Bốn ngày sau ngày khai màn Euro 2021, một đội bóng ở giải hạng Hai Hà Lan là SC Telstar tuyên bố Louis van Gaal sẽ rút lại quyết định về hưu để dẫn dắt họ một trận đấu.
CĐV có thể mua tấm vé vào sân trị giá gần 3 euro để có cơ hội trở thành trợ lý bên Van Gaal trận này. "Nếu bạn muốn làm loạn một trận bóng đá cùng tôi, hãy mua tấm vé số này", ông nói trong đoạn video quảng bá sự kiện. Đây là một lý do phù hợp để gây quỹ cho Spieren voor Spieren Foundation, một đơn vị chuyên hỗ trợ trẻ em gặp các bệnh về cơ.
Mười hai ngày sau, đội tuyển Hà Lan thua CH Czech 0-2 ở vòng 1/8 Euro, đẩy bóng đá Hà Lan vào cuộc khủng hoảng thu nhỏ. HLV Frank de Boer buộc phải từ chức, và Van Gaal ngồi ghế nóng lần thứ ba trên tuyển. Ông phải rút lui khỏi sự kiện thú vị đã lên kế hoạch kia?
Ồ không, Van Gaal quyết định chơi một canh bạc.
Phóng viên của The Athletic đến Ijmuiden, một thị trấn cách thủ đô Amsterdam 15 dặm về phía Bắc, chứng kiến tân HLV Hà Lan cầm quân đội Telstar ở giải hạng Nhì, trong trận gặp Jong AZ, đội B của AZ Alkmaar (một đội bóng mà Van Gaal từng dẫn dắt đến ngôi vô địch quốc gia mùa giải 2008-2009).
Người thắng giải để được làm trợ lý của Van Gaal trong trận đấu này là một HLV môn hockey có tên Rene van der Spek. Người còn lại là Jonder, HLV trưởng chính thức của Telstar trong các trận đấu bình thường. Ông Jonder vẫn là người chọn đội hình xuất phát trong trận đấu từ thiện và đảm bảo mọi thứ về chuyên môn không vượt quá tầm kiểm soát.
Van Gaal đã chơi tiền vệ cho Telstar mùa giải 1977 - 1978, và vào lúc này, Ronald Koeman Jr - con trai của Ronald Koeman, HLV đương nhiệm Barcelona - là thủ môn chính thức. Cho nên, dù là một đội bóng nhỏ, Telstar không hề thiếu ngôi sao và không phải không có tính kết nối.
"Van Gaal sẽ đến đây dẫn dắt Telstar? Ông ta là gã kiêu ngạo nhất Hà Lan. Nhưng là một vị Vua". Người lái xe chở đội phóng viên tờ The Athletic tên Don, thốt lên như vậy. "Các anh lặn lội đến đây để xem một trận bóng của Telstar? Ổn đấy, tôi nghĩ tiêu chuẩn bóng đá Hà Lan cao hơn ở Anh".
Uy tín của Van Gaal tại Hà Lan vẫn còn rất lớn, sau khi Hà Lan thắng lợi 6-1 trước Thổ Nhĩ Kỳ ở vòng loại World Cup. "Nếu có có một cuộc bầu cử, ông ấy sẽ là Thủ tướng", đó là nhận xét của nhà báo thể thao người Hà Lan, Geert-Jan Jakobs. Dicky, người thư ký 84 tuổi của đội Telstar, với nhiệm vụ "trà thuốc" cho các khách mời của đội tại trụ sở, mô tả việc Van Gaal có mặt ở trận đấu từ thiện là "vị Vua đến Thị trấn". Nhận xét giống hệt anh lái xe tên Don.
"Các anh định phỏng vấn Van Gaal? Cẩn thận nhé, ông ấy ghét nhà báo lắm", Don cảnh báo. "Nếu đã có ác cảm, ông ấy sẽ không để yên đâu".
Một vài tuần trước đó, một ký giả đen đủi đã lãnh đủ khi khẳng định chiến thuật 3-5-2 mà Chelsea và Hà Lan đang sử dụng chỉ phù hợp cho lối đá phòng ngự. "Anh chẳng hiểu quái gì cả. Anh chỉ là một nhà báo đơn thuần, không có tầm nhìn về bóng đá", Van Gaal nói. "Với 5-3-2 và 5-2-3, anh vẫn có thể chơi tấn công mạnh mẽ. Chelsea đã cho thấy điều đó ở mọi thời điểm dù chơi với cầu thủ nào. Tôi ngả mũ trước Mr Tuchel vì điều đó".
Quan hệ giữa Van Gaal với truyền thông ở trạng thái phức tạp. Có lần ông đã rời vị trí bình luận viên của kênh Sport 1 của Hà Lan khi chương trình đang phát trực tiếp. Theo một số người thân thuộc, cách tốt nhất để hỏi Van Gaal là đừng đưa quan điểm cá nhân vào.
Van Gaal sẽ chia sẻ những suy nghĩ của ông về bóng đá nếu bạn không chia sẻ một quan điểm và cho rằng mình đúng. Một phóng viên từng bị Van Gaal mắng là "trẻ trâu", vì không biết rằng ông có thói quen ngồi trên ghế khi trận đấu đang diễn ra hơn, là ra tận đường biên chỉ đạo.
"Tôi nghĩ rằng trong mọi hoàn cảnh tôi phải luôn giữ vững lập trường bóng đá của mình", Van Gaal trả lời khi có người hỏi rằng liệu ông có muốn thay đổi thế giới bóng đá hay không. "Tôi là một HLV của bóng đá tấn công, nhưng đôi khi nếu không thể chơi tấn công, thì tôi phải phòng ngự, vì xu hướng chung của bóng đá đang ngày càng nặng về phòng ngự".
"Bạn phải biết cách giải quyết vấn đề đó, và điều này không đơn giản chút nào. Đó là lý do vì sao các đội bóng như Liverpool, Man City thỉnh thoảng lại thua những trận nặng nề".
Lập trường bóng đá của Van Gaal bao gồm việc tuân thủ kỷ luật dù đó có là một trận giao hữu. Ông tham dự đầy đủ các nhiệm vụ của HLV cho trận đấu hôm thứ Sáu, tham gia điều hành hai buổi tập và buổi họp báo hôm thứ Tư. Ông cũng xem lại băng hình năm trận gần nhất của Telstar để tăng tốc độ bắt nhịp với tình trạng hiện tại của đội bóng này.
Khi được hỏi kỳ vọng bản thân sẽ mang đến điều gì sau chỉ vài buổi tập ngắn ngủi, Van Gaal nói: "Trên lý thuyết, những gì tôi có thể làm ở đây sẽ ít hơn nhiều tại Oranje (biệt danh của đội tuyển Hà Lan). Chất lượng cầu thủ ở đây thấp hơn nhiều. Tôi được làm việc với những cầu thủ chất lượng hàng đầu trên tuyển. Telstar có ngân sách hoạt động thấp nhất làng bóng đá chuyên nghiệp Hà Lan".
"Tôi không có một buổi sáng dễ chịu khi điều hành buổi tập mà rất bận rộn. Tôi từng nói trên đoạn video quảng cáo: "Hãy mua vé đi và rồi bạn sẽ có cơ hội làm loạn trận đấu cùng tôi". Nhưng sau đó tôi nhận việc ở đội tuyển quốc gia và bị chú ý nhiều hơn. Tôi vẫn giữ lời tham gia hoạt động này vì từ thiện là một công việc được phép khi đang làm việc với đội tuyển, và cũng bởi vì Telstar là đội bóng cũ của tôi".
Telstar thi đấu và tập luyện trên sân bóng mặt cỏ nhân tạo có sức chứa 3.625 chỗ ngồi Rabobank Ijmond Stadion (còn được biết đến với cái tên Buko Stadion). Họ là một đội bóng đáng ngại với mọi đối thủ cùng giải đấu với chính sách chú trọng cầu thủ trẻ trưởng thành từ địa phương, thứ đã giúp họ xếp thứ 13 mùa trước. Nhưng mùa này thành tích đang đi xuống.
Với tổng dân số 30.000 người, thị trấn Ijmuiden nằm dưới cái bóng của công ty thép Tata Steel. Có thể so sánh nơi này với Newcastle, Sunderland và có thể cả Hull. Đây là một thị trấn ven biển mà cuộc sống dựa phần lớn vào ngành công nghiệp thép.
Nhưng bóng đá của Telstar cũng có niềm tự hào riêng. Chỉ cần xem buổi tập lúc 11h của họ, phóng viên The Athletic tin rằng đội bóng này đủ trình độ đá giải League One hoặc đứng đầu League Two ở Anh.
Họ tập bài chuyền bóng một chạm và di chuyển với tốc độ cao. Mọi cầu thủ đều có khả năng chuyền và sút bằng cả hai chân. Một vài người có thể đi bóng rất tốt. Gần như tất cả đều ở độ tuổi dưới 23 và có công việc khác ngoài sân bóng. Tất cả đều kỳ vọng một ngày nào đó, Van Gaal sẽ đến giúp họ.
"Telstar là đội có ngân sách cho cầu thủ thấp nhất Hà Lan và có thể là đội chuyên nghiệp nhỏ nhất Hà Lan, với một sân bóng nghèo nàn nhất, chỉ có 2 khán đài xinh xắn", Jonker nói. "Nhưng đây là bóng đá thuần khiết như 30 - 40 năm trước. Không có Skybox (khu vực dành cho truyền hình). Ngồi trên khán đài, bạn có thể thấy hơi lạnh vì gió thổi, mưa rơi. Bạn ăn hoặc uống chút gì đó để làm ấm cơ thể. Đó là bóng đá nguyên bản".
Với Jonker, chuyến thăm của Van Gaal mang đến một vài bài học mà ông đã truyền đạt cho đám cầu thủ của mình - những nguyên tắc cơ bản. "Ông ấy cho họ một số lời khuyên: đừng chỉ phối hợp với một nhóm cầu thủ đội một, đừng chỉ chơi bóng ngắn, hãy cố đa dạng hơn. Nếu chỉ đơn điệu một cách chơi như vậy, đối phương chạy một đoạn là bắt kịp bạn. Nếu phối hợp với một cầu thủ tự do trên sân, họ phải chống đỡ vất vả hơn".
"Đó là điều tôi dạy cầu thủ ở Barcelona, ở Bayern Munich, ở đội tuyển quốc gia và là điều tôi luôn nói với cầu thủ của mình. Tôi lặp lại điều đó hàng ngày".
"Để tiến bộ, chúng ta cần có kế hoạch. Không ai muốn kết giải ở vị trí bét bảng. Điều quan trọng nhất là xây dựng lối chơi hấp dẫn và tạo dựng danh tiếng. Quỹ lương cho cầu thủ ở đây là 700.000 euro cho 27 cầu thủ. Đối thủ Dordrecht tuần trước có quỹ lương 1,2 triệu euro. Đó là một thử thách".
Khi trận đấu diễn ra, có hàng trăm CĐV đến sân bằng ô tô và xe đạp. Van Gaal xuất hiện với bộ comple màu xanh của Telstar, đính măng sét truyền thống của đội bóng. Ông nói chuyện với tất cả mọi người một cách cởi mở.
Người thắng trong trò xổ số để được làm trợ lý của ông - Van der Spek - tiết lộ đã từng định cử con trai mình tham dự trận đấu trước khi nhận ra sức hút truyền thông của sự kiện này quá lớn, điều mà ông lo con mình không thể đối diện. Bản chất Van der Spek quen với môn hockey hơn bóng đá. Van Gaal gọi ông là "người có tầm nhìn tuyệt vời".
Telstar chơi rất hay với sơ đồ 5-3-2 có thể chuyển đổi linh hoạt thành 3-5-2 và 4-3-3 khi tấn công. Trung vệ Ozgur Aktas đá thòng ở hàng thủ là người tổ chức những đường bóng từ tuyến dưới và phát động nó sang hai bên. Sau chín phút, tiền đạo Rashaan Fernandes của Telstar thoát xuống biên trái và thực hiện một quả tạt tầm thấp cho người đá cặp giàu kinh nghiệm Glynor Plet ghi bàn mở tỉ số. Đám đông trên sân vận động rất vui, và hiệu ứng Van Gaal có thể thấy rõ, đám đông hát vang tên ông trong hiệp một và liên tục gọi ông.
Cầu thủ đáng chú ý của Telstar là Yassine Zakir có khả năng thâm nhập xuống biên phải rất hay. Zakir đại diện cho giấc mơ Telstar. Sau nhiều năm thi đấu cho các đội học viện ở Hà Lan, bao gồm FC Groningen, anh bị đội bóng nhỏ Lienden thanh lý hợp đồng vào tháng 7/2020. Anh đi làm thợ sửa ống nước. Chỉ hơn một năm sau, anh kích hoạt giấc mơ bóng đá của mình, tập với Telstar và được ký hợp đồng.
Van Gaal dành nhiều thời gian của buổi tập hôm thứ Tư để quát mắng Zakir cách di chuyển, cách ra quyết định trên sân, điều cho thấy rằng ông nhận ra Zakir là một cầu thủ giỏi.
Kết thúc hiệp 1 với một bàn dẫn, trong giờ nghỉ, một ca sĩ địa phương bước ra hát một ca khúc nổi tiếng với ca từ được biến tấu để khuấy động đám đông, trong khi Giám đốc Pieter de Waard, người được biết đến với hình ảnh luôn căng thẳng khi Telstar thi đấu, bước ra khỏi văn phòng để gặp gỡ các CĐV.
Hiệp hai khởi động với một cơ hội tốt của Jong AZ, suýt giúp Robin Lathouwers ghi bàn. Anh này việt vị. De Waard, đúng với bản tính mê tín của mình, rút về văn phòng làm việc.
45 phút hiệp 2 không được hấp dẫn như hiệp 1 khi nhịp độ trận đấu giảm xuống. Phút 59, CĐV Telstar chứng kiến màn ra mắt của Gyliano van Velzen, cầu thủ từng vô địch cúp FA trẻ 2011 với Manchester United, đồng đội của Jesse Lingard và Paul Pogba. Gần 20 phút sau Zakir được thay ra vì bị đau. "Khi HLV ĐTQG có mặt ở đây, mọi cầu thủ đều tiến bộ", anh nói sau trận đấu.
Ở phút 87, Koeman Jr chạy ra ngoài đường biên để cắt một đường chọc khe của Jong AZ, phạm lỗi và nhận một thẻ vàng. Phút 90, thủ môn Sem Westerveld của Jong AZ (con trai của Sander) chọn sai điểm rơi trong một quả phạt góc, nhưng Van Velzen không thể chạm vào bóng để ghi bàn.
Kết thúc trận đấu với chiến thắng 1-0, Van Gaal nói về bóng đá ở đẳng cấp thấp:
"Tôi nghĩ việc giáo dục cầu thủ luôn rất quan trọng và việc các đội có định hướng thế nào với điều này cũng vậy", ông trả lời bằng tiếng Anh.
"Tôi nghĩ tại Anh mọi thứ dễ hơn vì họ giàu hơn. Đội bóng này không đủ tiền để tạo ra chất lượng đào tạo tốt nhất. Đó là vấn đề lớn. Nhưng ở Anh, mọi CLB đều có tuyến trẻ chỉn chu. Tuy nhiên điều quan trọng vẫn là tầm nhìn của người quản lý về điều này. Nó nên xuất phát từ các CLB hạng dưới".
Sự kiện kết thúc một cách vui vẻ, không có phóng viên nào bị bắt nạt. Nó sẽ rơi vào quên lãng nếu không có Van Gaal. Nó không ầm ĩ như bóng đá ở đẳng cấp hàng đầu, nhưng ba ngày chứng kiến Van Gaal làm việc cũng tương tự như việc được xem Sir Alex Ferguson dẫn dắt Oldham (nếu điều đó xảy ra).
Bóng đá thuần khiết cũng như Van Gaal: luôn là chính mình, không gì có thể làm nó biến chất.
Hiếu Đỗ (theo The Athletic)
