Có con gái đang học tiểu học, con trai học trung học ở Australia, chị Trương Nguyễn Thoại Giang (48 tuổi, quê Bình Dương, hiện làm việc cho Chính phủ Australia) chia sẻ về cách sắp xếp kỳ học, kỳ nghỉ ở quốc gia này.
Trong quá khứ, một năm học ở Australia chia thành ba học kỳ (term), mỗi học kỳ từ 13 đến 14 tuần. Cách phân chia này có hạn chế là kỳ học kéo dài, những tuần cuối giáo viên và học sinh đều uể oải, dẫn đến chất lượng truyền đạt của thầy cô giảm và khả năng tiếp thu của học sinh kém. Tình trạng mệt mỏi cũng sinh bệnh, tỷ lệ thầy nghỉ dạy, trò nghỉ học tăng. Sau kỳ học dài, kỳ nghỉ quá dài làm học sinh quên hết bài vở, nhàm chán.
Để giải quyết những vấn nạn trên, các nhà giáo dục Australia đã nghiên cứu và đề nghị Bộ Giáo dục sắp xếp lại năm học thành bốn kỳ. Đã có không ít phản đối và nghi ngờ về ưu điểm mà các nhà giáo dục nêu ra. Tuy nhiên, bắt đầu từ năm 1987, các tiểu bang ở Australia lần lượt tổ chức lại năm học và chia làm bốn học kỳ, mỗi kỳ 10 tuần. Học sinh, phụ huynh và thầy cô nhanh chóng thích ứng.
Australia nằm ở Nam bán cầu nên thời tiết và các mùa trong năm ngược với những nước ở Bắc bán cầu như Việt Nam. Một năm học ở Australia thường bắt đầu từ cuối tháng 1 và kết thúc vào giữa 12. Mỗi học kỳ kéo dài 10 tuần, hết học kỳ I, học sinh được nghỉ thu dịp lễ Phục Sinh (Autumn/Easter school holiday) hai tuần; hết học kỳ II nghỉ đông (Winter school holiday) hai tuần; hết học kỳ III nghỉ xuân (Spring school holiday) hai tuần. Cuối năm hết học kỳ IV học sinh nghỉ hè dịp lễ Giáng sinh (Summer/Christmas school holiday) sáu tuần.
Mỗi tiểu bang quy định ngày bắt đầu và kết thúc năm học cũng như ngày học ngày nghỉ cho các trường công. Mỗi năm lịch này thay đổi tùy vào ngày lễ Phục Sinh của năm đó (lễ Phục Sinh không có ngày nhất định và khoảng cuối tháng 3 đến giữa tháng 4). Thông tin này được cập nhật trên website của Bộ Giáo dục trước 5 năm để các trường, thầy cô, phụ huynh cũng như cộng đồng dân cư lên kế hoạch lâu dài.
Ngày học và ngày nghỉ ở mỗi tiểu bang cũng khác nhau thích ứng theo nhu cầu của địa phương. Ví dụ năm 2020, học sinh được nghỉ thu ở Victoria từ ngày 28/3 trong khi ở New South Wales bắt đầu từ 10/4.
Trên lý thuyết mỗi năm học sinh Australia đi học 40 tuần, nghỉ 12 tuần. Tuy nhiên, trường trung học có thể kết thúc sớm hơn trường tiểu học từ một tới hai tuần. Trường tư được toàn quyền quyết định thời gian học và nghỉ, thường bắt đầu năm học trễ hơn nhưng lại kết thúc sớm hơn. Học sinh trường tư đi học ít hơn và được nghỉ nhiều hơn so với học sinh trường công từ một tới hai tuần.
Học sinh trong một lớp tiểu học ở Australia, Ảnh: Thoại Giang.
Ngoài ra, trong thời gian đi học, học sinh còn được nghỉ lễ khoảng 4 ngày. Có những ngày nghỉ lễ trên toàn quốc, ví dụ ANZAC Day. Nhưng cũng có những ngày nghỉ lễ khác nhau tùy tiểu bang, ví dụ Labour Day năm nay 2020 ở Victoria là ngày 11/3 nhưng ở NSW là 5/10. Victoria có lễ AFL Grand Final nhưng những tiểu bang khác không có và ngược lại.
Mỗi học kỳ có một ngày curriculum day (thầy cô học nghiệp vụ, lên kế hoạch giảng dạy). Mỗi năm có hai ngày dành cho thầy cô viết báo cáo kết quả học tập. Những ngày này học sinh cũng được nghỉ.
Học sinh đi học năm ngày một tuần, từ thứ hai tới thứ sáu. Một ngày của học sinh tiểu học bắt đầu từ 9h sáng cho tới 3h30 chiều, được nghỉ giải lao ba lần để thư giãn, ăn uống, vui chơi. Học sinh trung học cũng bắt đầu từ 9h sáng nhưng kết thúc sớm hơn, lúc 3h chiều.
Ngoài chương trình giảng dạy thông thường, những hoạt động hỗ trợ như cắm trại (2-4 ngày/năm), tham quan (1-2 ngày/học kỳ), hội thao (2 ngày/năm) đều được thực hiện trong tuần. Cuối tuần là lúc học sinh về với gia đình và tự do cho các hoạt động do phụ huynh hoạch định như chơi thể thao, học âm nhạc.
Cho đến nay, sau hơn 30 năm áp dụng năm học bốn kỳ, những ưu điểm và lợi ích đạt được đã chứng minh chính sách này là thành công to lớn của nền giáo dục Australia.
Những ưu điểm của học kỳ ngắn, 10 tuần có thể nhìn thấy rõ. Thứ nhất, khối lượng kiến thức được chia nhỏ, thuận tiện cho giáo viên lên kế hoạch giảng dạy, học sinh có cột mốc để hoàn tất. Thầy cô, học sinh đỡ căng thẳng.
Thứ hai, học sinh học tập với thái độ tích cực hơn, kết quả được nâng cao. Đến cuối kỳ, học sinh vẫn tiếp thu tốt, giáo viên vẫn nhiệt tình dạy, thầy và trò cùng háo hức đón chờ kỳ nghỉ. Sức khỏe của giáo viên và học sinh được cải thiện, giảm bệnh, giảm nghỉ dạy, nghỉ học.
Thứ ba, về mặt tâm lý, khi bắt đầu học kỳ, học sinh và giáo viên đã có thể thấy lúc kết thúc, tạo ra cảm giác nhẹ nhàng, thoải mái.
Những ưu điểm của kỳ nghỉ ngắn và thường xuyên cũng được thể hiện rõ. Nghỉ ít ngày, học sinh không bị nhàm chán, giảm quậy phá, không bị quên kiến thức và dễ dàng bắt nhịp khi đi học trở lại. Học sinh được thư giãn thường xuyên sẽ sảng khoái, tinh thần, sức khỏe đều tốt. Thầy cô được nạp năng lượng thường xuyên sẽ giữ được nhiệt huyết với nghề.
Phụ huynh cũng thích kỳ nghỉ ngắn và thường xuyên vì dễ thu xếp, ví dụ khi nghỉ phép ngắn ngày công việc cơ quan không bị gián đoạn. Phụ huynh có thể dành thời gian cho con nhiều hơn, gia đình được gần gũi thường xuyên hơn.
Kỳ nghỉ là dịp cả gia đình đi ngao du đây đó. Ngày nghỉ chênh nhau giữa các tiểu bang có lợi cho phụ huynh vì giá vé máy bay, phòng khách sạn, dịch vụ không tăng vọt hay khan hiếm cùng thời điểm trên toàn quốc.
Cộng đồng dân cư, doanh nghiệp cũng hài lòng với nhiều kỳ nghỉ phân bổ đều trong năm, thay vì dồn nén vào một thời gian ngắn cố định. Những lúc phụ huynh và học sinh đi du lịch, đường sá quang đãng, giảm kẹt xe giờ cao điểm. Các hoạt động kinh doanh được trải rộng quanh năm, doanh nghiệp không bị động, nhân viên ít căng thẳng, lợi nhuận tăng.
Thoại Giang