Tư vấn trực tuyến về ứng dụng CNTT trong quản lý sức khỏe

Ông Lê Hồng Hải - Trưởng phòng Kế Hoạch Nghiệp Vụ  Trung Tâm Y Tế - Huyện Đan Phượng - Thành phố Hà Nội.:

Theo đúng quyết định 1731/2014/QĐ - BYT ngày 16/5/2014 về việc tổ chức buổi tiêm chủng, mục số 4 quy định: Nhắc cha mẹ trẻ, người được tiêm chủng giữ phiếu/sổ tiêm chủng cẩn thận và luôn mang theo khi tới cở sở y tế hoặc bệnh viện.

- Việc thực hiện Hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia mặc dù đã bắt đầu triển khai tại 584 xã, phường từ 1/1/2017 nhưng Hệ thống vẫn còn nhiều hạn chế, hiện nay vẫn đang tiếp tục hoàn thiện, việc bổ sung lịch sử tiêm chủng cho trẻ đã và đang được tiến hành nhưng chưa được đồng bộ tại tất cả các tuyến đặc biệt tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ. Vì vậy, việc tiêm chủng là rất cần thiết để đối chiếu lịch sử tiêm chủng của trẻ, đảm bảo an toàn, tránh sai sót và sự cố đáng tiếc trong quá trình thực hành tiêm chủng. Trong trường hợp mất sổ tiêm chủng, gia đình nên quay lại cơ sở tiêm chủng đã tiêm chủng đã tiêm cho trẻ để lấy lại lịch sử tiêm chủng và để được tư vấn về các mũi tiêm tiếp theo.

Ông Trần Quý Tường:

Tôi xin kể một số ứng dụng phần mềm quản lý sức khỏe mà mọi người có thể tìm kiếm ngay trên mạng:

- Ứng dụng "Tim khỏe" trên điện thoại thông minh với nhiều tính năng thông minh giúp người dùng có thể theo dõi sức khoẻ, nhận tư vấn bệnh, bổ sung kiến thức bệnh tim mạch ngay tại nhà mà không cần phải đi đâu xa. 

- Ứng dụng "Strava" là một trong những nền tảng hỗ trợ tập luyện như chạy bộ, bơi lôi và đạp xe, lướt sóng, trượt tuyết và nhiều bộ môn thể dục thể thao khác. Bên cạnh việc hỗ trợ 2 nền tảng Android và iPhone, Strava còn tương thích với các thiết bị đo nhịp tim, footpod, đồng hồ GPS...

- Ứng dụng "Human Activity Tracker" (gọi tắt là Human) có một chế độ gọi là "Daily 30" giúp thúc đẩy người dùng di chuyển 30 phút mỗi ngày cùng các tính năng theo dõi sức khỏe thông thường như đi bộ, chạy và đạp xe theo định vị GPS.

- Ứng dụng "Endomondo" có khả năng theo dõi hơn 40 môn thể thao như chạy, đi bộ, đi xe đạp... với các số liệu chính như thời gian, tốc độ, khoảng cách và số calo đã mất.

Hiện nay, Bộ Y tế đang xây dựng hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử để bảo đảm mỗi người dân có một hồ sơ sức khỏe duy nhất và thống nhất lưu trữ trong hệ thống quản lý hồ sơ sức khỏe điện tử quốc gia. Hồ sơ sức khỏe điện tử cung cấp cho thầy thuốc các thông tin về tiền sử bệnh tật, các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, từ đó kết hợp với thăm khám hiện tại để nhận định về sức khỏe của người bệnh toàn diện hơn. Hơn nữa, thông tin sức khỏe của người bệnh được thông suốt giữa các tuyến sẽ giúp việc chẩn đoán và phối hợp điều trị tốt hơn.

Ông Trần Quý Tường:

Việc quản lý hồ sơ khám chữa bệnh điện tử, vấn đề thông tin của người bệnh được bảo mật theo đúng quy định của pháp luật. Đây là một nội dung quan trọng, là yêu cầu kỹ thuật bắt buộc các phần mềm phải đáp ứng.

Theo quy định của luật khám, chữa bệnh, thông tin người bệnh được bảo vệ lưu trữ theo các cấp độ mật của nhà nước. Khoản 4 điều 59, luật khám bệnh, chữa bệnh quy định những đối tượng được tiếp cận hồ sơ bệnh án và thông tin của người bệnh gồm các trường hợp sau:

- Sinh viên thực tập, nghiên cứu viên, người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh được mượn hồ sơ tại chỗ đọc hoặc sao chép, phục vụ cho công tác chuyên môn

- Đại diện cơ quan quản lý nhà nước về y tế trực tiếp quản lý cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án, thanh tra chuyên ngành y tế, cơ quan bảo hiểm y tế, cơ quan giám định pháp y tâm thần, luật sư được mượn hồ sơ bệnh án tại chỗ để đọc hoặc sao chép phục vụ nhiệm vụ được giao theo thẩm quyền.

- Người bệnh hoặc đại diện người bệnh được nhận bản tóm tắt hồ sơ bệnh án theo quy định tại điều 11 của luật khám bệnh, chữa bệnh

Vì vậy, chúng tôi khẳng định, bệnh án điện tử cũng phải được bảo mật thông tin của người bệnh theo đúng các quy định trên.

Ông Trần Quý Tường:

Hiện nay, hồ sơ của người bệnh giữa các bệnh viện chưa được liên kết với nhau.

Tuy nhiên, việc trao đổi chia sẻ liên kết dữ liệu thông tin giữa các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh là rất quan trọng trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Vì vậy, Cục công nghệ thông tin đang xây dựng các cơ sở pháp lý cho việc liên kết này. Đồng thời, Cục cũng đang xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật (chuẩn tập tin XML) để làm giao thức kết nối giữa các phần mềm bệnh án điện tử, hồ sơ sức khỏe điện tử, phần mềm quản lý trạm y tế xã phường và các phần mềm ứng dụng ở các bệnh viện với nhau. Tất nhiên, việc chia sẻ liên kết này vẫn phải đảm bảo nguyên tắc bảo đảm an toàn thông tin của người bệnh, cơ sở khám bệnh và bệnh viện.

Ông Trần Quý Tường:

Đúng như bạn nói, các phần mềm tin học thường được cập nhật, nâng cấp sau một thời gian sử dụng, kể cả các phần mềm hiện đại nhất hiện nay trên thế giới cũng phải thực hiện điều này. Các nhà kỹ thuật đã lường trước vấn đề này. Vì vậy, thông tin dữ liệu của người bệnh không bị thay đổi sau khi cập nhật, nâng cấp phiên bản phần mềm mới, do đã được lưu trữ trên hệ thống cơ sở dữ liệu của bệnh viện. 

Tất nhiên, trong quá trình nâng cấp phần mềm cũng mất một số thời gian ảnh hưởng đến việc vận hành của phần mềm, cho nên, việc cập nhật, nâng cấp phần mềm thường được thực hiện vào ban đêm hoặc ngày nghỉ để tránh ảnh hưởng đến hoạt động thường quy của bệnh viện.

Ông Trần Quý Tường, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ Y tế):

Trong thời gian qua với sự quan tâm, chỉ đạo và đầu tư của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo quyết liệt của Lãnh đạo Bộ Y tế, sự cố gắng của toàn ngành y tế, sự hợp tác, giúp đỡ trong nước và quốc tế, việc ứng dụng CNTT trong công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân có những bước phát triển quan trọng, đặt nền móng cho sự phát triển y tế điện tử trong thời gian tới, người dân bước đầu được hưởng lợi từ việc ứng dụng CNTT. Một số kết quả đạt được như xây dựng cơ chế, chính sách và ban bành văn bản quản lý nhà nước, triển khai thực hiện dịch vụ công trực tuyến, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong bệnh viện. 

Đến nay, gần như tất cả các bệnh viện đều triển khai ứng dụng CNTT trong quản lý bệnh viện ở các mức độ khác nhau. Bước đầu ứng dụng Y tế từ xa (Telemedicine) nhằm hỗ trợ cho các bệnh viện tuyến dưới. 

Ngoài ra, triển khai Đề án thí điểm hệ thống lưu trữ và truyền tải hình ảnh (PACS) tại bệnh viện với mục tiêu thí điểm ứng dụng hệ thống PACS trong quản lý và xử lý hình ảnh, đọc kết quả, trả kết quả chẩn đoán hình ảnh không sử dụng phim, trên cơ sở đó Bộ Y tế đánh giá chi phí hiệu quả để có thể áp dụng trên phạm vi toàn quốc. 

Về Ứng dụng CNTT trong khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế, đến nay, 99,5% cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tại 63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc đã kết nối liên thông với hệ thống giám định của Bảo hiểm xã hội Việt Nam.

Trí tuệ nhân tạo cũng được ứng dụng như một số bệnh viện đã thí điểm đưa ứng dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ điều trị ung thư như Bệnh viện Đa khoa tình Phú Thọ đã triển khai và kết quả bước đầu rất tốt.

Ngoài ra, cơ quan Bộ Y tế đã đẩy mạnh các ứng dụng CNTT trong công tác văn thư, hành chính tại cơ quan. từ cổng thông tin điện tử, hệ thống thư điện tử, hệ thống quản lý văn bản điện tử và điều hành, ứng dụng chữ ký số. 

Ông Trần Quý Tường:

Hiện nay, phần lớn các bệnh viện có phần mềm quản lý tổng thể bệnh viện đều ứng dụng công nghệ thông minh ở các mức độ khác nhau. Ví dụ ứng dụng công nghệ thông minh trong cảnh báo tương tác thuốc, một số bệnh viện ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hỗ trợ hướng dẫn điều trị ung thư như bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ, bệnh viện K. Một số bệnh viện đã sử dụng rô bốt phẫu thuật như bệnh viện Nhi Trung ương, Vinmec...

Bà Trần Thị Nhị Hà:

Ngành Y tế Hà Nội đã triển khai tới các đơn vị thực hiện nghiêm túc các mềm y tế do Bộ Y tế triển khai như phần mềm thanh toán bảo hiểm y tế, phầm mềm quản lý tiêm chủng, phần mềm quản lý điều trị metanol, phần mềm dịch tễ.

Ngành Y tế tổ chức triển khai một số phần mềm để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân trên địa bàn, như phầm mềm quản lý sức khỏe, phần mềm sàng lọc ung thư đại trực tràng, phần mềm Ereport. Hiện nay đang triển khai các phần mềm quản lý bệnh viện và phần mềm đánh giá sự hài lòng của người bệnh.

Phần mềm đánh giá sự hài lòng của người bệnh là một phần mềm ngành y tế cho rằng hết sức quan trọng, bên cạnh những phần mềm về mặt chuyên môn. Chất lượng khám bệnh chữa bệnh tại các bệnh viện phải được đánh giá một cách minh bạch và khách quan do người dân đánh giá. Thông qua đó để đánh giá chất lượng của cơ sở khám bệnh chữa bệnh.

Ông Trần Quý Tường:

Đây là câu hỏi rất hay. Để giải quyết vấn đề này, ngành y tế cần phải giải quyết đồng bộ nhiều nội dung, trong đó quan trọng nhất là xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử.

Đối với người dân, hồ sơ sức khỏe điện tử giúp mỗi người biết và tự quản lý thông tin sức khỏe liên tục, suốt đời. Từ đó, chủ động phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe của bản thân. Khi đi khám bệnh, thông qua hồ sơ sức khỏe, người bệnh cung cấp cho thầy thuốc về tiền sử bệnh tật và quá trình khám chữa bệnh một cách nhanh chóng, chính xác, đầy đủ, tạo thuận lợi cho việc chẩn đoán và điều trị.

Cục Công nghệ thông tin được Bộ trưởng Bộ Y tế giao là đơn vị chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan để xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử. Tháng 6/2018, chúng tôi đã khởi động xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử và lộ trình triển khai được xác định như sau:

Từ tháng 1/2019 đến tháng 6/2019: triển khai và hoàn thiện phần mềm hồ sơ sức khỏe điện tử cho 8 tỉnh, thành phố trong mô hình điểm.

Từ tháng 7/2019 tổ chức triển khai nhân rộng trên toàn quốc. Đến năm 2020, tôi nghĩ mỗi chúng ta sẽ có hồ sơ sức khỏe điện tử cho mỗi người dân. Khi người dân đến cơ sở y tế, người thầy thuốc ở bất kỳ đâu trên lãnh thổ Việt Nam, chỉ cần một click chuột sẽ hiện ra đầy đủ thông tin về hiện trạng sức khỏe của người đó. Việc này giúp ích rất nhiều cho chẩn đoán và điều trị!

Ông Trần Quý Tường:

Bệnh viện thông minh là bệnh viện hoạt động dựa trên các quy trình tự động hóa và tối ưu hóa, được xây dựng trên môi trường công nghệ thông tin liên kết, đặc biệt dựa trên Internet vạn vật (IoT).

Ứng dụng quy trình tự động hóa và tối ưu hóa để cải thiện các quy trình chăm sóc bệnh nhân như đặt lịch hẹn, nâng cao năng suất làm việc của bác sĩ, giảm thời gian đăng ký khám, chữa bệnh,giảm sai sót thông qua việc cảnh báo tương tác thuốc, sự trùng lặp trong các toa thuốc, trợ lý ảo, ...

Mô hình bệnh viện thông minh có ba đặc tính cơ bản sau:

- Mở rộng phạm vi cung cấp các dịch vụ y tế dựa vào CNTT: bảo đảm việc tin học hóa toàn bộ công tác quản lý bệnh viện và các hoạt động chuyên môn nhằm hỗ trợ các dịch vụ y tế (khám bệnh, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe từ xa, quản lý bệnh mạn tính...)

- Tối ưu hóa các dịch vụ y tế: tối ưu hóa và tái sử dụng các nguồn thông tin, khả năng mở rộng linh hoạt, tiến hành kiểm soát an ninh và vận hành hệ thống cùng với việc tiêu thụ năng lượng ít hơn... Đồng thời, hỗ trợ các bệnh viện xây dựng một nền tảng thông tin tích hợp dựa trên EMR để cộng tác và tối ưu hóa các quy trình dịch vụ y tế.

- Các giải pháp mở và hợp tác: nền tảng mở và hội tụ cho phép bệnh viện hợp tác với các nhà cung cấp ứng dụng CNTT y tế khác nhau để tối đa hoá các việc sử dụng các ứng dụng CNTT.