Những ngày này, ở các khu công nghiệp và Khu kinh tế Dung Quất, sản phẩm dăm gỗ ùn ứ tại các nhà máy cao như ngất ngưởng như núi. Nhiều doanh nghiệp sản xuất cầm chừng chờ đợi tàu cập bến tiếp nhận hàng nên trên các tuyến đường về cảng Dung Quất trở nên vắng vẻ lạ thường.
Sản phẩm dăm gỗ ùn ứ cao như núi ở các nhà máy tại Khu kinh tế Dung Quất. Ảnh: Trí Tín. |
"Nếu như đến giữa tháng trước có đến 5 tàu trọng tải lớn cập cảng tiếp nhận sản phẩm dăm gỗ đưa đi xuất khẩu thì sang tháng 4 này, đến giữa tháng rồi mà mới chỉ có một tàu trọng tải 20.000 tấn cập cảng. Các doanh nghiệp cho rằng đối tác ép giá sản phẩm gỗ dăm quá thấp nên họ chưa chịu bán", ông Nguyễn Duy Ngọc, giám đốc Cảng Gemadept Dung Quất cho biết.
Trong khi đó, gần nửa tháng qua, chưa có tàu hàng nào cập bến cảng Dung Quất (PTSC) để tiếp nhận sản phẩm dăm gỗ xuất khẩu của các doanh nghiệp Quảng Ngãi. Ông Nguyễn Đức Hòa, Phó giám đốc Đại lý tàu biển cảng Dung Quất (PTSC) xác nhận, nếu như tháng trước giờ này đã có 5 tàu trọng tải lớn cập cảng thế nhưng sang tháng 4 này đến nay vẫn chưa có tàu nào cập cảng tiếp nhận sản phẩm gỗ dăm. Nhiều doanh nghiệp than thở cho rằng, họ càng xuất hàng càng chịu lỗ nên "cầm cự" sản phẩm tại nhà máy.
Thống kê của Sở Công Thương Quảng Ngãi, toàn tỉnh có 21 doanh nghiệp hoạt động chế biến dăm gỗ xuất khẩu, trong đó Khu kinh tế Dung Quất hiện có 11 nhà máy đang hoạt động. Trung bình mỗi nhà máy chế biến khoảng 35.000 đến 40.000 tấn dăm gỗ mỗi năm. Sản phẩm dăm gỗ chủ yếu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Xe tải chở sản phẩm dăm gỗ xuất khẩu xếp hàng chờ vào cảng Dung Quất. Ảnh: Trí Tín. |
Các chuyên gia tính toán, thông thường mỗi ngày có khoảng 500 xe tải chở sản phẩm gỗ dăm về cảng Dung Quất thì hai tuần qua, do tàu không cập cảng 'ăn hàng' nên ít nhất có hàng trăm nghìn tấn đang ùn ứ tại các nhà máy trên địa bàn Quảng Ngãi và Chu Lai (Quảng Nam).
Các doanh nghiệp chế biến dăm gỗ ở Khu kinh tế Dung Quất than vãn, nếu như đầu năm 2013, giá dăm gỗ xuất khẩu là 138 USD/tấn, sau đó rớt xuống chỉ còn 120 USD/tấn. Hiện nay dù giá cả đã tăng trở lại thế nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn bị thua lỗ do bị đối tác ép giá.
Ngoài ra, việc phát triển ồ ạt hàng loạt nhà máy chế biến dăm gỗ thời gian qua dẫn đến tình trạng "tranh mua, tranh bán", vùng nguyên liệu không thể đáp ứng đủ cho các nhà máy. Nếu kéo dài tình trạng các doanh nghiệp không chủ động được nguồn nguyên liệu thì trong tương lai gần các nhà máy có nguy cơ lâm vào bế tắc, đóng cửa. Mặt khác thu mua gỗ nguyên liệu không đúng tiêu chuẩn sẽ tác động xấu đến thị trường xuất khẩu sản phẩm gỗ dăm.
Xe tải chở cây keo nguyên liệu chưa đủ tuổi chờ đưa vào nhà máy chế biến ở Khu kinh tế Dung Quất sau cơn bão số 9, năm 2009. Ảnh: Trí Tín. |
" Hiện Quảng Ngãi chỉ mới đáp ứng khoảng 30% nguồn nguyên liệu cho các nhà máy chế biến dăm gỗ. Do thiếu nguồn nguyên liệu, một số doanh nghiệp đã mua cả keo non, chưa đủ độ tuổi khai thác nên các đối tác "lấy cớ" ép giá, ảnh hưởng chung đến thị trường sản phẩm gỗ dăm xuất khẩu", ông Nguyễn Nị, giám đốc Công ty CP nguyên liệu giấy Dung Quất phân tích.
Để chấn chỉnh tình trạng này, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã yêu cầu các địa phương, sở ngành cần cân nhắc và hạn chế cấp phép mới cho các dự án đầu tư xây dựng nhà máy chế biến dăm gỗ trong thời gian tới.
Trao đổi với VnExpress.net, ông Dương Văn Tô, giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Quảng Ngãi nhấn mạnh, trước tình trạng phá rừng trồng cây nguyên liệu, tranh giành mua nguyên liệu giữa các nhà máy, Sở đã đề xuất tỉnh chỉ đạo các địa phương cho phép khai thác "chừng mực" để đảm bảo độ che phủ rừng.
" Nếu không tuân thủ khai thác rừng keo nguyên liệu theo tỷ lệ cân đối với độ che phủ rừng đầu nguồn thì dễ làm xói mòn đất, mất vai trò giữ nước, sạt lở đất nghiêm trọng vào mùa mưa lũ, khó phát triển kinh tế bền vững", ông Tô lo ngại.
Trí Tín