Vai diễn để đời của Chánh Tín trong ‘Ván bài lật ngửa’

Ván bài lật ngửa là bộ phim nhựa 8 tập về đề tài tình báo (1982 - 1987), được coi như đỉnh cao của điện ảnh Việt Nam một thời. Trong đó, nhân vật chính Nguyễn Thành Luân do diễn viên Chánh Tín thủ vai đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng biết bao khán giả nhiều thế hệ. Đó thực sự là vai diễn để đời, gắn liền với tên tuổi của Chánh Tín, như một định mệnh.

Ván bài lật ngửa do Khôi Nguyên (tức Lê Hoàng Hoa) đạo diễn nhưng người có công đưa Chánh Tín đến với vai Nguyễn Thành Luân lại là tác giả kịch bản - nhà văn Trần Bạch Đằng. Ban đầu đoàn phim đã chọn một diễn viên khác vào vai này và đã quay xong một tập. Nhưng sau khi xem thử, nhà biên kịch cảm thấy chưa ưng ý và quyết định chọn lại diễn viên chính. Chánh Tín - lúc này chỉ là một ca sĩ và diễn viên “tay ngang” - đã lọt vào mắt xanh của ông.

Lúc đầu đọc kịch bản Chánh Tín đã từ chối vì sợ không hoàn thành được vai diễn nặng ký này. Nhưng sau đó được Trần Bạch Đằng động viên, anh đã đồng ý nhận vai. Đó là một quyết định hoàn toàn chính xác vì sau khi phim ra mắt, người ta đều nhận thấy rằng vai Nguyễn Thành Luân sinh ra là để dành cho Chánh Tín, cũng như Chánh Tín đã hóa thân trọn vẹn vào vai diễn, trở thành linh hồn của bộ phim.

Có thể nói Chánh Tín đã ghi tên mình vào lịch sử điện ảnh Việt Nam như một trong những nam diễn viên nổi tiếng và được nhiều người mến mộ nhất chỉ với một vai diễn thành công vang dội. Từ một diễn viên vô danh, chỉ sau bộ phim Ván bài lật ngửa, Chánh Tín đã vụt sáng thành một ngôi sao. Ánh hào quang đó còn theo ông đến tận sau này dù ông không có vai diễn nào đáng kể nữa. Đó quả thực là một cơ duyên hiếm có và may mắn của cả một đời nghệ sĩ. Tuy nhiên, cơ duyên chỉ là một phần, điều làm nên thành công lẫy lừng của Chánh Tín vẫn là những phẩm chất và tài năng không thể phủ nhận của một diễn viên tài hoa.

Chánh Tín nhập vai một cách trọn vẹn vào nhân vật Nguyễn Thành Luân - một nhà tình báo được cài vào hoạt động trong lòng địch ở Sài Gòn thời Mỹ - Diệm. Dưới vỏ bọc là một kỹ sư trở về từ bưng biền, Luân nhanh chóng thâm nhập vào hàng ngũ địch và trở thành trợ thủ đắc lực của anh em tổng thống Ngô Đình Diệm. Nhưng anh vẫn luôn bị Ngô Đình Nhu sai người theo dõi, gài bẫy hòng tìm ra sơ hở, phát hiện tung tích thật.

Bằng trí thông minh và sự dũng cảm, Nguyễn Thành Luân vượt qua mọi âm mưu, thử thách, cả những nguy hiểm “ngàn cân treo sợi tóc” để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cùng với người đồng đội - cũng là người vợ xinh đẹp Thùy Dung. Cuối cùng, anh chiến thắng trong “ván bài lật ngửa” với kẻ thù.

Đảm nhận một vai diễn dài hơi qua suốt 8 tập phim với những màn đấu võ cũng như đấu trí căng thẳng, phức tạp, Chánh Tín chứng tỏ tài năng và bản lĩnh của người nghệ sĩ, chiếm trọn tình cảm của khán giả. Từ ngoại hình cho đến tính cách, phong thái, vai Nguyễn Thành Luân như được “đo ni đóng giày” cho ông.

Gương mặt điển trai theo kiểu lãng tử, phong trần với mái tóc bồng bềnh, sống mũi cao, đôi mắt sâu và hàng ria mép đầy chất đàn ông, Chánh Tín từng làm bao trái tim thổn thức. Vẻ bề ngoài hấp dẫn càng được tôn lên bằng lối phục trang lịch lãm với áo măng tô, mũ phớt - từng tạo nên cơn sốt thời trang ngày trước. Bên cạnh ngoại hình sẵn có phù hợp với nhân vật, cách diễn xuất của ông thể hiện sự nghiêm túc, tập trung cũng như nét tài hoa của người diễn viên.

Để thể hiện đúng tính cách của một nhà tình báo dày dạn, mưu trí, Chánh Tín đã diễn theo phong thái điềm tĩnh, từ tốn trong từng cử chỉ, lời nói, khuôn mặt khá lạnh, ít biểu lộ cảm xúc nhưng bên trong luôn suy tính rất căng thẳng. Đó là lối diễn xuất tự nhiên, “diễn như không diễn” nhưng lại đòi hỏi người diễn viên sự tập trung và nắm rất rõ nhân vật. Nhà biên kịch Trần Bạch Đằng đã nhận xét: “Diễn xuất của Chánh Tín chân thật, tự nhiên và có một nét gì đó khác người”. Chắc hẳn, “nét khác người” đó chính là cái chất tài hoa nghệ sĩ trong con người Chánh Tín mà nó còn vận vào ông cho đến tận bây giờ...

Bộ phim Ván bài lật ngửa còn có sự góp mặt của nhiều diễn viên tài năng và nổi tiếng khác như Thúy An, Thanh Lan (vai Thùy Dung), Thương Tín (thiếu tá Vọng), Lê Cung Bắc (thiếu tá Thuần)... Nhưng có lẽ, Chánh Tín trong vai Nguyễn Thành Luân vẫn là diễn viên nổi bật và được ái mộ nhất. Vai diễn “vang bóng một thời” này góp phần lớn vào thành công của bộ phim cũng như ghi dấu tên tuổi Chánh Tín trong lòng khán giả suốt mấy thập niên qua. Với vai Nguyễn Thành Luân, Chánh Tín đã được trao giải “Nam diễn viên chính xuất sắc” tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ VII năm 1985.

Dạ Vũ

• Nghệ sĩ Việt - người sốt sắng, kẻ đắn đo trước cảnh nhà Chánh Tín
• Chánh Tín: 'Tôi trầm uất vì nợ nần'