ có 2,75 USD một giờ, phải nói chúng tôi đã vét đến đồng bạc sau cùng để gởi về, mà không một lời than vãn, thậm chí còn vui sướng, vì nghĩ mình đã giúp được nhiều người qua cơn đói khổ, hạnh phúc ở chỗ, khi cho cũng là nhận.
Thế hệ thứ hai được chúng tôi dạy dỗ kỹ lưỡng, phải tiến thân bằng con đường học vấn, nhất là ở xứ sở nhiều cơ hội này. Con của chúng tôi, hơn 30 đứa, tất cả đều tốt nghiệp bác sỹ, nha sỹ, luật sư, đứa tệ nhất cũng có được cử nhân 4 năm ra đi làm, và có cuộc sống tương đối cao cấp ở xứ sở này.
Hầu hết chúng tôi lập gia đình với người đồng hương. Tuy nhiên có những gia đình sống ở nơi ít người Việt (chúng tôi sống rải rác khắp nước Mỹ), điều kiện gặp người đồng hương không nhiều, do đó chúng quen biết, thương yêu và lập gia đình với người bản xứ. Dù vậy chúng nó vẫn rất hạnh phúc, có đứa còn dạy cho người phối ngẫu biết ăn cả mắm nêm, mắm cà nữa. Tương lai về sau tôi không biết sao, nhưng hiện giờ chưa thấy đứa nào ly thân, ly dị.
Những năm gần đây, chúng tôi đã lớn tuổi, đã nghĩ hưu, có thì giờ, thêm tiền bạc dư giả, hơn nữa việc đi lại giữa Mỹ và Việt Nam dễ dàng, nên chúng tôi vẫn thường đi đi, về về, thăm chơi cho thoả lòng mong nhớ.
Điều tôi cảm nhận về cuộc sống ở Việt Nam, trong những lần thăm viếng, thì trước nhất, quả thật, ở thời điểm hiện tại, đất nước đã thay da đổi thịt, phát triển hơn rất nhiều so với những năm 80. Tôi rất vui khi thấy rõ đều này, nhất là Sài Gòn dễ nhận thấy hơn cả.
Tôi cũng còn nhiều bà con, đa số là thành phần khá giả, sống ở Quy Nhơn và Quãng Ngãi (quê tôi Quãng Ngãi và quê vợ tôi ở Quy Nhơn). Lúc về tới nơi đó, thì tôi thấy cuộc sống đa số còn nghèo khổ quá. Đám bạn tôi, nhìn lại ai cũng tiều tụy và già nua, bởi cuộc sống còn chật vật, quá thiếu thốn, từ vật chất tiêu dùng hằng ngày đến y tế.
Bà con, họ hàng sau nhiều năm gặp lại chúng tôi, ai cũng săn đón, mời tới nhà ăn uống rất vui vẻ. Tôi để ý thấy những bà con ở gần nhà với nhau, nhưng nghèo khổ hơn, thì đối xử với nhau rất thờ ơ, lãnh đạm, cả năm chưa chắc mời ăn một bữa cơm, và không hề giúp đỡ một chút gì. Cách sống ai làm nấy ăn, sống chết mặc bay này lộ ra rất rõ ràng, làm tôi có chút hoang mang, tình người ở đâu? Và nếu chúng tôi đói rách, thất bại khi trở về, có ai đón tiếp, mời mọc?
Sống ở nước ngoài nhiều năm, chúng tôi không phủ nhận đã quen lề lối ăn ở, phong cách sống của miền đất, nơi mà dù không phải là nơi chôn nhau cắt rốn, nhưng lại là nơi chúng tôi sống gần hết một đời người, và là nơi con cháu chúng tôi sinh ra, lớn lên. Khi về lại quê hương Việt Nam mình, tôi mới nhận ra nhiều sự khác biệt mà trước đó chúng tôi không hề thấy. Chúng tôi mới nhận ra rằng, ở thời điểm này, chúng tôi vẫn chưa thể về Việt Nam sinh sống, dù đang có đầy đủ điều kiện (thời gian, tiền bạc). Hơn thế nữa, mảnh đất tạm dung mà mấy chục năm nay chúng tôi chưa hề có ý nghĩ nhận nó làm quê hương và gởi nắm xương tàn, giờ đã dần trở nên gắn bó hơn nhiều với cả trăm ngàn lý do (không tiện nêu chi tiết).
Ở đây, nơi cha mẹ tôi đã gởi nắm xương tàn chỉ sau một năm tới Mỹ. Ở đây có con tôi, qua đời ở tuổi 20 vì bạo bệnh, cháu sinh trưởng nơi này, có nhiều bạn bè nằm gần bên, nếu di hài cốt về Việt Nam thì cháu sẽ cô đơn, xa bạn bè, xa người yêu, tôi không nỡ. Cuộc đời chúng tôi, lúc sống vì con, thôi thì chết cũng muốn gần con, chết ở Việt Nam, xa con, chúng tôi chắc sẽ buồn lắm...
Thế hệ thứ nhất chúng tôi, ở thời điểm này, gần đất xa trời, mà còn không thể về Việt Nam sống được, thử hỏi thế hệ thứ hai, thứ ba, sinh ra và lớn lên ở đây, làm sao có ngày ấy, dù các cháu nói được tiếng Việt. Có những sự thật, biết rằng viết ra sẽ có người khó chịu, chạm tự ái dân tộc, viết ra sẽ bị cho là mất gốc, không có tinh thần yêu nước... Nhưng nếu tôi không viết ra thì làm sao những người khác, nhất là trong nước có thể hiểu được là chúng tôi rất muốn, nhưng không thể, hay chưa thể về Việt Nam để chết già được!
Hiện tại chúng tôi thỉnh thoảng về Việt Nam thăm viếng, đi du lịch thăm thắng cảnh của quê hương. Có những bà con bên nhà đau ốm, bệnh hoạn cần thuốc men, cần tiền vô nhà thương giải phẫu, trong khả năng, chúng tôi đã ráng hết sức mà giúp. Nghe đâu có lụt lội, thiên tai, chúng tôi đều sốt sắng đóng góp tiền giúp đỡ qua chùa hoặc nhà thờ... Thôi thì dù không sống được ở quê nhà, nhưng chúng tôi cũng vẫn nhớ đến nơi chôn nhau cắt rốn, và bà con, đồng bào, tất cả như một phần máu thịt không thể tách rời.
Những người sang đây sau này, có khá nhiều trường hợp, nhiều hoàn cảnh khác nhau, hoặc sống chưa đủ lâu (giống như chúng tôi, dù ở Mỹ 30 năm, vẫn nhất quyết cho rằng, không đâu bằng quê hương mình), cho đến khi có đủ đìều kiện, mới biết "thấy vậy mà không phải vậy", hoặc chưa thích ứng được, hoặc ở bên Việt Nam quá giàu, quá sung sướng, con nhà thế gia...
Thôi thì mỗi người mỗi cảnh, không ai giống ai "ở trong chăn mới biết chăn có rận". Tôi chỉ viết về tâm tư nhóm người ở Mỹ lâu năm, ngoài ra không dám lạm bàn gì thêm nữa. Chỉ xin người đọc, cho dù không đồng ý, hoặc có phê phán cũng xin nhẹ lời một chút, vậy là đủ. Rất cám ơn.
Ps: Ở đời cái gì cũng có thể xảy ra, tin hay không thì tùy bạn.
Anh Do