Potter (áo vest) chia vui với các cầu thủ Brighton sau trận thắng chủ nhà West Ham 2-0 ở Ngoại hạng Anh ngày 21/8. Ảnh: Reuters
Potter chưa được biết đến nhiều ngoài biên giới Anh, do Brighton - nơi ông làm việc ba năm qua - là CLB lớn nhất trong sự nghiệp cầm quân. Nhưng tư duy bóng đá và cách tổ chức đội bóng của ông được đánh giá cao. Thành công ở Ostersund rồi Brighton là cầu nối đưa ông đến vị trí hiện tại - HLV trưởng, dẫn dắt Chelsea ở Ngoại hạng Anh và Champions League.
Potter gây ấn tượng đầu tiên ở Thụy Điển. Đội bóng nhỏ bé Ostersund do ông dẫn dắt leo một mạch từ hạng Tư lên hạng Nhất. Họ đánh bại Galatasaray ở vòng sơ loại Europa League 2017-2018, rồi xếp thứ hai vòng bảng mùa đó, ở bảng đấu có cả Bilbao nổi tiếng của Tây Ban Nha.
Việc giúp Brighton trụ hạng trong hai mùa đầu tiên tại Ngoại hạng Anh cũng gây chú ý. Mùa trước, đội bóng này về đích thứ chín - cao nhất lịch sử CLB. Brighton dưới tay Potter trở thành đội bóng đáng sợ với mọi đối thủ. Họ đã thắng Man Utd ở trận mở màn Ngoại hạng Anh mùa này, gần nhất đánh bại Leicester 5-2. Brighton hiện chễm chệ trong top 4.
Báo Anh Guardian gọi Potter là "người có tài lãnh đạo và trí tuệ, cảm xúc bậc thầy". Giống Tuchel, Potter không có một sự nghiệp cầu thủ huy hoàng, nhưng lên kế hoạch làm HLV từ sớm. Ông đá trận cuối tại Macclesfield Town ở tuổi 30, làm Giám đốc Kỹ thuật cho đội nữ Ghana tại World Cup 2007 trước khi sang Thụy Điển.
Nghề HLV, với Potter, được khái quát hóa thành một hệ tư tưởng. "Chúng ta là kẻ thù tồi tệ nhất của chính mình và với tư cách một HLV, bạn phải giúp mọi người nhận ra điều đó", ông trả lời Guardian vào tháng 8/2019. "Mọi người nghĩ HLV phải giành chiến thắng trong các trận bóng đá, dĩ nhiên là vậy, nhưng họ cũng phải giúp học trò trưởng thành hơn về mặt con người. Họ cần có cuộc sống tốt đẹp hơn, biết đối phó với nhiều biến cố và thành công hơn ngoài sân bóng".
Với Potter, bóng đá không chỉ là kết quả. "Bạn không thể chiến thắng mọi trận đấu. Bạn phải có gì đó cho riêng mình", ông nói tiếp. "Nếu tạo ra được một môi trường mà cầu thủ tin rằng họ đang có cơ hội tiến bộ, họ sẽ cố gắng vì đội. Tôi luôn tự nhắc mình điều này, đặc biệt sau khi thua trận. Tôi thường mất 1-2 ngày để thoát khỏi một trận thua".
Potter biết cách động viên cầu thủ, và có nhiều giai thoại về điểm mạnh này. Guardian kể khi Swansea đấu Man City ở Cup FA mùa 2018-2019, Potter đã hỏi cầu thủ của ông trước trận: "Các cậu muốn chết như thế nào?". Đó là một Man City quá mạnh. Swansea biết sức của họ. Nhưng trên sân, họ đá cho dàn sao của Pep Guardiola một trận nhừ tử, dẫn 2-0 trước khi thua ngược 2-3, với bàn ấn định của Sergio Aguero ở phút 88.
Potter biết cách kéo học trò khỏi vùng an toàn. Ở Ostersund, ông xây dựng một "dự án văn hóa" kỳ lạ. Ông và toàn đội trình diễn trước người hâm mộ các tiết mục: đọc rap, hip-hop, diễn vở ballet "Hồ Thiên Nga" và tìm hiểu văn hóa địa phương. "Tôi phải hát một đoạn acapella, tất nhiên không hay như Rod Stewart hát rock được, nhưng tôi vẫn cảm thấy mình như một ngôi sao khi trình diễn trước đông người", ông mỉm cười kể lại.
Cucurella là một trong những cầu thủ từng trưởng thành vượt bậc dưới trướng Potter ở Brighton, và giờ đây, họ sẽ tái hợp trong màu áo Chelsea.
Theo Potter, những màn trình diễn ấy là cách ép bản thân làm việc mà ông và các học trò không giỏi, thậm chí không muốn. Nhưng sau khi trải qua, tập thể sẽ gần nhau hơn.
Với Potter, đó là cách duy nhất để bạn trở nên tốt hơn, vì ông quan niệm: "Ngay khi bạn cảm thấy thoải mái với chính mình hiện tại, bạn đã bắt đầu sa sút".
Potter được khen đã xây dựng được một Brighton giàu bản sắc và cấu trúc chặt chẽ. Minh chứng cho bản sắc là lối chơi kiểm soát bóng đặc trưng của đội bóng này. Họ có thể không bằng các siêu CLB, nhưng họ triệt để đi theo con đường đã chọn, hoặc nói như Potter là "có một cái gì đó để bám vào".
Minh chứng cho khả năng tổ chức của Potter là việc Brighton vẫn thăng hoa mùa này dù mất nhiều trụ cột. Họ đã bán Yves Bissouma, Marc Cucurella và Neal Maupay trong hè vừa qua. Potter dùng Leandro Trossard chơi hậu vệ trái để lấp chỗ Cucurella - người sang Chelsea. Trossard chỉ chơi vị trí này trên tuyển Bỉ của Roberto Martinez vài trận trước khi được Potter tin tưởng. Nhưng anh đã "bước khỏi vùng an toàn" và thăng hoa với hai bàn, một kiến tạo mùa này.
Moises Caicedo cũng được cho thi đấu ở vị trí mà Bissouma để lại. Cầu thủ người Ecuador được mua về từ Independiente del Valle với giá chỉ 5 triệu USD vào năm 2021. Anh ghi bàn gỡ cho hòa cho Brighton trước Leicester ở vòng 6. Caicedo hợp tác cùng Alexis Mac Allister ngay trước hàng thủ, người được gọi về sau một thời gian chơi cho Boca Juniors theo dạng mượn. Mac Allister nâng tỷ số lên 4-2 trước Leicester từ chấm phạt đền, sau khi Trossard bị phạm lỗi.
Ngoài ra, Potter còn thực hiện một loạt điều chỉnh khác. Solly March, người đánh đầu khiến Like Thomas phản lưới Leicester, đá hậu vệ phải sau cả sự nghiệp chơi tiền vệ trái. Joel Veltman chưa bao giờ là hậu vệ phải cho đến khi được Potter điều chỉnh từ mùa 2020-2021.
Khi sang Brighton năm 2019, Potter mang theo nhà phân tích chuyển nhượng Kyle MacAulay từ Ostersund và Swansea. Người cộng sự 10 năm này giúp Potter chọn và dùng người có cơ sở. Ví dụ sau khi bán Cucurella cho Chelsea, Brighton mượn hậu vệ Levi Colwill và mua Pervis Estupinan từ Villarreal để thay thế.
Tất cả tạo nên một Brighton luôn ổn định trước các biến cố. Nó cũng là chân đế vững chắc cho những thành công gần đây của Graham Potter ở đội bóng này, biến ông thành ứng viên số một cho ghế nóng ở Chelsea, rồi được bổ nhiệm chỉ một ngày sau khi CLB sa thải Thomas Tuchel.
Tư duy và cách tổ chức đội bóng của Potter đã được thể hiện, kiểm chứng tại Brighton. Nhưng giờ đây, việc ông hòa nhập vào đội bóng này thế nào là điều đáng chờ đợi nhất. Potter không chỉ muốn chiến thắng, mà còn muốn thắng có bản sắc, và ông hiểu đó là điều khó nhất ở một đội thiếu kiên nhẫn như Chelsea.
"Ở vị trí của tôi, bạn không thể dùng thời gian làm cái cớ để bao biện", Potter từng nói trên Guardian. "Bạn có thể nói về triết lý, bản sắc, mọi thứ tốt đẹp, nhưng bạn cũng cần suy nghĩ cho ngắn hạn. Với mọi trận đấu, nỗ lực thắng là điều quan trọng nhất".
Đỗ Hiếu