Sau đêm Gala trao giải Vietnam Idol 2014, ca khúc Tự nguyện - một sáng tác của nhạc sĩ Trương Quốc Khánh, do Quán quân Nhật Thủy thể hiện - tạo thành một cơn sốt mới trong lòng nhiều khán giả. Đây là ca khúc không xa lạ gì với nhiều thế hệ người Việt Nam. Nhưng khi được đặt vào đúng bối cảnh tình hình biển đảo đang nóng lên từng ngày bởi sự kiện Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương-981 vào vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam, Tự nguyện trở thành bài hát làm bùng nổ hào khí dân tộc, vốn đã được khơi dậy trong nhiều ngày qua.
Ca khúc Tự nguyện được nhạc sĩ Trương Quốc Khánh sáng tác dựa trên ý thơ của nhà thơ Tố Hữu. Ca khúc ra đời trong phong trào "Hát cho đồng bào tôi nghe" mà nhạc sĩ Trương Quốc Khánh là Phó đoàn Văn nghệ sinh viên học sinh Sài Gòn. Sau này, khi đất nước đã hòa bình, nhiều thế hệ sinh viên vẫn hát cho nhau nghe bài hát này trong những phong trào văn nghệ của trường lớp. Với giai điệu đẹp, giúp người hát phô diễn được kỹ thuật cùng chất giọng, ca khúc cũng được sử dụng trong nhiều cuộc thi âm nhạc lớn nhỏ suốt hơn 40 năm qua.
Nói về lý do thể hiện lại ca khúc này, đạo diễn Nguyễn Quang Dũng chia sẻ: “Trong những thời khắc quan trọng của đất nước, với tư cách là công dân Việt Nam, khán giả Việt Nam, chúng tôi cũng rất muốn nghe những bài hát như vậy. Chúng tôi tin ai cũng muốn hát một ca khúc nhận được sự đồng cảm của nhiều người". Việc chọn Tự nguyện làm ca khúc khép lại chương trình được đánh giá là sự sắp xếp thông minh của những người biên tập và sản xuất. Minh chứng cụ thể nhất là hiệu ứng ngay tức thì của nó với hàng triệu khán giả dù chương trình đã khép lại.
Nhật Thủy thể hiện ca khúc "Tự nguyện". Ảnh: Lý Võ Phú Hưng.
Lời lẽ của Tự nguyện đẹp và giàu ý nghĩa. Bài hát không lên gân, không mang tính giáo điều hay nhắc đến những hình ảnh đau thương của chiến tranh. Nó chỉ len lỏi vào trái tim của người nghe một cách tự nhiên, tinh tế. Ngay khi câu hát đầu tiên được cất lên: "Nếu là chim tôi sẽ là loài bồ câu trắng", nhiều khán giả đã nổi da gà khi nhớ lại những giai điệu thân thuộc mà thế hệ nào cũng từng ngân nga trong thời chiến hay thời bình.
Cảm xúc của ca khúc đến nhẹ nhàng và tự nhiên như tình cảm dành cho quê hương đất nước theo năm tháng lớn dần trong trái tim mỗi người:
"Là chim tôi sẽ cất cao đôi cánh mềm
Từ Nam ra ngoài Bắc báo tin nối liền
Là hoa, tôi nở tình yêu ban sớm
Cùng muôn trái tim ngất say hòa bình"
Ở đoạn cuối của ca khúc, cảm xúc được khơi dậy mỗi lúc một dồn dập, mạnh mẽ và dứt khoát như ước nguyện đi tiếp theo bước chân "nghìn xưa oai hùng" của cha ông, để rồi tất cả như vỡ òa trong câu ca cuối:
"Là người xin một lần khi nằm xuống
Nhìn anh em đứng lên phất cao ngọn cờ"
Lời bài hát chỉ có vậy, ngắn gọn, súc tích nhưng khái quát hết ước vọng của rất nhiều người con sẵn sàng được "chết cho quê hương". Đó giống như một mệnh lệnh nhẹ nhàng nhưng cũng đầy dứt khoát, mệnh lệnh xuất phát từ trái tim mình. Rất nhiều bạn trẻ đã rơi nước mắt khi nghe lại ca khúc những ngày này. "Là một người sinh ra vào thời bình, tôi tưởng như mình không bao giờ biết đến cảm giác đau đáu khi đất nước bị xâm phạm. Nhưng ca khúc đã nhắc nhở, khơi dậy trong tôi rất nhiều cảm xúc ấm áp, khi tất cả mọi người đang cùng nói về nó một cách nghiêm túc và đầy tự hào", một khán giả nam có mặt tại trường quay đêm Gala chia sẻ.
Khán giả hòa nhịp cùng Nhật Thủy.
Ngay khi cuộc thi Vietnam Idol kết thúc, rất nhiều khán giả đã lên trang cá nhân chia sẻ những suy nghĩ, sao chép lại phần lời của ca khúc như một cách tự nhắc nhở mình. Hình ảnh của Nhật Thủy và ca khúc chiến thắng xuất hiện tràn ngập trên truyền thông và mạng xã hội cũng chứng tỏ sức lan tỏa của ca khúc. Trên nhiều trang web, diễn đàn âm nhạc, các bạn trẻ cũng "lùng sục" lại bài hát này để học thuộc, sau khi để lại những bình luận còn "nóng hổi" về tình yêu quê hương, biển đảo.
Trước Nhật Thủy, cũng có nhiều ca sĩ từng thể hiện tốt ca khúc Tự nguyện như Uyên Linh, Thái Thùy Linh, Hoàng Thơ... So với các ca sĩ đàn chị, Nhật Thủy không hẳn là người hát tốt ca khúc này. Phần thể hiện của cô còn mắc một vài lỗi chênh, phô do sức khỏe không tốt. Nhưng nhờ bản phối hùng tráng cùng sự cộng hưởng mang tính sự kiện, ca khúc do Nhật Thủy thể hiện vẫn chiếm trọn vẹn tình cảm của số đông người nghe nhạc, trở thành phiên bản được tìm kiếm nhiều nhất trong những ngày qua.
Tự nguyện dường như cũng gắn kết những tranh cãi trên mạng xã hội về tình hình đất nước những ngày qua. Đó cũng là sứ mệnh tuyệt vời mà âm nhạc mang đến cho con người mà không cần đến bất cứ lời hô hào, kêu gọi nào.
Màn trình diễn của Nhật Thủy với ca khúc chiến thắng:
Vân An