TS Hoàng Văn Phúc, Hiệu trưởng Cao đẳng Bách khoa Sài Gòn cho biết, hiện mới khoảng hơn 300 sinh viên xác nhận nhập học (60% tổng chỉ tiêu) trong năm học mới.
Ông Phúc lý giải, đợt dịch từ tháng 5 đến nay kéo dài, ảnh hưởng lớn đến quyết định lựa chọn trường cao đẳng, trung cấp để học nghề của phụ huynh, học sinh. Nhiều người cân nhắc giữa chi phí học tập phải bỏ ra và khả năng sớm tìm được việc làm thu hồi vốn, nên quyết định không cho con học cao đẳng để tiết kiệm chi phí. Thay vào đó, họ chọn các khoá học nghề ngắn hạn hoặc đi làm công nhân luôn.
"Người học ở các tỉnh thành lân cận TP HCM là nguồn tuyển sinh lớn của trường, nhưng do dịch bệnh, nhiều em chọn các trường gần nhà thay vì lên TP HCM. Việc phải học nghề bằng hình thức online ngay từ đầu năm cũng khiến nhiều em không hứng thú", ông Phúc nói.
Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT năm 2021 tại TP HCM. Ảnh: Hữu Khoa
TS Lê Lâm, Hiệu trưởng Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn cũng đưa ra các con số không mấy khả quan. Đợt cao điểm tuyển sinh đã qua nhưng trường mới tuyển được gần 50% trong tổng số 1.800 chỉ tiêu, ít hơn năm ngoái 30%. Trừ hai ngành Kỹ thuật ôtô và Sư phạm mầm non, các ngành khác đều vắng người học. Trường phải tính đến phương án ghép lớp hoặc vận động học viên chuyển ngành để bố trí các học phần hợp lý hơn.
Ngoài nguyên nhân kinh tế, việc giãn cách xã hội kéo dài khiến các chương trình tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp gián đoạn, không tiếp cận được học sinh. "Năm ngoái chỉ tiêu tuyển được giảm nhẹ còn năm nay giảm rất mạnh trong khi nhiều năm trước, trường đều tuyển đủ chỉ tiêu. Covid-19 ảnh hưởng tới việc tuyển sinh, đào tạo ở các trường nghề một cách rõ rệt", ông Lâm nói.
Ngoài ảnh hưởng do Covid-19, lãnh đạo nhiều trường cao đẳng, trung cấp cho rằng, khối trường nghề gặp khó bởi việc vào đại học ngày càng dễ dàng hơn. Những năm gần đây, trường đại học mở ra nhiều phương thức xét tuyển đa dạng, dành tỷ lệ đầu vào lớn cho việc xét học bạ, tăng chỉ tiêu. Trong bối cảnh đó, nhiều gia đình không quá khó khăn sẽ chọn cho con học đại học thay vì cao đẳng vì thời gian học chỉ chênh nhau một năm, trong khi bằng đại học có giá trị cao hơn hẳn.
"Đa số học sinh chọn trường nghề với định hướng học nhanh, ra trường sớm để có việc làm ngay. Nhưng hiện nay mọi ngành đều bị ảnh hưởng nặng nề vì dịch, cơ hội tìm việc chậm lại, nên các em sẽ cân nhắc rất kỹ", lãnh đạo một trường cao đẳng ở TP HCM cho biết thêm.
Èo uột trong tuyển sinh khiến nhiều trường nghề phải chật vật tồn tại. Với các cơ sở giáo dục tư thục, khó khăn này tăng lên gấp 2-3 lần bởi họ phải trả chi phí thuê mướn mặt bằng, trang thiết bị dạy học đồng thời duy trì quỹ lương để giữ chân giáo viên.
Chẳng hạn, trường Trung cấp Bách khoa TP HCM với 600 chỉ tiêu nhưng mới tuyển được khoảng 70%. Nguồn thu chủ yếu từ học phí sụt giảm.
"Chúng tôi phải gồng gánh, xoay xở đủ cách để duy trì hoạt động, nếu thiếu thì đành vay mượn. Giờ chỉ mong học viên sớm được tiêm đủ vaccine, trường được mở cửa để hoạt động bình thường lại", TS Đặng Văn Sáng, Hiệu trưởng Cao đẳng Bách khoa TP HCM nói.
Theo số liệu của Sở Lao động, Thương binh và Xã hội TP HCM - cơ quan quản lý khối cơ sở giáo dục nghề nghiệp - thành phố hiện có 59 trường cao đẳng và 64 trường trung cấp. Đến tháng 10, bậc cao đẳng mới tuyển được khoảng 20.000 trong tổng số 45.000 chỉ tiêu, trong khi bậc trung cấp tuyển được gần 10.000 trong số 36.000 chỉ tiêu.
Cuối tháng 10, Tổng cục Giáo dục Nghề nghiệp (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) cũng nhận định, Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động giáo dục nghề nghiệp. Cơ quan này đề nghị các địa phương, các trường thuộc khối giáo dục nghề nghiệp đẩy mạnh việc truyền thông, tư vấn tuyển sinh và hướng nghiệp.
Tiêu chuẩn đầu vào của hầu hết trường cao đẳng, trung cấp là tốt nghiệp THPT; học hết lớp 12 nhưng chưa tốt nghiệp hoặc tốt nghiệp bậc THCS. Các trường được tuyển sinh quanh năm với nhiều đợt. Tuy nhiên, đại diện nhiều trường cho biết họ sẽ sớm chốt việc tuyển sinh năm nay bởi nguồn tuyển đã cạn.