"Tôi tặng anh ấy cuốn sách này làm quà kỷ niệm ngày cưới. Một tháng sau, anh ấy tử trận", Natalia nói, nước mắt chảy dài trên gương mặt trong lễ Tình nhân 14/2 khi đứng trước mộ chồng, Vassyl, binh sĩ Ukraine thiệt mạng ở tiền tuyến và được chôn cất tại thành phố Lviv, miền tây nước này.
Natalia đọc thơ tình bên mộ chồng ở nghĩa trang liệt sĩ Lychakiv tại Lviv, ngày 14/2. Ảnh: AFP
Natalia và Vassyl bên nhau 21 năm, có ba con và con út mới 6 tuổi. Vassyl là nhà văn, say mê văn học. Vì anh không có thời gian để đọc quyển thơ vợ tặng, Natalia mang tới nghĩa trang "để đọc cho anh ấy nghe".
Góa phụ mặc áo khoác phao màu đen, mắt đỏ hoe vì xúc động, khẽ đọc bài thơ "Chẳng ai đã từng yêu" mà cô thuộc lòng. Cô kẹp đóa hồng vàng ép khô vào giữa cuốn sách, cùng màu với hoa hồng đặt trên mộ Vassyl.
Natalia không phải người duy nhất có chồng là quân nhân được chôn cất tại nghĩa trang ở Lviv, nơi những quả bóng bay hình trái tim màu đỏ, thú nhồi bông và quốc kỳ được đặt trên các ngôi mộ trong ngày lễ Tình nhân.
Maria mất chồng, anh Andrey, vào đêm Giáng sinh năm ngoái. Họ chưa bao giờ tổ chức lễ Tình nhân bởi Maria cho rằng "đây là chiêu tiếp thị" của những người bán vật phẩm Valentine.
"Nhưng không hiểu sao hôm nay tôi vẫn muốn đến", cô nói. "Nỗi đau thấu tâm can và thực sự bất công. Thay vì có một cuộc sống tốt đẹp như chúng tôi từng có trước chiến tranh, bây giờ chỉ còn một ngôi mộ trong nghĩa trang".
Cờ, hoa, gấu bông trong nghĩa trang Lychakiv. Ảnh: AFP
Một góa phụ khác cũng tên là Natalia đang chăm chú ghim một trái tim nhỏ lên hoa đặt trên mộ chồng, người tử trận vì một thiết bị bay không người lái tấn công chiếc xe anh điều khiển.
"Tôi vẫn chưa chấp nhận được sự thật anh ấy đã không còn trên cõi đời này nữa, tôi sẽ không bao giờ nghe thấy tiếng anh ấy nói, không bao giờ được nhìn thấy anh nữa", cô nói. "Chồng tôi rất yêu tôi. Anh ấy hay gọi điện tâm sự, nói yêu tôi. Nếu còn sống, ngày hôm nay anh ấy sẽ chúc mừng tôi".
Tại Kramatorsk, gần tiền tuyến ở Donetsk, bác sĩ quân y Yaroslav, 30 tuổi, đang chuẩn bị đón lễ Tình nhân năm thứ ba liên tục thiếu bóng vợ. Bất chấp xa xôi cách trở, anh vẫn giữ niềm tin.
"Hãy coi đây là một ngày lễ, thế thôi. Chiến tranh là thế. Cuộc sống luôn có lúc khó khăn", Yaroslav nói.
Anh khoe bánh macaron socola vợ gửi, cho biết đây là món ưa thích của mình. Yaroslav và đồng đội gửi hoa, kẹo cho vợ hoặc người yêu qua đường bưu điện hoặc chuyển phát nhanh. Anh đã không gặp vợ trong ba tháng và có lẽ phải chờ thêm ba tháng nữa mới được nghỉ phép về nhà.
"Tôi rất buồn khi phải xa cô ấy. Thật buồn khi quay lại đây sau kỳ nghỉ phép", anh khẽ nói, đôi mắt màu xanh dương cụp xuống. Nếu được ở bên nhau trong ngày lễ Tình nhân, "chúng tôi sẽ không nói chuyện, chỉ ôm nhau thôi".
Cảnh vắng vẻ trước quầy hàng bán đồ lưu niệm ngày Tình nhân ở Kramatorsk. Ảnh: AFP
Cách chỗ Yaroslav không xa là Olga Volodiuk, người bán hoa, đang đợi các đôi tình nhân tới mua hàng nhưng không ai xuất hiện. "Chợ vắng lắm", Volodiuk nói, co ro trong chiếc áo phao màu hồng.
Cô cho hay năm nay vắng khách vì chiến sự gia tăng ở Kramatorsk, một trong số ít thành phố còn lại ở miền đông vẫn nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Ukraine.
Các cửa hàng bày bán đầy gấu bông và những món quà lưu niệm sặc sỡ trong ngày lễ Tình nhân nhưng gần như không có người mua. "Hôm nay tiếng nổ vang lên liên tục", cô nói. "Không ai xếp hàng mua bánh mì, người xếp hàng mua hoa càng không có".
Hồng Hạnh (Theo AFP)