Chiều 30/8, sau 16 ngày xét xử và nghị án kéo dài, TAND Hà Nội ra phán quyết với 28 bị cáo. Trong số này, ông Phạm Văn Cành, cựu phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy Bình Dương và Đỗ Thị Thanh Thúy, cựu kế toán trưởng Tổng công ty SX-XNK Bình Dương (Tổng công ty 3/2) được xét xử vắng mặt.
Theo cáo buộc, sai phạm trong quản lý 145 ha và 43 ha "đất vàng" tại trung tâm tỉnh Bình Dương kéo dài trong hơn 5 năm, 2012-2017, gây thiệt hại khoảng 6.590 tỷ đồng cho tài sản Nhà nước. Đến nay, 1.260 tỷ đồng đã được khắc phục. Trong đó, 1.060 tỷ đồng do các bị cáo nộp và 200 tỷ đồng do Tổng công ty 3/2 nộp để bổ sung tiền sử dụng đất cho hai khu đất.
Cựu bí thư Tỉnh ủy Trần Văn Nam bị tuyên phạt 7 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Ông Nam bị cáo buộc không ngăn chặn sai phạm mà "bao che và chỉ đạo cấp dưới" làm các văn bản để hợp thức hóa khi giao đất. Ông đồng tình với tham mưu về các sai phạm về đất đai của cấp dưới, chấp thuận cho áp đơn giá thấp hơn khi giao 43 ha và 145 ha đất cho Tổng công ty 3/2, dẫn đến nhà nước thất thoát hơn 761 tỷ đồng.
Cựu chủ tịch tỉnh Bình Dương Trần Thanh Liêm bị tuyên 7 năm tù về cùng tội danh. Ông Liêm bị cáo buộc biết khu đất 145 ha đã được tỉnh phê duyệt phương án sử dụng, kế thừa vào giá trị tài sản Tổng công ty 3/2 sau cổ phần hóa. Ông Liêm cũng viết việc lô đất bị đưa vào góp vốn tại liên danh công ty tư nhân, song vẫn ký quyết định không đưa khu đất này vào giá trị doanh nghiệp sau cổ phần hóa, gây thất thoát cho Nhà nước hơn 4.000 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Văn Minh, cựu Chủ tịch HĐQT Tổng công ty 3/2, bị cáo buộc phạm tội với vai trò chủ mưu, bị tuyên mức án cao nhất trong 28 bị cáo với mức 27 năm tù về hai tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Tham ô tài sản.
Cùng nhóm tội Tham ô tài sản, Võ Hồng Cường bị tuyên phạt 5 năm tù, Trần Đình Như Ý (vợ Cường) và Nguyễn Thục Anh (con gái ông Minh) cùng bị tuyên phạt 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Các bị cáo còn lại trong vụ án nhận mức án từ 30 tháng tù đến 23 năm tù, trong số này có 10 người là cán bộ của tỉnh Bình Dương.
Bản án nêu Tỉnh uỷ Bình Dương góp 100% vốn từ ngân sách nhà nước vào Tổng công ty 3/2 và là pháp nhân duy nhất của đơn vị này. Với vai trò là chủ sở hữu, Tỉnh uỷ Bình Dương đã ban hành các quy định để bảo toàn vốn và tài sản Nhà nước ở Tổng Công ty 3/2. Bởi thế, các bị cáo phải nhận thức đây là doanh nghiệp nhà nước mà chủ thể quản lý đơn vị này là Tỉnh uỷ Bình Dương.
Trong vụ án này, ông Minh là người khởi xướng, chủ mưu, xuyên suốt tích cực thực hiện các hành vi phạm tội. Nguyễn Đại Dương, con rể ông Minh, là người giúp sức tích cực, giữ vai trò xuyên suốt để ông Minh thực hiện hành vi phạm tội.
HĐXX cho rằng, ngoài Dương, các bị cáo đều thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải nên cần áp dụng tình tiết giảm nhẹ.
Về dân sự, Tổng Công ty 3/2 phải nộp tiền chênh lệch tiền sử dụng đất khi được giao đất với giá thấp hơn giá thực tế hơn 761 tỷ đồng. Toà ghi nhận đã nộp hơn 200 tỷ đồng nên phải nộp thêm hơn 560 tỷ đồng.
Toà đề nghị Cục thuế tỉnh Bình Dương chịu trách nhiệm truy thu số tiền này. Khu đất 43 ha, HĐXX tuyên giao quyền tạm sử dụng cho Công ty Tân Phú và giao giấy chứng nhận quyền sử dụng khu đất này cho Tỉnh uỷ Bình Dương để xử lý theo quy định pháp luật.
Khu đất 145 ha, toà đề nghị Tỉnh uỷ Bình Dương thu hồi để xử lý theo quy định.
Cựu Bí thư Trần Văn Nam tại toà. Ảnh: Nam Anh
Nội dung vụ án thể hiện, năm 2003, UBND tỉnh Bình Dương xin phê duyệt đề án phát triển khu liên hợp Công nghiệp - Dịch vụ - Đô thị Bình Dương nhằm tạo quỹ đất phát triển các dự án khu công nghiệp, dịch vụ, khu đô thị cao cấp.
Để đền bù giải phóng mặt bằng, UBND tỉnh Bình Dương giao đất cho Tổng Công ty 3/2. Khi việc giải phóng mặt bằng của khu liên hợp chưa hoàn tất, ông Nguyễn Văn Minh, Tổng giám đốc Tổng công ty 3/2, có chủ trương biến khu đất 43 ha và 145 ha thành sân golf, trường đua và dịch vụ khác để nhằm mục đích liên doanh hoặc chuyển nhượng cho đối tác.
Các dự án chưa được phê duyệt, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất song ông Minh đã chỉ đạo ký kết hợp đồng liên doanh với các công ty sân sau của con gái, con rể nhượng hai khu đất với giá bằng 1/10 thực tế, gây thiệt hại cho tài sản nhà nước hơn 5.000 tỷ đồng.
Ông Minh cũng bị cáo buộc tham ô hơn 815 tỷ đồng trong quá trình mua bán cổ phần của Tổng công ty 3/2, chiếm hưởng riêng 163 tỷ đồng.
Phạm Dự - Thanh Lam