Theo khoản 2, 3 Điều 177 Bộ luật Dân sự, khi xây dựng công trình vệ sinh, kho chứa chất độc hại và các công trình khác mà việc sử dụng có khả năng gây ô nhiễm môi trường thì chủ sở hữu tài sản đó phải xây cách mốc giới một khoảng cách và ở vị trí hợp lý, phải bảo đảm vệ sinh, an toàn và không làm ảnh hưởng đến chủ sở hữu bất động sản khác. Trường hợp gây thiệt hại cho chủ sở hữu bất động sản liền kề và xung quanh thì chủ sở hữu cây cối, công trình phải bồi thường.
Về vấn đề gây ô nhiễm môi trường, khoản 4 Điều 6 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định việc thải khói, bụi, khí có chất hoặc mùi độc hại vào không khí... là hành vi bị nghiêm cấm. Trường hợp vi phạm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 (đã được sửa đổi, bổ sung) quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.
Với quy định nói trên, bạn nên trao đổi với hàng xóm để tìm giải pháp phù hợp như chuyển vị trí cửa thoát khói hoặc lắp đặt ống thu để đưa khói lên cao, giảm khói bụi bay sang nhà bạn. Trường hợp không đạt kết quả thì bạn có thể gửi đơn đến UBND cấp xã nơi bạn sinh sống để được xem xét, giải quyết.
Khói từ bếp nhà hàng xóm bay sang nhà anh Cao qua lỗ thông khói. Ảnh: Độc giả cung cấp
Trường hợp UBND giải quyết cũng không đạt kết quả thì bạn có thể khởi kiện vụ án dân sự về bồi thường thiệt hại do sức khỏe bị xâm hại tại tòa án nhân dân cấp huyện theo quy định tại các Điều 584, 590, 602 Bộ luật Dân sự.
Tuy nhiên, trên thực tế việc đề nghị UBND cấp xã giải quyết tranh chấp thì thông thường cũng chỉ dừng lại ở hòa giải, nhắc nhở bởi UBND không được trang bị thiết bị đo đạc nồng độ khói bụi, chất độc hại, cần phải có sự phối hợp với cơ quan chuyên trách về môi trường. Hơn nữa, các quy định về tiêu chuẩn khói bụi, khí thải trong đời sống dân sinh (đun nấu thông thường) cũng chưa thực sự đầy đủ.
Việc khởi kiện ra tòa thì đòi hỏi bạn phải chứng minh được sức khỏe của bạn bị thiệt hại trực tiếp do hít phải khói bếp nhà hàng xóm mà điều này là thiếu khả thi trong điều kiện giám định y khoa thông thường.
Do vậy, bạn cần ưu tiên thương lượng, hòa giải giữa hai gia đình. Tiếp đến, bạn có thể lắp đặt các tấm chắn hoặc hệ thống quạt thông gió để hạn chế phần nào khói bụi.
Luật sư Vũ Tiến Vinh
Công ty luật Bảo An, Hà Nội