Ứng dụng STEM trong giáo dục

Tiến sĩ Đặng Văn Sơn, Nhà sáng lập Học viện Sáng tạo S3, Tiến sĩ chuyên ngành Nghiên cứu khoa học vật liệu tại Đại học Birmingham (Anh) chia sẻ về phương pháp giảng dạy hiện đại tại hội thảo "Giáo dục STEM - Sunshine Maple Bear sẵn sàng cho kỷ nguyên số" vừa diễn ra tại Hà Nội.

Theo Tiến sĩ Đặng Văn Sơn, STEM không phải là khái niệm xa lạ với nhiều phụ huynh hiện đại nhưng không phải cha mẹ nào cũng hiểu đúng. STEM có thể hiểu là cách tổ chức chương trình giảng dạy thực tế, trong đó có tích hợp của bốn yếu tố gồm Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Toán học (Math). Thay vì dạy từng môn học rời rạc và riêng biệt, STEM tích hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực, rèn luyện tư duy đa chiều, giúp học sinh chạm đến tận gốc của vấn đề và thấy được tính ứng dụng của kiến thức tưởng chừng như khô khan.

Tiến sĩ Đặng Văn Sơn chia sẻ thêm, tư duy STEM là tư duy của sản xuất gồm tối ưu, sáng tạo, tổng hợp. Ở bậc tiểu học, giáo dục STEM tập trung vào việc giúp làm quen, tạo hứng khởi cho trẻ về lĩnh vực STEM. Dựa trên các bài toán thực tế có kết nối bốn lĩnh vực STEM, trẻ sẽ khám phá ra sự kỳ diệu của STEM trong cuộc sống. Học sinh học STEM là "để biết, để làm", song song đó, phải đi đôi với thực hành, học qua trải nghiệm và tích hợp dự án.

Để làm rõ hơn sự khác nhau giữa giáo dục truyền thống và giáo dục STEM, diễn giả đã đưa ra hình ảnh so sánh thú vị. Trước đây, khi học môn Vật lý với bài học về máy cơ, học sinh học những định nghĩa về đòn bẩy, ròng rọc, công thức, thực hiện một số thí nghiệm, sau đó là giải bài tập. Ngày nay với giáo dục STEM, phương pháp đã thay đổi, các em tự tay chế tạo máy cơ mini, được mắt thấy, tai nghe và tay chạm.

Bàn về tính cần thiết của giáo dục STEM, Tiến sĩ Sơn khẳng định, cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, tác động tới mọi mặt đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực giáo dục. Thực tế này đòi hỏi nguồn nhân lực giáo dục Việt Nam phải có sự thay đổi căn bản về tầm nhìn, nội dung cũng như cách tiếp cận trước sự đổi mới không ngừng của xã hội. Đây cũng là cơ hội để chúng ta tiến đến cải cách giáo dục, xây dựng xã hội "học thực, làm thực".

STEM là một trong những phương pháp giáo dục hàng đầu, đang được các quốc gia phát triển áp dụng trong hoạt động đào tạo. Phương pháp STEM thường không nhằm mục đích hướng người học phải trở thành nhà toán học, khoa học hay kỹ sư phần mềm mà tạo dựng cho người học khả năng tự học, tư duy ngôn ngữ - những kỹ năng thiết yếu để đáp ứng công việc của thời đại công nghệ 4.0.

"Điều đó cũng lý giải vì sao những học sinh được thụ hưởng giáo dục STEM thường có cơ hội nghề nghiệp tốt và thành công hơn. Bởi họ đáp ứng được nhu cầu công việc của thế kỷ 21, sự phát triển của quốc gia và có thể tác động tích cực đến thay đổi của nền kinh tế tri thức trong bối cảnh toàn cầu hóa. STEM mới chỉ được biết ở nước ta trong những năm gần đây và áp dụng còn hạn chế. Khái niệm về năng lực tư duy, kỹ năng tự học hay khả năng tư duy ngôn ngữ vẫn còn khá mới mẻ’, Tiến sĩ Sơn chia sẻ.

Phụ huynh muốn con trải nghiệm giáo dục STEM có thể tìm đến một số trường đón đầu xu thế và đã đưa STEM vào giảng dạy như trường Tiểu học Sunshine Maple Bear hoặc áp dụng STEM cho con thông qua hoạt động tại nhà.

Trong hội thảo, phụ huynh cùng diễn giả Đặng Văn Sơn trải nghiệm một số hoạt động STEM đơn giản qua các thí nghiệm để giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về phương pháp này.

Chị Thu Phương cho biết, chị cảm thấy mình như trở về tuổi thơ. Sau sự kiện hôm nay, chị sẽ tìm những vật liệu đơn giản, tận dụng đồ tái chế để có thể chơi với con nhiều hơn. Đây cũng là kênh kết nối tốt giữa ba mẹ và con cái. Cùng chơi và làm các thí nghiệm khoa học giúp con hạn chế tiếp xúc với điện thoại, tivi; ba mẹ và con cái gần gũi hơn.

Tiến sĩ Sơn khuyên phụ huynh tạo những không gian sáng tạo cho con tại nhà. Ba mẹ có thể học lại một số thứ để cùng chơi với con, đồng thời, tìm cách duy trì tính tò mò ở trẻ. Bởi tò mò là bản chất của khoa học, điểm đầu tiên khơi gợi khám phá và phát minh của trẻ trong tương lai.

Kim Uyên