Văn hóa nói cho dễ hiểu là sản phẩm của nhận thức. Nhận thức nhiều thì văn hóa sẽ nhiều và ngược lại. Tất cả những gì không vi phạm luật pháp thì đều được coi là có văn hóa. Theo đó, văn hóa được chia làm nhiều loại gồm văn hóa cao, văn hóa thấp và văn hóa trung bình.
Văn hóa thấp là làm những điều mà pháp luật không cấm (mọi người đều có quyền làm từ thiện). Văn hóa trung bình là có tìm hiểu vấn đề dựa trên cơ sở luật pháp từ đó đưa ra cách giải quyết phù hợp (thấy người nghèo đói thì cho con cá để ăn). Văn hóa cao là tìm hiểu vấn đề một cách sâu sắc, đi vào gốc rễ của vấn đề rồi mới đưa ra cách giải quyết (nghèo đói thì tặng cái cần câu và dạy người nghèo câu cá).
Vì vậy văn hóa khi tham gia giao thông đầu tiên là phải dựa trên cơ sở luật pháp. Tất cả những gì không vi phạm luật pháp thì không thể coi là vô văn hóa được. Muốn nâng cao văn hóa thì người lái xe bắt buộc phải nâng cao nhận thức (kỹ năng, kinh nghiệm...).
Đọc bài viết "Không nhường đường trên cao tốc là sai' tôi thấy nhiều người lên án lái xe đi tốc độ cho phép tại một làn đường và không nhường đường cho xe khác. Tại sao không nhường, người ta đi đúng mà sao yêu cầu người ta nhường đường khi bạn có giải pháp khác nếu bạn thuộc, hiểu luật và có kỹ năng. Bạn đi theo cái văn hóa thấp thì văn hóa của bạn cũng chẳng khác là mấy người lái xe kia.
Về kinh nghiệm khi đi đường cao tốc có người vào hỏi có nên sử dụng đèn và còi khi vượt qua xe khác không, hành vi đó có văn hóa hay không. Theo tôi, điều đó là cần thiết, nhưng không những có văn hóa (không vi phạm pháp luật) mà còn là văn hóa rất cao. Vì sao lại như vậy, đi vào gốc rễ của vấn đề, người tham gia giao thông trên đường bộ nói chung và đường cao tốc nói riêng gồm rất nhiều thành phần (người lái ẩu, người lái giỏi, người lái kém, người mới biết lái... rồi còn tâm lý nữa) không phải ai cũng như ai, vấn đề này thuộc công tác đào tạo.
Phương tiện tham gia giao thông cũng khác nhau về chất lượng, đặc tính kỹ thuật... (xe tải, xe con, xe cao, xe thấp, xe dài, xe ngắn, xe cũ xe mới, xe nhiều tiền, xe ít tiền...). Khi tham gia giao thông thì có rất nhiều thứ khiến cho người điều khiển phương tiện không tập trung vào lái xe như: đi đường cao tốc nhàn, nghe nhạc, nói chuyện, mải nhìn biển chỉ dẫn, suy nghĩ gì đó... Việc cẩn thận sử dụng đèn và còi là cần thiết vì mình không thể biết xe định vượt thuộc nhóm nào. Tình huống bất ngờ luôn xảy ra trên đường, không chỉ xảy ra với xe mình mà còn xảy ra với những xe khác nữa. Khi đi với tốc độ cao mà gặp sự cố sẽ gây ra phản ứng dây chuyền.
Từ những vấn đề cơ bản trên các bác sẽ thấy lái xe thuộc và hiểu luật chỉ giúp không gây tai nạn, còn muốn không bị tai nạn thì rất cần đến kinh nghiệm, khả năng phán đoán tình huống và phân tích nữa.
Có thể nhiều lái xe bảo thủ vẫn chưa chịu hiểu thì tôi xin đưa ra ví dụ: Xe đang đi với tốc độ 120 km/h, xe phía trước ở làn bên cạnh với tốc độ 100 km/h vì một lý do nào đó lái xe mất tập trung dẫn tới xe đi lệch làn đúng lúc xe mình ngang. Lúc này sẽ sảy ra các trường hợp như sau:
Xe mình giảm tốc độ gấp và xe kia kịp về làn, cả hai xe được một phen hú hồn và nếu nhận thức tốt thì sẽ được chút kinh nghiệm.
Xe kia vẫn chệch sang làn thì mình có ba lựa chọn: cứ đi thẳng kệ; đánh lái vào giải phân cách bên đường, phanh gấp ở tốc độ 120 km/h (nguy cơ như nào thì tưởng tượng nhé). Xe mình bị ảnh hưởng nhất.
Xe kia phát hiện ra sắp va chạm nên đánh lái về làn gấp dẫn tới mất lái và.... Văn hóa ở đâu trong trường hợp này?
Còn nhiều ví dụ lắm chẳng thể nào chia sẻ được hết. Hy vọng các lái xe đọc hiểu và tự nâng cao nhận thức để có văn hoá cao khi lái xe.
Độc giả TungLV