Trường Tiểu học Fass do kiến trúc sư người Mỹ Toshiko Mori thiết kế, được đưa vào sử dụng từ ngày 2/2/2019. Tọa lạc tại phía tây Senegal, nơi có khoảng 110 ngôi làng, trường Fass gồm hai tòa nhà hình tròn, tòa lớn dành cho giảng dạy, tòa nhỏ là nơi sinh hoạt của giáo viên.
Trước đây trường học địa phương xây bằng bê tông, mái tôn nên khi trời mưa, tiếng mưa sẽ át tiếng giáo viên giảng bài; còn khi trời nóng, phòng học trở nên ngột ngạt, bí bách.
Khắc phục hạn chế trên, Mori thiết kế mái tòa nhà hình tròn, dạng vòm và bất đối xứng. Phía đón nhiều nắng, mái che phủ gần sát mặt đất. Phía ngược lại mái cao hơn, có nhiều lỗ thoáng để thông gió.
Mái trường được lợp bằng tre, cỏ, thiết kế dốc và dày để chống mưa nắng và giúp thoáng mát vào mùa hè. Ảnh: Le Korsa.
Sân giữa trường Fass, nơi diễn ra các giờ giáo dục thể chất và hoạt động tập thể của học sinh. Trường Fass dạy trẻ em đọc, viết bằng ngôn ngữ bản địa Pulaar và tiếng Pháp. Ngoài ra, học sinh được dạy nghề may, mộc.
Trường có ba sảnh chờ rộng rãi, là sân chơi cho học sinh. Ngôi trường là kết quả của bảy năm đàm phán, hợp tác giữa chính quyền địa phương với Quỹ Josef và Anni Albers (Josef and Anni Albers Foundation) và Le Korsa. Trường có thể phục vụ 300 học sinh, độ tuổi từ 5 đến 10.
Với cách thiết kế nhà vòng cung và bất đối xứng, Mori đã sử dụng rất nhiều cột chống đỡ, tạo được độ dốc cho mái và cũng là cột chịu lực.
Trường có ba phòng học chính, nam và nữ tách biệt. Tường nhà bằng gạch, bùn, sơn màu trắng chống nóng, xây ô vuông để hứng ánh sáng mặt trời.
Nhìn từ xa, trường Fass như một ngọn đồi, tương đồng với màu đất xung quanh. Kiến trúc sư Mori cho biết lấy cảm hứng từ một khu nhà cổ trong ngôi làng gần trường. Cô tưởng tượng trường học không chỉ là nơi học tập mà còn là điểm tụ họp của người dân địa phương, từ đó đề cao vai trò của giáo dục và sự gắn kết của cộng đồng.
Trước đó ngày 9/5, The Guardian ở Anh giới thiệu 10 dự án kiến trúc mới ấn tượng nhất thế giới đầu năm 2020. Ngoài trường Fass, nhà trẻ vùng cao Bó Mon, xã Tú Nang, tỉnh Sơn La, Việt Nam cũng nằm trong danh sách này.
Theo Architectural Record
Ảnh: Iwan Baan.