 |
|
Những loài chim lội như cò trắng sống phụ thuộc vào các đầm lầy. |
Các loài chim lội như cò quắm trắng, cò xám, diệc bạch, diệc ngũ sắc... sống dựa vào đầm lầy để tìm kiếm cá nhỏ làm thức ăn, ẩn nấp sau những thảm cỏ cao thân để tránh tầm mắt kẻ săn mồi. Trong thời kỳ khô hạn, những yếu tố hỗ trợ sống còn này biến mất, vì thế, theo logic, các loài chim sẽ phải tha hương để sinh sản, hoặc tuyệt đường duy trì nòi giống.
Nhưng thực tế đã làm Frederick choáng váng. Sau 13 năm nghiên cứu Everglades, vùng đầm lầy từng trải qua một đợt hạn hán nghiêm trọng kéo dài cho đến năm 1992, ông phát hiện ra điều hoàn toàn ngược lại. “Đó là đợt hạn hán nghiêm trọng nhất từng được ghi lại ở đây”, Frederick nói. Hơn 90% các hồ cạn kiệt, nước ít đến nỗi chỗ nằm của cá sấu trên đất mềm không hề để lại dấu vết nào. Khắp nơi trong vùng, tình trạng tương tự diễn ra, tước đi hầu hết nguồn sinh tồn của lũ chim. Vì thế, Frederick tin chắc rằng khi đợt hạn hán kết thúc, trong vùng sẽ chẳng còn lại chiếc tổ nào, ngoại trừ vài con chim lạc loài.
Nhưng đây, thực tế là chim có mặt ở khắp mọi nơi. Gần 30.000 cặp làm tổ rải rác. Con số này là lớn nhất trong vòng 25 năm qua. Liệu có phải chính hạn hán đã thúc đẩy tỷ lệ sống sót của chim lội?
Frederick đã nghiên cứu số liệu của các năm trước về thời tiết và tỷ lệ làm tổ của chim lội ở Everglades vào những năm cuối của các đợt hạn hán. Các thống kê đặc biệt hoàn chỉnh trong hai thời kỳ 1931-1946 và 1974-1998, với tổng cộng 8 đợt hạn hán nghiêm trọng. Kết quả, ở những năm bình thường có chưa đầy 10.000 cặp chim, thì vào những năm cuối của 7 trong 8 đợt hạn hán, số lượng chim đã tăng tới 150.000 con.
Số liệu rất rõ ràng, nhưng bí ẩn thì vẫn chưa sáng tỏ. Tại sao chim lội, sống phụ thuộc chủ yếu vào các đầm nước, lại sinh sản mau lẹ đến vậy khi các đợt hạn hán kết thúc? Lời giải nằm trong nghiên cứu mới đây của Frederick và Ogden, công bố trên tạp chí Wetlands:
Đối thủ bị loại bỏ
Chim lội vốn chỉ kiếm ăn những loài cá nhỏ. Tuy nhiên, vào thời kỳ thịnh vượng, chúng còn phải cạnh tranh thức ăn với những con cá lớn vốn cũng chọn cá nhỏ làm thực đơn ưa thích. Trong những đợt hạn hán kéo dài, nước hiếm hoi đến nỗi hầu như tất cả các loài cá lớn đều bị chết, cùng với nhiều loài cá nhỏ khác. Nhưng hầu hết cá nhỏ, như cá muỗi, có tốc độ tái sinh rất cao. Một số trong đó có thể trưởng thành và sinh sản chỉ trong vài tháng. Còn cá lớn phải trải qua quá trình thành thục dài hơn, nên quần thể của chúng phục hồi chậm hơn nhiều. Vì thế, cứ sau mỗi đợt hạn hán, rất nhiều cá nhỏ sống sót, trở thành nguồn dinh dưỡng cho chim, trong khi chỉ còn vài con cá lớn cạnh tranh lượng thức ăn đó. Đây là điều kiện lý tưởng để lũ chim tồn tại yên ổn, làm tổ và "bùng nổ dân số".
B.H. (theo ABC)